Znak towarowy na „do widzenia” może być korzystnym rozwiązaniem

- Czy jest możliwe bezpieczne „wyciągnięcie" ze spółki osobowej niebędącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych części jej majątku, obejmującego między innymi znaki towarowe? Chodzi mi o to, aby nie trzeba było płacić podatku dochodowego, VAT i innych podatków - pyta czytelnik.

Jest to możliwe. Pod warunkiem, że „wyciągnięte" ze spółki składniki majątku będą stanowić zwartą całość jako przedsiębiorstwo albo jego zorganizowana część. Możliwość taką potwierdziła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 23 listopada 2012 r. (IPTPP2/ 443-767/12-2/IR).

Najpierw trzeba wyodrębnić

Można zatem w ramach struktury organizacyjnej spółki prawa handlowego (jawnej, komandytowej) wyodrębnić organizacyjnie i formalnie (tzn. ujawnić w KRS) oddział. Byłby to bardzo dobry sposób „uwolnienia" organów podatkowych od zastanawiania się nad tym, czy aby zorganizowana część przedsiębiorstwa jest wyodrębniona organizacyjnie w istniejącym przedsiębiorstwie. Oczywiście należałoby wprowadzić do tak wyodrębnionej zorganizowanej części przedsiębiorstwa niezbędne składniki majątku związane z wydzieloną działalnością przedsiębiorstwa, np. nieruchomość, środki transportu, maszyny oraz urządzenia służące realizacji wydzielonych zadań, wyposażenie, dokumenty związane z prowadzeniem określonej działalności, środki finansowe (alokowanie części środków finansowych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych), kredyty bankowe w rachunku bieżącym, składniki niematerialne, jak licencja na specjalistyczne oprogramowanie, prawa i obowiązki z umów funkcjonalnie związanych z prowadzeniem zorganizowanej części
przedsiębiorstwa, umowy z dostawcami towarów, umowy z odbiorcami towarów i usług, krótkoterminowe należności od kontrahentów, krótkoterminowe zobowiązania wobec kontrahentów, umowy o pracę z zespołem pracowników obsługujących zadania związane z wydzieloną działalnością. Dobrze by było, aby spółka w księgach handlowych (jeśli takie prowadzi) wyodrębniła subkonta, a na fakturach sprzedaży dodatkowo dopisywano nazwę wydzielonego oddziału będącego zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa. Nie ma przeszkód, aby oprócz obligatoryjnych części składowych faktury VAT, jak nazwa sprzedawcy, dopisywać inne elementy.

W zależności ?od specyfiki firmy

Oczywiście to przykładowe elementy konstytuujące zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Każde przedsiębiorstwo (spółka) w zależności od profilu działalności w inny sposób przeprowadzi wyodrębnienie. Inne też składniki majątku będą służyły tej wyodrębnionej działalności. Nie ma przeszkód, aby przedsiębiorca (spółka) podjął decyzję o przeprowadzeniu reorganizacji polegającej na skoncentrowaniu posiadanych praw do znaków towarowych (jak również praw do wzorów użytkowych, etc.) w jednym podmiocie, np. celem udzielenia licencji na odpłatne korzystanie ze znaków towarowych i innych praw własności przemysłowej lub oddanie ustawy o CIT.

Przykład

Spółka komandytowa „Sportswer" prowadzi przedsiębiorstwo handlowe. Jednocześnie jest właścicielem znaku towarowego „Sportswer". Ponieważ „Sportswer" jest znaną marką, spółka zamierza licencjonować znak innym podmiotom. W ramach swojej aktualnej działalności licencjonuje już znak towarowy dwóm innym spółkom. Działalność najmu/licencji jest odrębna od działalności handlowej, generuje przychody i koszty, ustalane są budżety i plany na kolejne lata. Wspólnicy postanowili wydzielić zorganizowaną część przedsiębiorstwa spółki komandytowej i wnieść je aportem do spółki jawnej, której przedmiotem działalności będzie zarządzanie marką „Sportswer", udzielanie licencji. Czynność aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie będzie podlegać VAT.

Przekazanie wartości niematerialnej

Dlaczego tak ważne jest wyodrębnienie składników majątku w zorganizowaną część przedsiębiorstwa? Dlatego że w przypadku przekazania przez spółkę ustępującemu wspólnikowi spółki osobowej składnika majątku może się pojawić kwestia obowiązku zapłaty VAT. Chociaż nie musi.

Podatek od towarów i usług w przeprowadzanych restrukturyzacjach dotyczy głównie rzeczowych środków trwałych, od których kiedyś odliczono VAT. Nieruchomości zabudowane w naszym systemie prawa podatkowego zasadniczo są nieopodatkowane VAT, nawet jeśli VAT został odliczony (co najmniej dwa lata wstecz, ale wówczas istnieje obowiązek korekty).

Jeśli natomiast to przekazanie dotyczy wartości niematerialnej i prawnej (znak towarowy), która będzie dalej wykorzystywana w działalności gospodarczej spółki (poprzez licencję), to VAT nie wystąpi. ?A gdy przekazanie nieodpłatne wartości niematerialnej ?i prawnej nastąpi nie na cele związane z prowadzoną przez przekazującą spółkę działalnością gospodarczą (spółka nie będzie licencjonować znaku towarowego), wówczas VAT się pojawi, ale w niewielkiej wysokości. W przypadku nieodpłatnego przekazania wartości niematerialnej i prawnej, jaką jest znak towarowy, podstawa opodatkowania w podatku od towarów ?i usług będzie bowiem bardzo niska, oparta na kosztach wytworzenia, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Jako wypłata zysku

Inaczej jest w sytuacji, gdy wspólnik spółki osobowej nie występuje ze spółki, lecz „odbiera", np. tytułem wypłaty zysku, rzeczowy składnik majątku, np. znak towarowy. Co wtedy? Wycofanie składnika majątku z przedsiębiorstwa (spółki) będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Na przykład przekazanie praw do znaku towarowego przez spółkę komandytowo-akcyjną na rzecz jej akcjonariusza jako wynagrodzenie ?z tytułu przymusowego lub automatycznego umorzenia przysługujących mu części akcji będzie podlegać opodatkowaniu z mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jako odpłatne świadczenie usług.

Jeśli z kolei wspólnik spółki osobowej po wycofaniu do swojego majątku osobistego składników jej majątku (które spółka nabyła w toku swojej działalności gospodarczej) następnie wniesie je ze swojego majątku do innej spółki (obojętnie, czy sam jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług), to wówczas aport nie będzie opodatkowany podatkiem od towarów ?i usług (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 listopada 2012 r., ILPP2/443-855/12-2/Akr; interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 20 sierpnia ?2008 r., IPPP2/443-845/08/BM).

Co w przypadku umorzenia udziałów

Umorzenie udziałów (akcji) w spółce prawa handlowego ?w zamian za wynagrodzenie niepieniężne w postaci znaków towarowych jest przez organy podatkowe uznawane za odpłatne nabycie. W przypadku praw do znaków towarowych otrzymanych jako wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziałów w spółkach ceną nabycia będzie wartość udziałów otrzymanych w wyniku umorzenia, czyli wartość udziałów otrzymanych w wyniku umorzenia wyceniona przez spółkę. Innymi słowy: będzie to wartość wynagrodzenia z wyceny spółki za umorzenie udziałów. Wartością początkową prawa do znaku towarowego może być wartość rynkowa na dzień nabycia tego składnika majątku, jednak pod warunkiem, że wartość ta jednocześnie odpowiada wartości wynagrodzenia za umorzenie udziałów, którego cena została określona w umowie. Takie stanowisko ugruntowało się w interpretacjach organów podatkowych, np. w interpretacjach Izby Skarbowej w Łodzi z 30 sierpnia ?2013 r. (IPTPB1/415-355/13-4/KO) i z 5 listopada 2012 r. (IPTPB2/415-550/12/KR), ?a także w interpretacjach Izby
Skarbowej w Warszawie z 7 listopada 2012 r. (IPPB3/423-585/12-2/PK1) i z 17 lutego 2010 r. (IPPB1/415-919/09-6/AG) oraz w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 sierpnia 2011 r. (ILPB3/423-209/ 11-2/EK).

Przykład

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością planowane jest umorzenie części udziałów będących własnością Jana Kowalskiego. Umorzenie ?to będzie, zależnie od ostatecznej woli wspólników, umorzeniem dobrowolnym, przymusowym?albo automatycznym. Panu Janowi, na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, zostanie przyznane wynagrodzenie odpowiadające maksymalnie wartości rynkowej jego ?udziałów, nie mniejsze niż ?wartość księgowa umarzanych udziałów. Pan Jan nie otrzyma jednak wynagrodzenia?w formie pieniężnej, lecz w zamian za umorzenie jego udziałów ?w spółce z o.o. Alfa otrzyma składniki majątkowe w postaci m.in. znaków towarowych. ?Od tak wypłaconej „dywidendy" pan Jan zapłaci podatek dochodowy. Po stronie spółki przychód nie powstanie, ?np. z tytułu zbycia znaku towarowego.

Przykład

Pan Jan prowadzi też jednoosobowo działalność gospodarczą. Otrzymane ?w ramach dywidendy rzeczowej znaki towarowe wprowadzi ?do ewidencji środków trwałych ?i wartości niematerialnych ?i prawnych. Wartością ?początkową znaków towarowych otrzymanych jako wynagrodzenie w naturze z tytułu umorzenia udziałów w spółce z o.o. Alfa, ?od której dokonywane będą odpisy amortyzacyjne stanowiące koszty uzyskania przychodu, będzie cena nabycia znaków towarowych w rozumieniu ?art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, odpowiadająca wartości rynkowej ustalonej dla celów wypłaty wynagrodzenia w naturze.

Przychód nie wystąpi

Z punktu widzenia podatków dochodowych w przypadku wystąpienia (dotyczy to też rozwiązania spółki) wspólnika ze spółki osobowej niebędącej podatnikiem CIT nie wystąpi u tego wspólnika przychód z tytułu de facto nieodpłatnego (bo przecież spółka nie musiała wypracować majątku, lecz mogła go otrzymać jako wkład od innego wspólnika) otrzymania składników majątku. Przychód ten powstanie dopiero ?w momencie ich zbycia, chyba że zbycie to nastąpi po upływie sześciu lat i nie nastąpi w wykonaniu działalności gospodarczej (art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o PIT).