20‑proc. podatek przy zgłoszeniu pożyczki po fakcie

Podstawą opodatkowania podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) są m.in. umowy pożyczki. Jeśli nie mają zastosowania żadne zwolnienia, od każdej zaciągniętej pożyczki, np. między przedsiębiorcami lub dwoma obcymi osobami fizycznymi, zapożyczający się zobowiązany jest w ciągu 14 dniu do zapłaty PCC według stawki 2%. Jeśli zapomni zapłacić podatku, stawka podskoczy do 20%.

Do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych zobowiązany jest pożyczkobiorca. 2-proc. podatek od wartości pożyczki trzeba wykazać w deklaracji PCC-3 przed upływem 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Warto zaznaczyć, że sankcyjny, podwyższony wymiar PCC dotyczy jedynie samego zawarcia umowy pożyczki. Nie dotyczy on zatem pożyczek udzielonych spółce przez wspólnika, gdyż stanowią one zmianę umowy spółki.

10-krotnie wyższego podatku fiskus może zażądać od pożyczkobiorcy w dwóch sytuacjach. Stawka PCC wyniesie 20%, jeśli przed organem podatkowym (lub organem kontroli skarbowej)
w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego pożyczkobiorca powoła się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a wcześniej nie zapłaci należnej od tych czynności 2-proc. stawki.

Obowiązujące przepisy podatkowe przewidują sytuacje, w których podatnik może skorzystać ze zwolnienia od płacenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Jedną z nich jest udzielenie pożyczki najbliższej rodzinie – rodzicom, dziadkom, rodzeństwu, małżonkowi, dzieciom, wnukom, jak również macosze i ojczymowi (tzw. zerowa grupa podatkowa).
Gdy wartość tej pożyczki przekroczy jednak 9637 zł, zwolnienie będzie możliwe po spełnieniu dodatkowych warunków. Jeden z nich zobowiązuje pożyczkobiorcę do złożenia w ciągu 14 dni w swoim urzędzie skarbowym deklaracji PCC-3, drugi natomiast mówi o tym, że pożyczka musi zostać przekazana pożyczkobiorcy na konto bankowe, a nie w formie gotówki.
Jeśli zaś pieniądze pożyczane są od członków rodziny z pierwszej grupy podatkowej (teściowie, zięć, synowa), kwota wolna wynosi wyłącznie 9637 zł – od nadwyżki trzeba zapłacić 2-proc. podatek.
W przypadku pożyczek od osób obcych (np. znajomych), zapożyczający się skorzysta ze zwolnienia od PCC, jeśli zmieści się w znacznie niższym limicie – łączna wartość pożyczek nie może przekroczyć 5000 zł od jednej osoby oraz 25 000 zł od wielu różnych osób w okresie trzech kolejnych lat kalendarzowych.
Pożyczając pieniądze od tej samej osoby więcej niż raz należy sumować kwoty pożyczek (w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym udzielona została ostatnia pożyczka) i pilnować, aby nie przekroczyć limitów uprawniających do zwolnienia.

Maksymalna stawka PCC dotknie także biorącego pożyczkę, który nie spełnił warunku dla zwolnienia przewidzianego dla najbliższej rodziny - udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care