Cash pooling a polskie przepisy o cenach transferowych

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 12 listopada 2014 r. (I SA/Bd 863/14).

Spółka zamierza zawrzeć z bankiem umowę o wspólnym zarządzaniu środkami finansowymi (tzw. umowę cash poolingu). Jej stronami mają być podmioty, które wraz ze spółką wchodzą ?w skład jednej grupy kapitałowej, ?a celem ma być ograniczenie kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Przygotowując się do operacji, spółka postanowiła zwrócić się do organu podatkowego z pytaniem, czy spoczywa na niej obowiązek dokumentacyjny dotyczący cen transferowych. Jej zdaniem taki obowiązek nie powstanie. Spółka zwróciła uwagę, że sporządzenie dokumentacji jest obligatoryjne jedynie dla podmiotów, które zawierają transakcję oraz jednocześnie są podmiotami powiązanymi w myśl art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT. Obie przesłanki muszą wystąpić łącznie. Bank nie jest powiązany ze spółką ani z jakimkolwiek innym podmiotem, z którym przeprowadza transakcję. Powiązani w myśl tego przepisu są natomiast sami uczestnicy systemu, gdyż są spółkami należącymi do jednej grupy kapitałowej. Niemniej nie sposób uznać
ich wzajemnych relacji za transakcję.

W ocenie organu art. 9a ustawy o CIT nie wyłącza jednak obowiązku dokumentowania transakcji przeprowadzanych między podmiotami powiązanymi w ramach umowy cash poolingu. Zdaniem organu opisany system spełnia definicję pożyczki, a więc stanowi również transakcję w myśl omawianej regulacji.

Sąd nie zgodził się z taką argumentacją. Stwierdził, że między bankiem ?a członkami grupy kapitałowej nie występuje więź, która mogłaby mieć wpływ na cenę w zawieranych transakcjach. Przyznał, że powiązania faktycznie występują między członkami grupy kapitałowej, chociaż ich wzajemnych relacji wynikających z uczestnictwa ?w systemie nie można uznać za przeprowadzanie transakcji. W ocenie sądu brak podstaw prawnych dla uznania, że spółka ma obowiązek prowadzić taką dokumentację. Skoro przy okazji umowy cash poolingu jedyna transakcja była zawarta z podmiotem niepowiązanym, to art. 9a ustawy o CIT nie znajdzie w tym przypadku zastosowania.

?Tomasz Wieczorek, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Marta ?Kotlińska, kw warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Stanowiska organów podatkowych ?w odniesieniu do rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi, których przedmiotem są operacje w zakresie cash poolingu (tj. zarządzania płynnością finansową)
, są różnorodne. W świetle wydawanych wyroków i interpretacji trudno jednoznacznie stwierdzić, ?czy na podatnikach zawierających umowy cash poolingu spoczywa obowiązek przygotowania dokumentacji cen transferowych zgodnie z art. 9a ustawy ?o CIT. Wydaje się, że w przypadku zawarcia transakcji, w której stronami są bank obsługujący przepływy pieniężne ?w ramach usług cash poolingu oraz grupa podmiotów powiązanych nabywająca te usługi bezpośrednio od banku, nie ma wymogu sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Obowiązek sporządzenia takiej dokumentacji powstaje zgodnie ?z art. 9a ustawy o CIT:

- ?w chwili zawarcia transakcji ?z podmiotami powiązanymi oraz

- ?gdy łączna kwota wynikająca ?z tytułu zawieranej transakcji pomiędzy tymi podmiotami przekroczy progi określone w art. 9a ust. 2 ustawy ?o CIT.

Polskie przepisy nie podają legalnej definicji transakcji, zarówno w prawie podatkowym, jak i cywilnym. Za transakcję, zgodnie z definicją słownikową, rozumie się operację handlową, transfer dóbr lub też umowę, której przedmiotem są usługi oraz transfer dóbr. Tym samym nabycie przez grupę podmiotów powiązanych usług cash poolingu od banku można uznać za transakcję. Jednak w przypadku, gdy podmioty powiązane nabywają usługi cash poolingu bezpośrednio od banku, to zgodnie z art. 11 ust 1 oraz 4 ustawy o CIT powiązania pomiędzy stronami transakcji, tj. bankiem oraz podmiotami powiązanymi, nie występują. Nie ma więc konieczności sporządzania dokumentacji cen transferowych w przypadku, gdy rolę pool lidera (podmiotu zarządzającego środkami pieniężnymi) pełni bank. Mimo że umowę cash poolingu z bankiem zawierają podmioty powiązane, nie dochodzi do zawarcia transakcji pomiędzy tymi podmiotami. Jeśli zatem podmioty nie zawierają pomiędzy sobą transakcji, to nie ma obowiązku sporządzenia dokumentacji cen
transferowych w rozumieniu art. 9a ustawy o CIT.

Stanowisko WSA w Bydgoszczy wydaje się prawidłowe w odniesieniu do sytuacji, gdy podmioty powiązane nabywają usługi cash poolingu bezpośrednio od banku (patrz: interpretacja Izby Skarbowej ?w Katowicach w 2012 r., IBPBI/2/423-1101/12/MO). ?Gdy jednak transakcja cash poolingu zostaje zawarta z bankiem za pośrednictwem pool lidera, powiązanego ?z pozostałymi podmiotami nabywającymi usługi cash poolingu, dochodzi ?do zawarcia transakcji także pomiędzy tymi powiązanymi podmiotami. ?Zachodzi wtedy obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych (patrz: wyrok WSA w Warszawie w 2014 r., ?III SA/Wa 160/14).