Cash pooling nie może być traktowany jak pożyczka

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 17 listopada 2014 r. (III SA/Wa 1109/14).

Spółka zamierzała wraz z innymi podmiotami wchodzącymi w skład jednej grupy kapitałowej zawrzeć ?z bankiem umowę systemu zarządzania środkami pieniężnymi. Na podstawie umowy bank miał świadczyć usługę cash poolingu. Zgodnie ?z umową rozliczenia pomiędzy poszczególnymi uczestnikami systemu oparte będą na konwersji długu skutkującej subrogacją z art. 518 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że jeden podmiot miał spłacać bankowi długi wszystkich uczestników systemu z tytułu wykorzystania przez nich limitów zadłużenia. Kwoty roszczeń będą obciążone odsetkami stosownie do określonej stopy procentowej ?i naliczane na bazie dziennej. Natomiast ich płatność przez poszczególnych uczestników systemu będzie realizowana jednorazowo. Spółka zapytała, czy odsetki wypłacane ?w ramach systemu nie będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

Organ podatkowy uznał, że przedstawiona umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej ?do umowy pożyczki zdefiniowanej ?w art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, więc przepisy o niedostatecznej kapitalizacji będą miały zastosowanie wobec spółki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił interpretację indywidualną. Sąd zwrócił uwagę na ugruntowaną już linię orzeczniczą sądów administracyjnych o zaliczaniu odsetek do kosztów uzyskania przychodów z art. 16 ust 1 oraz art. 60 i 61 ustawy o CIT. Wstępując do umowy cash poolingu rzeczywistego, spółka zobowiązuje się do przeniesienia własności określonych wartości na innych uczestników tego porozumienia, co oznacza, że strony są ze sobą w stosunku zobowiązaniowym. Uczestnicy nie wiedzą, kiedy ich środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Fakt, że istotą umowy nie jest przenoszenie określonej ilości pieniędzy, ale zarządzanie płynnością finansową całej grupy, świadczy o tym, że stosunki te nie są pożyczką w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i ustawy o CIT. W tej sytuacji odsetki wynikające z umowy cash poolingu rzeczywistego nie powinny podlegać przepisom art. 16 ust. 1 ?pkt 60 i 61 ustawy o CIT.

?Aleksandra Kielar, współpracowniczka zespołu zarządzania ?wiedzą podatkową firmy Deloitte

Norbert ?Gęca, konsultant w krakowskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Umowa cash pooling umożliwia wzajemne finansowanie się podmiotów tworzących grupę kapitałową poprzez wyrównywanie sald na posiadanych rachunkach bankowych. Na gruncie podatkowym umowa ta od pewnego czasu powoduje spory interpretacyjne pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi ?w zakresie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

Stanowisko sądu zasługuje w pełni ?na aprobatę. Kluczowe jest to, że cash pooling rzeczywisty jako produkt bankowy, zarówno zawierający mechanizm subrogacji, jak i nieprzewidujący takiego rozwiązania, nie może być utożsamiany ?z pożyczką w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT. WSA słusznie wskazał, ?że strony umowy, zobowiązując się do przeniesienia własności środków pieniężnych na innych uczestników, pozostają w stosunku zobowiązaniowym. Szczególnie istotne i podnoszone przez sądy administracyjne również w innych rozstrzygnięciach jest to, że uczestnicy systemu cash pooling nie wiedzą, kiedy ich środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika, ?a istotą umowy nie jest przenoszenie określonej ilości pieniędzy, lecz zarządzanie płynnością finansową spółek z grupy.

W standardowej umowie cash pooling środki pieniężne zgromadzone przez uczestników z saldem dodatnim ?są transferowane na rachunek konsolidacyjny prowadzony przez ?„lidera" (bank lub spółka z grupy), ?a następnie wyrównuje się salda uczestników ujemnych. Zasadniczo, ?biorąc pod uwagę rozbudowane ?struktury systemów cash pooling, ?nie jest możliwe ustalenie, który uczestnik „dodatni" pożyczył środki pieniężne uczestnikom z saldami ujemnymi ?oraz w jakiej wysokości. Sam fakt, ?że umowa posiada elementy finansowania, nie może prowadzić ?do rozszerzającej wykładni, zmierzającej do objęcia definicją pożyczki również umowy cash pooling. Tym samym przepisy o niedostatecznej kapitalizacji nie znajdą zastosowania.

Obserwując dotychczasowe działania organów podatkowych, należy się spodziewać, że wyrok ten, podobnie jak inne korzystne dla podatników rozstrzygnięcia, zostanie zaskarżony ?do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który dotychczas nie miał sposobności rozstrzygać w tej kwestii. Sporne zagadnienie jest o tyle istotne, ?że od 1 stycznia 2015 r. przepisy związane z niedostateczną kapitalizacją ulegną zmianie, m.in. w zakresie współczynnika zadłużenia do wartości kapitału, co w razie niekorzystnych rozstrzygnięć NSA przysporzyłoby podatnikom dodatkowych kłopotów.