Deklaracje do kontroli!

Skuteczność kontroli skarbowych przeprowadzanych przez fiskusa regularnie wzrasta. Według oficjalnych danych Ministerstwa Finansów z 70,3 proc. w 2011 r. do 80,6 proc. w 2013 r. Skąd taki wzrost efektywności skarbówki? Poprawie uległ system selekcji najbardziej podejrzanych podatników. Z analiz wynika, że urzędy kontroli skarbowych w coraz większej mierze stosują nowoczesne metody analityczne, mające na celu skuteczne zdiagnozowanie obszarów najbardziej wrażliwych na popełnienie nadużyć.

Urzędnicy korzystają z wielu źródeł informacji. Pierwszym są bazy danych urzędów skarbowych, czyli wszelkie rejestry i dotychczasowe deklaracje podatników. Do tego dochodzą informacje uzyskiwane od sądów, zdobyte przez wywiad skarbowy, policję i prokuraturę. Fiskus sięga także do urzędów gmin, miast i banków. Jednak równie istotne są wciąż... donosy od życzliwych sąsiadów i zawistnych członków rodziny.

Wezwanie do kontroli wcale nie oznacza, że urzędnik wykrył błędy po stronie podatnika albo że skarbówka prowadzi właśnie szeroko zakrojoną akcję. Bardziej prawdopodobne, że ktoś na napisał do skarbówki anonim.

- Do urzędów wciąż trafia sporo anonimowych informacji. I chociaż urzędnicy często podchodzą do nich sceptycznie, to niektóre - najbardziej wiarygodne - informacje muszą sprawdzić - komentuje Mateusz Kamiński, doradca podatkowy z kancelarii KNDP.

Donosy to nie jedyne powody wszczęcia kontroli. Wśród pozostałych można wymienić takie sytuacje, w których w poprzednich latach podatnik wykazywał dochód i płacił podatek, a nagle ma stratę. Szczególnie - jeśli ta jest duża. Wszelka gwałtowna zmiana (wzrost albo spadek dochodów, przychodów lub kosztów) jest dla skarbówki podejrzana. Im większa, tym prawdopodobieństwo pojawienia się inspektora skarbowego - wyższe.

- Urzędnicy posiadają specjalne programy, które na podstawie takich zmian, sugerują podatników, w przypadku których kontrola może być zasadna - zauważa Kamiński.

Przedsiębiorcy mogą też spodziewać się wzięcia pod lupę, jeśli klient lub kontrahent ma problemy ze skarbówką. Jeśli zostaną ujawnione u niego jakieś nieprawidłowości, to organy skarbowe często weryfikują jego partnerów biznesowych i najważniejszych klientów. Jest to tzw. kontrola krzyżowa.

W przypadku firm olbrzymie znaczenie ma też branża. Jeśli jest ona uznana przez skarbówkę za wrażliwą (np. paliwa, skup i sprzedaż metali szlachetnych, handel stalą i złomem), to właściciel może się spodziewać, że będzie pod dyskretną, ale wnikliwą opieką inspektorów.

W 2014 roku skarbówka ma też za zadanie skupiać się na rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków, ze szczególnym uwzględnieniem:

• podatku od towarów i usług w obrocie wewnątrzwspólnotowym,
• podatku akcyzowego (szczególnie w obrocie paliwami płynnymi),
• oszustw w podatku od towarów i usług w obrocie krajowym,
• ujawniania i kontroli niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
• uzyskiwania przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej z wykorzystaniem Internetu.

Takie zadania wymieniono w dokumencie Ministerstwa Finansów "Zadania urzędów kontroli skarbowej na rok 2014".

- Organy podatkowe nie mają obowiązku podawania do powszechnej informacji przyjętych przez siebie kryteriów wyboru podmiotów do przeprowadzenia kontroli. Tak naprawdę urząd skarbowy może chcieć nas sprawdzić z przypadku - podsumowuje doradca podatkowy.

W trakcie kontroli urzędnicy mogą dokonać weryfikacji naszych rozliczeń podatkowych 5 lat wstecz. To oznacza, że mogą zażądać usunięcia niektórych wydatków z kosztów, co będzie oznaczało powstanie większego zobowiązania podatkowego - tj. zaległości podatkowej, od której trzeba będzie zapłacić także odsetki.

Jeśli w trakcie kontroli wyjdą na jaw błędy, to istnieje ryzyko postępowania z kodeksu karnego skarbowego. Aczkolwiek po zakończeniu kontroli podatnik dostaje szansę dokonania dobrowolnej korekty rozliczeń, której dokonanie pozwoli na uniknięcie najbardziej dotkliwych konsekwencji.