Fundusze unijne dla młodych naukowców

W ślad za dokonanymi już zmianami legislacyjnymi obecnie nowelizowane są kolejne przepisy prawa, które mają przybliżyć standardy polskich uczelni do najlepszych światowych wzorców.

Ulepszenia te mają także korzystnie wpłynąć na rozwój polskiej nauki, intensyfikację badań oraz wdrażanie osiągnięć naukowych w gospodarce. Reforma, zaplanowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zakłada długofalowy system zmian, których aplikacje wspierają fundusze unijne. Uczelnie, jednostki naukowe oraz indywidualni naukowcy, a nawet studenci mogą korzystać z bardzo interesujących programów.

Skupmy się na omówieniu szans otrzymania dotacji bezpośrednio przez przedstawicieli systemu nauki. Pakiet takich właśnie inicjatyw pomocowych zawarty jest w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka poprzez alokację funduszy przewidzianych w działaniu 1.2 ,,Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki’’. Na operatora tych środków wybrano Fundację na rzecz Nauki Polskiej. To właśnie FNP prowadzi nabory i wyłania beneficjentów tego działania, które oferuje wsparcie w formie następujących, wymienionych poniżej programów.

TEAM

Zakres finansowania w ramach tego programu obejmuje wsparcie projektów z udziałem studentów, doktorantów i uczestników staży podoktorskich realizowanych w najlepszych zespołach badawczych w Polsce. Dzięki czemu zwiększy się zaangażowanie młodych uczonych w prace badawcze realizowane w najlepszych zespołach i laboratoriach naukowych w Polsce. Program jest adresowany do liderów zespołów naukowych realizujących badania we współpracy z partnerem zagranicznym, zamierzających zatrudnić w swych zespołach młodych uczonych: studentów (po ukończeniu trzeciego roku studiów), doktorantów lub młodych doktorów (do czterech lat po uzyskaniu stopnia naukowego). Projekty mogą być realizowane w trzech obszarach tematycznych określonych w dokumentacji konkursowej jako bio, techno, info, a warunkiem realizacji projektu jest rekrutacja studentów, doktorantów i młodych doktorów do pracy w zespole wyłącznie w drodze otwartego naboru prowadzonego w kraju i za granicą (procedury naboru podlegają szczególnej ocenie i kontroli).
Liczba młodych uczonych w zespole nie może być mniejsza niż 6 osób. Projekty mogą trwać od dwóch do czterech lat.

Finansowaniu podlegają: imienne stypendia naukowe dla członków zespołu (w wysokości odpowiednio: dla studenta 1 tys. zł, dla doktoranta 3 tys. zł, dla młodego doktora – 5 tys. zł miesięcznie; grant badawczy w wysokości zależnej od liczby doktorantów i młodych doktorów przyjętych do zespołu oraz od rzeczywistych kosztów prowadzonego projektu, jednak nie większy niż 35 tys. zł rocznie dla jednego doktoranta oraz 80 tys. zł dla jednego uczestnika stażu podoktorskiego (z grantu opłacane może być m.in. wynagrodzenie dla kierownika zespołu i innych stałych pracowników).Wnioski o dofinansowanie można składać do połowy marca, a ci którzy nie zdążą mają szansę na rozpatrzenie swoich aplikacji w drugiej tegorocznej turze konkursu zaplanowanej na sierpień.

VENTURES

Ten program jest adresowany dla najmłodszych naukowców - wsparcie na projekty mające zastosowanie w gospodarce, otrzymać mogą studenci, absolwenci i doktoranci. Inicjatywa VENTURES ma podnieść atrakcyjność pracy naukowej w Polsce, zwiększyć zainteresowanie młodych uczonych pracą naukową, a także spowodować wzrost liczby projektów, których wyniki mogą być wdrożone w działalności gospodarczej. Adresaci programu muszą posiadać status studenta jednolitych studiów magisterskich (po ukończeniu trzeciego roku studiów) lub studiów II stopnia; absolwenta (do trzech lat po ukończeniu studiów magisterskich) zatrudnionego na etacie naukowo-dydaktycznym; doktoranta (uczestnika studiów doktoranckich).

W ramach programu Ventures projekty mogą być realizowane w jednostkach naukowych lub w instytucjach, które zatrudniają absolwentów na etatach naukowo-dydaktycznych. Co ważne, przedsięwzięcia badawcze mogą dotyczyć każdej dziedziny - finansowanie dostępne jest dla wszystkich dziedzin nauki, przy czym w procedurze oceny największe znaczenie ma przydatność danego projektu dla gospodarki, co trzeba wykazać we wniosku. Przy planowaniu aplikacji należy pamiętać, że realizacja projektów może trwać od roku do trzech lat. Zachętą dla młodych naukowców jest to, że mogą otrzymać dotacje na: stypendium naukowe (w wysokości 1,5 tys. zł miesięcznie dla studentów i absolwentów oraz 3 tys. zł miesięcznie dla doktorantów); grant badawczy w wysokości nieprzekraczającej 35 tys. zł rocznie. W bieżącym roku zaplanowano dwie edycje konkursu – w pierwszym oraz w trzecim kwartale.

POMOST

Inicjatywa ta ma wesprzeć najlepszych naukowców wychowujących małe dzieci w powrocie do zaawansowanej pracy naukowej oraz ułatwić kobietom w ciąży prowadzenia projektów badawczych finansowanych ze źródeł zewnętrznych. Program koncentruje się na naukowcach z dziedzin bio, techno, info, ale warto dodać, że Fundacja na rzecz Nauki Polskiej z własnych środków wspierać będzie w powyższym zakresie także naukowców z innych dziedzin. Program przewiduje dwa rodzaje wsparcia: grant powrotowy - finansowanie projektów realizowanych przez badaczy obu płci wychowujących małe dzieci. Adresatami wsparcia są naukowcy, którzy posiadają co najmniej stopień naukowy doktora, pracują w polskiej jednostce prowadzącej badania naukowe lub uzyskali z niej promesę zatrudnienia co najmniej na czas trwania projektu. Wnioski mogą być składane przez kobiety, które posiadają dziecko w wieku do lat 4 (lub 7 lat w przypadku adopcji lub porodu mnogiego) oraz mężczyzn, którzy korzystali z urlopów lub przerw w pracy związanych z posiadaniem
takiego dziecka, trwających nieprzerwanie przez okres co najmniej 6 miesięcy, przy czym powrót do pracy naukowej z takich urlopów (przerw) mógł nastąpić przed terminem składania wniosków, jednak nie wcześniej niż 12 miesięcy.

Finansowaniu podlega: ● grant badawczy *w wysokości 140 tys. zł rocznie (m.in. wynagrodzenie kierownika projektu, koszty prac badawczych, aparatura, materiały badawcze, koszty wymiany międzynarodowej); stypendia dla maksymalnie trzech podopiecznych (studentów lub doktorantów) wyłonionych w trybie konkursowym. Wysokość stypendiów dla nich wynosi odpowiednio: 1 tys. zł lub 3 tys. zł. Projekt realizowany w ramach programu może trwać od jednego roku do trzech lat i może być realizowany w niepełnym wymiarze czasu i zatrudnienia. Zainteresowani mają w tym roku dwie szanse na zdobycie dofinansowania, gdyż wnioski będą przyjmowane w dwóch turach - do połowy marca oraz do połowy października 2011 r. *● Wsparcie dla kobiet realizujących projekty naukowe w trakcie ciąży w przypadku pracy naukowej, której specyfika może mieć wpływ na przebieg ciąży. Adresatkami tej formy wsparcia są kobiety, które posiadają co najmniej tytuł magistra, biorą udział w projektach badawczych finansowanych ze źródeł zewnętrznych
instytucji zatrudniającej (np. w grantach promotorskich, projektach innych pracowników naukowych, własnych projektach badawczych etc.) oraz pracują w warunkach szkodliwych dla zdrowia (np. mają styczność z promieniowaniem, substancjami chemicznymi, operują niebezpiecznymi urządzeniami, często wyjeżdżają). Finansowanie w ramach wsparcia dla kobiet w ciąży obejmuje pokrycie kosztów zatrudnienia (lub delegacje) pracownika zastępującego kobietę w ciąży w zadaniach niezbędnych dla zrealizowania projektu badawczego, których nie może ona wykonywać. Wnioski przyjmowane są w trybie ciągłym.

HOMING PLUS

Celem programu jest zachęcenie młodych polskich uczonych, którzy przebywają za granicą, do powrotu do kraju. Program otwarty jest także dla młodych doktorów innych narodowości zainteresowanych odbyciem stażu podoktorskiego w Polsce. Nastawienie w programie Innowacyjna Gospodarka na wspieranie dziedzin bio, techno, info zadecydowało o tym, że Homing Plus oferuje wsparcie naukowców z tych właśnie trzech sektorów, ale Fundacja na rzecz Nauki Polskiej z własnych funduszy wspierać będzie naukowców pozostałych dziedzin. Z programu skorzystać mogą osoby, które: posiadają co najmniej stopień naukowy doktora i znajdują się na wczesnym etapie kariery naukowej (do czterech lat po doktoracie - termin ten ulega przedłużeniu o 2 lata w przypadku kobiet posiadających dziecko oraz mężczyzn, którzy korzystali z urlopów ojcowskich lub wychowawczych nieprzerwanie przez minimum 3 miesiące); przebywały za granicą nieprzerwanie co najmniej 9 miesięcy (prowadząc badania naukowe, odbywając staż podoktorski lub przygotowując pracę
doktorską); zamierzają przyjechać do Polski w terminie do 6 miesięcy od końcowej daty przyjmowania wniosków lub przyjechały do Polski nie wcześniej niż 12 miesięcy przed tą datą; pracują w Polsce w jednostce prowadzącej badania naukowe lub uzyskały z niej promesę zatrudnienia co najmniej na czas projektu. Podstawę oceny kandydata stanowi dorobek naukowy z ostatnich czterech lat, projekt badawczy, który kandydat zamierza realizować w trakcie subsydium oraz informacje o zespole, w którym projekt będzie realizowany.

Finansowaniu podlegają: subsydium badawcze w wysokości do 80 tys. zł rocznie (przeznaczone wyłącznie na realizację projektu badawczego, m.in.: wynagrodzenia personelu, zakupy aparatury, materiałów niezbędnych do prowadzenia badań, publikacji naukowych, sprzętu i oprogramowania komputerowego, finansowanie współpracy z partnerami zagranicznymi); stypendium naukowe w wysokości 5 tys. zł miesięcznie. Na wniosek laureata programu (kierownika projektu): stypendia naukowe w wys. 1 tys. zł miesięcznie dla dwóch studentów realizujących jednocześnie prace magisterskie pod jego kierunkiem, wyłonionych w trybie konkursowym. Projekt realizowany w ramach programu może trwać od jednego roku do dwóch lat. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej wszystkim zainteresowanym tym programem stwarza w tym roku dwie szanse do uzyskanie wsparcia – pierwszy konkurs trwa dla 15 marca, a drugi rozpocznie się 15 sierpnia br.

Dużą popularnością cieszyły się dwa inne programy finansowane w ramach działania 1.2 programu Innowacyjna Gospodarka. ● Międzynarodowe projekty doktoranckie: *wsparcie dedykowane jednostkom współpracującym z partnerem zagranicznym przy realizacji studiów doktoranckich w celu podniesienia poziomu badań naukowych realizowanych w Polsce przez młodych naukowców w okresie przygotowywania przez nich prac doktorskich oraz zintensyfikowanie współpracy międzynarodowej polskich jednostek badawczych; *● Welcome: wsparcie projektów realizowanych przez wybitnych uczonych z zagranicy tworzących zespoły badawcze w polskich jednostkach naukowych. Niestety, alokacje przewidziane na te inicjatyw już się wyczerpały i obecnie nie przewiduje się kolejnych edycji konkursów. Bez wątpienia jednak dostępne nadal programy wdrażane przez FNP są bardzo atrakcyjne dla kadr polskiej nauki i mogą stanowić atrakcyjne dopełnienie (nierzadko skromnych) kwot rezerwowanych na podobne cele w budżetach polskich uczelni, czy jednostek
naukowych.

Emilia Krawczykowska
Specjalistka ds. pozyskiwania funduszy UE, kierownik Biura Grantów Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu