Gdy kontrahent jest w upadłości

Firma, której nabywca nie zapłacił za towar, może skorzystać z ulgi na złe długi. Musi jednak spełnić wiele warunków. To wcale nie jest łatwe. Zwłaszcza wtedy, gdy kontrahent jest w trakcie postępowania upadłościowego. Ostatnio to częsty problem.

O swoich perypetiach z dłużnikiem napisał nam czytelnik. Jego firma wykonała usługę, wystawiła fakturę i odprowadziła VAT. Klient nie uregulował jednak należności. Sprzedawca rozpoczął więc procedurę odzyskiwania podatku. Dłużnik poinformował go jednak, że jest w trakcie postępowania upadłościowego i wierzytelność została objęta z mocy prawa układem. Nie może więc skorygować u siebie VAT naliczonego, gdyż odbyłoby się to kosztem masy upadłości, tj. wszystkich pozostałych wierzycieli. Dłużnik twierdzi, że nie można uznać wierzytelności za nieściągalną, gdyż wierzyciel zostanie zaspokojony na zasadach wynikających z przyjętego układu.

- Czy to oznacza, że nie mogę skorzystać z ulgi na złe długi? - pyta czytelnik.
Wydaje się, że jednak może, gdyż przepisy ustawy o VAT wymagają tylko, aby kontrahent nie był w trakcie postępowania upadłościowego w momencie dostawy towarów lub świadczenia usług. Odzyskania VAT nie wyklucza upadłość dłużnika w momencie korekty.

Decyduje moment transakcji

Potwierdza to fiskus. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach (nr IBPP2/443-918/09/RSz): „warunek, aby dłużnik nie był w stanie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, należy odnosić wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi”. Fiskus podkreślił, że ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu nie zwalnia dłużnika z obowiązków wynikających z ustawy o VAT. Musi on więc pomniejszyć podatek naliczony wynikający z nieuregulowanych faktur.

Podobne wnioski można wyciągnąć z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu (nr ILPP1/443-116/10-2/AT).

Warunki do spełnienia

Art. 89a ustawy o VAT mówi, że podatnik ma prawo skorygować VAT należny od dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, jeśli uprawdopodobni nieściągalność wierzytelności. Będzie to możliwe, gdy należność nie zostanie uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Jeśli więc dłużnik nie zapłacił nam przez pół roku, możemy skorygować VAT, nawet jeśli nie podjęliśmy żadnych działań, aby wyegzekwować wierzytelność.

Na skorzystanie z ulgi mamy tylko dwa lata (liczone od końca roku, w którym wystawiono fakturę). Oznacza to, że w 2010 r. nie można już odzyskać VAT z faktur z 2007 r. Ulga na złe długi nie dotyczy transakcji między tzw. podmiotami powiązanymi. VAT można odzyskać tylko z faktury dokumentującej sprzedaż na rzecz zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT.

Nie skorzystamy też z ulgi, jeśli współpracowaliśmy z przedsiębiorcą zwolnionym z VAT bądź sprzedawaliśmy towary osobom fizycznym, które nie są podatnikami. Musimy także sprawdzić‚ czy nasz dłużnik jest czynnym podatnikiem VAT w momencie korekty. Oczywiście warunek ten musi spełniać również wierzyciel.

O zamiarze skorygowania podatku musimy poinformować nierzetelnego kontrahenta. Ulga przysługuje, jeśli dłużnik nie ureguluje należności w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia. Ale korektę możemy zrobić dopiero w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał), w którym otrzymaliśmy potwierdzenie jego odbioru.

Przemysław Wojtasik