Kobieta w ciąży nie jest w firmie bezkarna
W czasach kryzysu, w wielu firmach, szefowie zaczynają przebąkiwać o zwolnieniach
W czasach kryzysu, w wielu firmach, szefowie zaczynają przebąkiwać o zwolnieniach. Blady strach pada na zespół. Nie wszyscy jednak obawiają się utraty pracy. Kobiety w ciąży uważają, że mogą spać spokojnie, ponieważ są pod specjalną ochroną. Czy rzeczywiście pracodawca nie może zwolnić kobiety w ciąży?
Przepisy prawa pracy określają grupy pracowników podlegających ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę Szczególne zakazy wypowiadania umów o pracę obowiązują z mocy Kodeksu pracy w stosunku do pracownic w ciąży. Pod ochroną są też pracownicy w tzw. wieku przedemerytalnym, w okresie urlopu macierzyńskiego (także do pracownika-ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego - w wypadku porzucenia dziecka przez matkę oraz śmierci matki) oraz z przepisów odrębnych dotyczących m.in. działaczy związków zawodowych, członków rad pracowniczych, społecznych inspektorów pracy, posłów i senatorów.
Kobieta pod parasolem
Powszechnie wiadomo, że zwolnienia nie muszą obawiać się przyszłe mamy. Ciężarną pracownicę można zwolnić pod jednym warunkiem - jeśli była zatrudniona na okres próbny trwający krócej niż trzy miesiące. Jednak już w przypadku dłuższej umowy, jest ona automatycznie przedłużana do dnia porodu.
- Zgodnie z przepisem art. 177 paragraf 1 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Powyższego przepisu nie stosuje się jednak do pracownicy w okresie próbnym nie przekraczającym jednego miesiąca – tłumaczy Łukasz Berg, Kancelaria Adwokacka Adw. Tomasza Posadzkiego w Gdańsku. - Terminowe umowy o pracę: umowa zawarta na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, które uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, z mocy prawa zostają przedłużone do dnia porodu. Nie dotyczy to jednak umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
*Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika *
Ochronny parasol nie sprawia, że pracownica w ciąży może czuć się w firmie całkowicie bezkarnie. Zdarza się bowiem, że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy.
- Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika wyłącznie w przypadku :
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy – mówi Łukasz Berg.
Kiedy przyszła mama może sobie „zasłużyć” na zwolnienie dyscyplinarne? Tak jak wszyscy, m.in. gdy spożywa alkohol w miejscu pracy, stawi się w stanie nietrzeźwości w pracy, nie usprawiedliwi nieobecności, bezpodstawnie odmówi wykonania polecenia pracodawcy dotyczącego pracy czy samowolne zabierze dokumenty należące do pracodawcy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
- Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze – wyjaśnia Łukasz Berg.
Roszczenia pracownika
- Należy pamiętać, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej z kobietą w ciąży narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Pracownicy objęci szczególną ochroną trwałości stosunku pracy a do takich zalicza się pracownice w ciąży, mają także prawo do wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy – mówi Łukasz Berg.
ml/MA