Konto bankowe po osobie zmarłej. Łatwiejszy dostęp dopiero od 2017 roku

Na posiedzeniu sejmowej komisji finansów publicznych odbyło się pierwsze czytanie senackiego projektu nowelizacji prawa bankowego oraz innych ustaw, który ma uregulować problematykę rachunków nieaktywnych - tzw. rachunków uśpionych. Jednocześnie komisja rozpatrzyła projekt.

Senator Mieczysław Augustyn (PO) tłumaczył podczas posiedzenia komisji, że spadkobiercy osób zmarłych - posiadaczy rachunków bankowych - mają problem z dostępem do informacji o zgromadzonych przez ich krewnych środkach.

- Prace zmierzają do tego, aby środki po zmarłych klientach banków mogły trafić do ich prawowitych właścicieli, czyli spadkobierców - mówił Augustyn. Dodał, że projekt powstał przy współpracy z resortem finansów.

Wyjaśnił, że ma on na celu m.in. upowszechnienie wiedzy o możliwości i skutkach dyspozycji na wpadek śmierci posiadacza rachunku (miałyby o tym informować swoich klientów banki i SKOK-i); umożliwienie bankom i SKOK-om dostępu do bazy PESEL (miałyby potwierdzać w niej, czy ich klienci żyją); stworzenie Centralnej Informacji o Rachunkach, których posiadacze zmarli, lub które są od co najmniej 10 lat nieczynne.

- Przewidujemy utworzenie funduszu środków nieodebranych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, który przejmie zobowiązania wobec spadkobierców. Przewidujemy zagwarantowanie spadkobiercom bezterminowo prawa i możliwości podjęcia środków po krewnych w ich realnej wysokości - wyjaśnił senator.

Dodał, że projekt przewiduje zniesienie automatycznego odnawiania lokat i umów terminowych. Po pływie umownego terminu podpisujący umowę z bankiem był powiadamiany o konieczności ponownego wyrażenia woli przedłużenia umowy.

- Wszystkie te zmiany w ustawach umożliwiają spadkobiercom uzyskanie wiedzy i dysponowanie środkami o zmarłych klientach banków, którzy zawarli z nimi umowę - wyjaśnił. Zaznaczył, że nie będzie to dotyczyło rachunków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zdaniem Augustyna system ma być prosty i łatwy w obsłudze; spadkobiercy mogliby się zgłosić do najbliższego banku lub SKOK-u i uzyskaliby za niewielką opłatą zbiorczą informację przygotowaną przez BFG o tym, gdzie znajdują się dziedziczone przez nich pieniądze.

Komisja wprowadziła do projektu szereg poprawek legislacyjnych oraz poprawkę zmieniającą termin wejścia w życie zmian. Zgodnie z wnioskiem Krystyny Skowrońskiej z PO nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r., a nie po 12 miesiącach od ogłoszenia.

"Asumptem do przygotowania projektu nowelizacji były docierające do projektodawców głosy obywateli, którym - pomimo posiadania przez nich tytułu prawnego do spadku po posiadaczu rachunku - instytucje prowadzące rachunki odmawiały udzielenia szczegółowych informacji o prowadzonych u nich rachunkach spadkodawcy, w tym np. co do powodu zamknięcia rachunku" - napisano w uzasadnieniu do projektu.

Zgodnie z projektem banki i SKOK-i zostaną obowiązane do ustalania przyczyn braku aktywności na rachunku, a przede wszystkim tego, czy ich klient żyje. Z upływem pięciu lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku będą musiały wystąpić do ministra właściwego do spraw wewnętrznych o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie czy posiadacz rachunku żyje.

Projekt nakładał na bank i SKOK obowiązek informowania w sposób zrozumiały posiadacza rachunku o możliwości złożenia przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz o skutkach jej złożenia. Niezwłocznie po uzyskaniu informacji o śmierci posiadacza rachunku, banki i SKOK-i będą zawiadamiać wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.

Posiadaczowi rachunku bankowego oraz osobie, która uzyska tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, będzie przysługiwało prawo do uzyskania w dowolnym banku albo SKOK-u zbiorczej informacji o rachunkach bankowych posiadacza.

Projekt przewiduje utworzenie centralnej informacji, która będzie wspólnym dla banków i SKOK mechanizmem generowania zbiorczej informacji o rachunkach. Bazę tę będzie prowadził BFG w systemie teleinformatycznym. Banki i SKOK będą musiały zawrzeć z Funduszem umowę umożliwiającą wymianę informacji o rachunkach.