MS: ograniczenia dostępu do ksiąg wieczystych - nieplanowane

Publiczny, bezpłatny i powszechny dostęp przez internet do ksiąg wieczystych prowadzonych w postaci elektronicznej możliwy jest od połowy czerwca. Przeglądarka ksiąg wieczystych funkcjonuje w internecie pod adresem http://ekw.ms.gov.pl. Aby sprawdzić w internecie konkretną księgę, trzeba znać jej numer. Media podawały już wcześniej, iż znając numer jednej księgi można próbować obejrzeć księgi o zbliżonych numerach na przykład sąsiadów z tego samego budynku.

Odnosząc się do tych wątpliwości rzeczniczka prasowa resortu sprawiedliwości Joanna Dębek wskazała, iż zasada ujawniania danych wpisanych do księgi obowiązuje niezależnie od sposobu udostępniania tych danych - przez internet lub w wersji papierowej w budynku danego sądu. - Ponieważ, zgodnie z przepisami, wszystkie dane zawarte w księdze wieczystej są jawne, w szczególności dane osobowe, zatem nie można czynić zarzutu z faktu ich ujawniania - zaznaczyła.

Dlatego, jak poinformowała, resort nie prowadzi obecnie prac nad wprowadzeniem ewentualnych zmian, które przyczyniłyby się do zwiększenia ochrony danych osobowych, a "bezpieczeństwo określone we właściwych standardach technicznych jest już zapewnione". - Skoro ustawa przewiduje ujawnianie w księdze wieczystej m.in. danych osobowych, wysokości wierzytelności i innych obciążeń, wszystkie te dane są dostępne dla każdego, kto poda numer księgi wieczystej - powiedziała Dębek.

Ministerstwo wskazało także, że w obowiązujących unormowaniach mówiących o jawności ksiąg nie ma wprowadzonych ograniczeń wymagających np. wykazania się interesem prawnym przed wglądem do księgi.

Rzeczniczka prasowa GIODO Małgorzata Kałużyńska-Jasak zapowiedziała jednak, że generalny inspektor z urzędu zbada kwestię możliwości wtórnego wykorzystywania danych pozyskanych z internetowej bazy ksiąg wieczystych. Wprawdzie, jak dodała, do GIODO nie wpłynęła żadna skarga w tej sprawie, ale "przyjęty przez resort sprawiedliwości sposób rozumienia zasady jawności ksiąg wieczystych skutkować będzie w praktyce powszechną dostępnością informacji zawartych w tych księgach".

Według GIODO może to prowadzić do prób wtórnego wykorzystania danych np. poprzez tworzenie przez podmioty prywatne zbiorów danych o nieruchomościach posiadanych przez poszczególne osoby fizyczne. "Rozważenia wymaga to, czy udostępnienie w internecie wszystkich danych zawartych w księgach wieczystych stanowi właściwą realizację zasady jawności tych ksiąg" - głoszą uwagi generalnego inspektora przekazane ministerstwu.

Warszawski notariusz Robert Dor ocenił w rozmowie z PAP, że wszelkie ograniczenia w elektronicznym dostępie do danych osobowych w księgach nie mogą dotyczyć notariuszy i komorników. Według niego najważniejsze jest jednak, aby księgi były bezzwłocznie uzupełniane, a wejrzenie w księgę przez internet miało w razie konieczności moc prawną i mogło zastąpić odpis. Jak dodał na razie przeglądanie ksiąg w systemie ma jedynie charakter informacyjny.

Obecnie w ministerstwie sprawiedliwości trwają prace nad nowelizacją ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Nowelizacja ma dostosować przepisy prawne do wprowadzanych zmian technicznych w związku z elektronicznym dostępem do ksiąg. Obecnie, jak wskazuje resort sprawiedliwości, dostęp do ksiąg wieczystych przez internet oparty jest na uregulowaniach zawartych w rozporządzeniu. Założenia do nowelizacji ustawy są od września na etapie konsultacji międzyresortowych.

Spośród blisko 19 mln ksiąg wieczystych ponad 12 mln zostało już zapisanych w formie elektronicznej w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.

Marcin Jabłoński