NBP: maleją szanse utrzymania dobrych tendencji w sektorze przedsiębiorstw (aktl.)

16.10. Warszawa (PAP) - Sytuacja ekonomiczna w sektorze przedsiębiorstw w III kwartale ciągle się poprawiała, jednak prognozy na IV kwartał sugerują malejące prawdopodobieństwo utrzymania się tej pozytywnej tendencji - wynika z opublikowanego w czwartek "Szybkiego Monitoringu NBP".

"Mimo coraz liczniejszych sygnałów wyhamowania koniunktury, eskalacji kryzysu ukraińskiego oraz bardziej pesymistycznych prognoz samych ankietowanych firm sytuacja w III kwartale br. w dalszym ciągu się poprawiała. Embargo na towary eksportowane do Rosji, co prawda, spowodowało pogorszenie kondycji respondentów silnie zależnych od sprzedaży do tego kraju, ale w ocenach przedsiębiorstw, dla których Rosja była tylko jednym z wielu rynków zbytu, na razie nie widać oznak dekoniunktury" - napisano w dokumencie NBP zawierającym informację o kondycji sektora przedsiębiorstw.

Z raportu NBP wynika, że w III kwartale zanotowano pierwsze od ponad roku sygnały braku poprawy popytu.

"Miał miejsce zarówno niewielki wzrost bariery popytowej, jak i nieznaczny wzrost problemów z tworzeniem się nadmiernych zapasów oraz spadek stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych. Choć ostatnie opisane zjawisko mogło być przynajmniej częściowo związane ze wzrostem potencjału produkcyjnego na skutek wcześniejszych, stosunkowo wysokich, nakładów inwestycyjnych" - napisano.

Wyraźniejsze spadki zanotowano w odniesieniu do prognoz nowych zamówień i popytu na IV kw.

"W wielu przypadkach spadki te interpretowane są jako przejściowe lub sezonowe, co może oznaczać możliwość powrotu do fazy wzrostowej koniunktury w najbliższej przyszłości, ale też może być przejawem postawy życzeniowej firm rozczarowanych krótką fazą ożywienia. Silne spadki wskaźników antycypacyjnych odnotowano zwłaszcza w grupie przedsiębiorstw sprzedających swoje towary do Rosji lub na Ukrainę" - napisano w dokumencie NBP.

"W ślad za obniżeniem optymizmu oczekiwań popytowych zmniejszyły się również prognozy produkcji. Przedsiębiorstwa ograniczają zatem potencjalne zjawisko wzrostu zapasów w obawie o możliwości ulokowania produkcji na rynkach sprzedaży, w razie gdyby spadek popytu miał jednak trwały charakter" - dodano.

Autorzy raportu zaznaczają, że pod koniec III kwartału, mimo komplikującej się sytuacji politycznej, gorszych odczytów koniunktury i sierpniowego spadku sprzedaży, ankietowane przedsiębiorstwa oceniły swoją kondycję lepiej niż w poprzednim kwartale.

"Wskaźnik BOSE (stanowi różnicę sald odsetka firm w bardzo dobrej i dobrej sytuacji oraz odsetka firm w słabej, złej i bardzo złej sytuacji - PAP) wzrósł o 4,5 pp. kdk i pozostał powyżej swojej długookresowej średniej, jak też powyżej poziomu sprzed roku (o 9,8 pp.). Swoją sytuację za bardzo dobrą lub dobrą uznało niemal 78 proc. firm, wobec 75,5 proc. w poprzednim kwartale" - napisano w dokumencie NBP.

Autorzy dokumentu wskazują, że w wynikach odpowiedzi na pytania o bieżące, przeszłe i oczekiwane trudności, które można interpretować, jako przybliżenie oceny fazy cyklu, widać poprawę kondycji firm.

"Jednocześnie struktura odpowiedzi sugeruje wzrost prawdopodobieństwa pogorszenia się koniunktury w najbliższej przyszłości (wzrósł odsetek firm w dobrej kondycji, które oczekują jej pogorszenia). Wskaźnik WPSE (Wskaźnik prognoz sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw - PAP) pozbawiony wahań sezonowych spadł o 0,7 pp. kdk w IV kw. br. i przyjął wartość sprzed roku, tj. plus 9 punktów, a zatem nieco poniżej poziomu swojej długookresowej średniej" - napisano.

"Wskaźnik prognoz średniookresowych zachowuje się zaś dość stabilnie w ostatnich kwartałach (w dwóch ostatnich edycjach badania obserwowaliśmy lekkie sezonowe spadki wskaźnika), utrzymując się na nieco wyższym poziomie, niż w poprzednim roku" - dodano.

Część raportu NBP poświęcił wpływowi kryzysu ukraińskiego na sytuację sektora przedsiębiorstw. Zaznaczył w niej, że znaczący (25 proc. lub większy) udział eksportu na rynek Rosji i Ukrainy zadeklarowało wcześniej tylko 3,7 proc. firm. To przede wszystkim ta grupa może doświadczyć istotniejszych trudności w związku z eskalacją kryzysu.

"Kondycja tych przedsiębiorstw już teraz pogorszyła się, o czym świadczy m.in. spadek wskaźnika BOSE, czy też wzrost niepewności co do kierunku zmian sytuacji w przyszłości. Trudności wynikają nie tylko z malejącej sprzedaży na skutek embarga, ale również z deprecjacji kursu rubla i hrywny, co ogranicza popyt i rodzi naciski na obniżenie cen na eksportowane produkty" - napisano w raporcie.

Zdaniem NBP próby ulokowania na rynku krajowym bądź innych rynkach zagranicznych dóbr eksportowanych wcześniej do Rosji i na Ukrainę tworzą dodatkową presję na spadek cen i marż. Bank centralny zauważył, że na razie nie widać jednak sygnałów, iż pogorszenie sytuacji odbiło się negatywnie na sytuacji płynnościowej tych firm, nie istnieje więc bezpośrednie ryzyko ich bankructwa.

Według NBP wyraźnie wzrósł jednak odsetek firm z niepokojem obserwujących negatywny wpływ kryzysu ukraińskiego na własną sytuację. Chodzi o firmy, które nie mają bezpośrednich powiązań handlowych i kapitałowych z Rosją lub Ukrainą, co oznacza, że zaczynają być odczuwalne również efekty pośrednie kryzysu.

Zdaniem banku centralnego kłopoty firm z wysokim udziałem eksportu do Rosji i na Ukrainę mogą się jeszcze nasilić. Spadek zamówień w IV kw. br. przewiduje bowiem co trzecia firma z ponad 25 proc. udziałem eksportu na te rynki. Niemal co trzeci respondent ma w planach redukcję produkcji, a takie prognozy są częstsze niż oczekiwania poprawy.

Z raportu wynika jednak, że firmy eksportujące na rynki Rosji i Ukrainy nadal odznaczają się nieco wyższą aktywnością inwestycyjną niż pozostałe przedsiębiorstwa. Może to być związane z poszukiwaniem nowych rynków zbytu.