Nigdy więcej nie przespanych nocy

Psycholog Wojciech Eichelberger wskazuje, że ludzki organizm podlega podstawowemu rytmowi: aktywność – wyłączenie, mobilizacja – regeneracja. Oznaką zdrowia jest, według niego, umiejętność zatrzymania się i odpoczynku zawsze wtedy, gdy warunki na to pozwalają. Po dłuższym okresie wzmożonej eksploatacji organizmu następuje jednak – jak to określa – zacięcie przełącznika trybów.

– Wtedy menedżer upodabnia się do auta, którego silnik przez cały czas pracował na wysokich obrotach i nie potrafi zwolnić – wyjaśnia Wojciech Eichelberger.

Grupą wysokiego ryzyka są zarówno osoby ledwo wiążące koniec z końcem, jak i przedstawiciele klasy średniej i zorientowani na sukces menedżerowie. O dobry, spokojny sen szczególnie trudno w sytuacji nieustannego stresu w pracy. Problem zaś nasila się w nocy z niedzieli na poniedziałek, co pokazuje sondaż przeprowadzony przez jobpilot/Monster, w którym wzięło udział ponad 24 tys. specjalistów z Europy i USA. Zapytano ich, czy myśl o nadchodzącym tygodniu przeszkadza im zasnąć w niedzielną noc. Okazało się, że aż 42 proc. ankietowanych zdarza się to co tydzień, a 17 proc. odpowiedziało, że całkiem często, parę razy w miesiącu. Z kolei 19 proc. skarży się na jakość snu tylko wtedy, gdy realizuje jakiś duży projekt. Nie ma takiego problemu 22 proc. ankietowanych.

Jak twierdzi dr Michał Skalski, psychiatra z Akademii Medycznej w Warszawie, specjalista od zaburzeń snu, z przejściem na tryb nocny częściej mają kłopot perfekcjoniści niż luzacy.

– Człowiek obowiązkowy bardzo przeżywa nieregularny sen i także przez to popada w bezsenność. Lekkoduch nawet nie zauważy zarwanych nocy – mówi specjalista.

Potwierdza to przypadek Magdy Konarzewskiej, kierowniczki działu finansowego w dużym koncernie farmaceutycznym. Kiedyś we wszystkim chciała być doskonała, więc tym bardziej męczyło ją, że nie ma wpływu na jakość własnego snu. Stosowała różne terapie, piła zioła, nawet zapisała się na jogę. Ale skutek był odwrotny do włożonego wysiłku.

– Poprawa nastąpiła dopiero wtedy, gdy po prostu przestałam próbować zasnąć – zwierza się menedżerka.

Gdy jedni mają obsesję na punkcie bezsenności, inni lekceważą problem – według sondażu CBOS zaledwie jeden na trzech Polaków, którzy mają kłopoty ze snem, korzysta z konsultacji medycznej. Choć – jak szacuje dr Skalski – aż połowa jego pacjentów wymaga nie tyle pomocy lekarza, ile kontaktu z terapeutą, który podpowiedziałby im, jak zmienić życie. – Lepsze, uporządkowane i wolne od stresu życie to lepszy sen – podkreśla dr Skalski. Co trzecia osoba po trzydziestce widzi związek między złą jakością snu a kiepskim funkcjonowaniem za dnia i obniżeniem nastroju – wynika z badania „Jak śpią Polacy”, zrealizowanego przez SMG/KRC na zlecenia firmy Lama Gold.

Bezsenność oznacza częstsze wypadki w pracy i konieczność korzystania z usług i zwolnień lekarskich. W USA straty firm z tego powodu to 50-100 mld dolarów rocznie. Nic dziwnego, że działacze tamtejszej organizacji Napping Company (NC) postulują, by do biurach wprowadzić przerwy na drzemkę. Dzięki temu – przekonują – ponad 90 proc. pracowników wykona więcej zadań w krótszym czasie.

Mało snu to także kiepska efektywność i dużo błędów w pracy. Dowodzi tego eksperyment z maklerami giełdowymi. W symulacyjnej grze na wirtualnym parkiecie po 32 godzinach działania bez zmrużenia oka wszyscy uczestnicy doświadczenia splajtowali w tym samym czasie. Specjaliści z Harvard Business School obliczyli, że jedna godzina czuwania wymaga minimum trzech minut głębokiego snu, choć ideałem jest sen trwający 7 godzin i 23 minuty.

Mirosław Sikorski/MA

9 sposobów na dobry sen

1. Krócej leż w łóżku.

1. Nigdy nie zmuszaj się do zaśnięcia.

1. Usuń zegary z sypialni.

1. Ćwiczenia fizyczne uprawiaj późnym popołudniem lub wczesnym wieczorem.

1. Unikaj kawy, alkoholu i nikotyny.

1. Regularnie kładź się i wstawaj z łóżka.

1. Zjedz lekki posiłek przed pójściem do łóżka (np. szklanka ciepłego mleka, kanapka z serem).

1. Kontroluj drzemki w ciągu dnia.

1. Stosuj rozważnie leki nasenne.

Według Petera Hauriego, autora książki „Nigdy więcej nieprzespanych nocy” (Wydawnictwo Amber)