Pakiety socjalne nie mogą być wpisane do kodeksu pracy

Pakiety socjalne nie zawsze są podpisywane między pracodawcą i przedstawicielami załogi, dlatego nie powinny być wpisywane do kodeksu pracy - mówili eksperci pracodawców i resortu pracy na posiedzeniu Komisji Trójstronnej.

Innego zdania była Solidarność. Zdaniem ekspertki związku Barbary Surdykowskiej, "wpisanie pakietów socjalnych do kodeksu pracy umożliwi pracownikom dochodzenie ich indywidualnych roszczeń przed sądem pracy i utnie teoretyczne spory na ten temat".

Uznanie pakietów socjalnych za źródło prawa pracy jest jednym z punktów tzw. pakietu antykryzysowego, podpisanego w marcu 2009 r. przez partnerów społecznych z Komisji Trójstronnej, tj. pracodawców i związki zawodowe. Pakiet określa przede wszystkim zasady prawa pracy obowiązujące na czas kryzysu - do końca 2011 r.

Brak jednoznacznego stwierdzenia w kodeksie pracy, że pakiety te są źródłem prawa powoduje, że część sądów odrzuca żądania pracowników wynikające z zapisów takich pakietów. Żądania te mogą dotyczyć np. podwyżki wynagrodzeń, zachowania stanu zatrudnienia po sprzedaży przedsiębiorstwa, odprawy itd.

Ewa Tomaszewska z Solidarności powiedziała na posiedzeniu Komisji, że "na jednoznacznym określeniu roli pakietów socjalnych powinno zależeć także rządowi, ponieważ to państwo w wielu wypadkach ponosi konsekwencje tego, że pracodawca nie przestrzega zapisów pakietu - musi płacić zasiłki, finansować pomoc społeczną, wspomagać tworzenie nowych miejsc pracy".

Dyrektor departamentu prawa pracy w resorcie pracy Eugenia Gienieczko kwestionowała potrzeby precyzyjnych zapisów. Przypomniała jednak, że "Sąd Najwyższy wielokrotnie stwierdzał, iż pakiety socjalne dotyczą różnych kwestii, różnych podmiotów, a wynikające z nich prawa i obowiązki są zbyt ogólne. Nie zawsze też pakiety podpisywane są między pracodawcami a pracownikiem. Często ich stroną są inne podmioty, np. inwestorzy kupujący firmę". Jednocześnie zaznaczyła, że kodeks pracy reguluje wyłącznie stosunki między pracodawcą a pracownikiem.

Zdaniem Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, wystarczy jasne stwierdzenie, że pakiety socjalne są źródłem prawa, w ustawie o związkach zawodowych. - Wypełniałoby to ustalenia zawarte w pakiecie antykryzysowym - powiedział wiceprzewodniczący OPZZ Andrzej Radzikowski.

Również zdaniem Jacka Męciny z PKPP Lewiatan, "precyzyjne wskazanie w ustawie o związkach zawodowych, że przestrzeganie praw pracowniczych wynikających z pakietu socjalnego mogą być przedmiotem kontroli sądowej, zapewnia pracownikom bezpieczeństwo".

Pod dłuższej dyskusji ekspertów Komisji przedstawiciele resortu pracy zaproponowali zapis stanowiący, że pakiety socjalne są podstawą do dochodzenia wynikających z nich przed sądem praw i obowiązków, w dwóch ustawach: o związkach zawodowych oraz o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Zaznaczyli, że można wówczas uznać je za źródło prawa także wtedy, gdy są podpisywane przez związki zawodowe z inwestorem, który jeszcze nie jest pracodawcą.

Nad tą propozycją mają się zastanowić pracodawcy i związkowcy. Na następnym posiedzeniu Komisji przewidują ustalenie wspólnego stanowiska partnerów społecznych, które przedstawią rządowi.