Podwyżkowa wolnoamerykanka

• Pracodawcy odkładają rozmowy o podwyżkach
  • Będzie więcej sporów zbiorowych na tle płacowym
  • Związki podpowiadają, jak negocjować

Niechęć do negocjacji

– Mamy sygnały o odmowie podejmowania rozmów, bo firmy twierdzą, że nie mają już takiego obowiązku. W efekcie związki muszą zmuszać do rozmów płacowych w trybie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, a to nie sprzyja atmosferze – mówi Marcin Zieleniecki, ekspert działu prawnego “Solidarności”.

Od stycznia przestała obowiązywać ustawa o negocjacyjnym systemie kształtowania wynagrodzeń. Określała ona maksymalny wskaźnik przeciętnej podwyżki w firmach. Związki od lat walczyły o jej uchylenie, by uwolnić płace, bo w części firm, szczególnie tych z udziałem Skarbu Państwa, załogi nie mogły dostać wysokich podwyżek mimo dobrej sytuacji przedsiębiorstwa.

W niektórych firmach związki dostały informację, że w tym roku podwyżek nie będzie, w innych pracodawca milczy i nie wykazuje chęci do rozmów. – Faktycznie dostaliśmy pismo, że ze względu na inwestycje, spadek wydajności itd. w tym roku nie otrzymamy podwyżek. Będziemy dążyć do rozmów. Wiemy, w jakich realiach pracujemy i ile możemy się domagać – mówi Czesław Brzyski, przewodniczący NSZZ “Solidarność” w kopalni Bogdanka.

– Brak wskaźnika pogorszył sytuację związków zawodowych, więc starają się korzystać z zapisów zakładowych układów zbiorowych, pakietów socjalnych i umów społecznych – uważa radca prawny Marcin Wojewódka.

– Istotnie, niektóre branże, np. energetyka, mają wewnętrzne porozumienia w sprawie negocjacji płac i tam brak ustawy niewiele zmienił – mówi Witold Polkowski, ekspert KPP.

Czasami dochodzi do kuriozalnych sytuacji, bo część zakładowych przepisów gwarantuje podwyżki w wysokości wskaźnika określonego przez rząd. Jesienią ubiegłego roku, kiedy obowiązywała jeszcze ustawa, rząd określił go na 2010 r. na poziomie 1 proc. Taki wzrost płac jest poniżej inflacji i nikogo nie zadowala, potrzebne będą negocjacje.

Przygotowania do rozmów

Na razie “S” opracowała dla swoich członków wyciąg danych z GUS, który pokazuje, co i ile procent zdrożało. Podano ceny żywności, transportu, utrzymania mieszkania, przedszkola i oczywiście – ubiegłoroczny wzrost płac. – Jeśli będą kłopoty, zorganizujemy szkolenia dotyczące procedury postępowania w sytuacji, gdy firma odmawia rozmów o podwyżkach – zapowiada Wiesław Łaznowski, szef dolnośląskiej “Solidarności”.

Teraz o dodatkowych pieniądzach można rozmawiać przez cały rok. Tam, gdzie związki mają mniej cierpliwości, dochodzi do sporu.

– W poprzednich latach byliśmy już po rozmowach, w tym roku rozpoczną się one za kilka dni. Nie niepokoimy się tym, mamy zagwarantowane, że nowe stawki będą obowiązywać od marca – mówi Dariusz Skorek, szef związku z Cadbury.

– W naszej firmie też jeszcze nie ma rozmów, ale mamy dobre doświadczenia. Jak będą pieniądze, to je dostaniemy. Teraz jest wypłacane świadczenie z ubiegłego roku. Generalnie jednak brak wskaźnika jest dla pracodawcy korzystniejszy – mówi Andrzej Świderski z “S” Zakładów Azotowych w Puławach.

| prof. Zofia Jacukowicz, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Brak ustawy może skomplikować negocjacje w firmach, w których są słabe związki zawodowe. Nie przeceniałabym jednak znaczenia prawnych uregulowań w ustalaniu wysokości podwyżek czy trybu ich negocjowania. Sam przepis czasem nie wystarcza. Silne związki zawodowe, nawet jeśli nie będzie ustawy, zdołają zmusić pracodawcę do rozmów w takim terminie, jaki im odpowiada. To samo zresztą dotyczy wysokości podwyżek. Przecież bardzo często się zdarzało, że ustalano wzrost płac powyżej wskaźnika określonego przez rząd. |
| --- |

Tomasz Zalewski
Rzeczpospolita