Polska jest najlepszym miejscem do życia i... pracy

Lubimy narzekać na aurę, skarżymy się na upały, mrozy, śnieg czy deszcz, który psuje nam wakacje. Nie zdajemy jednak sobie sprawy, że ta zmienność pogody może być naszym atutem. Także dla rozwoju naszej gospodarki.

Na poziom rozwoju gospodarczego kraju wpływa cały szereg czynników - od przesłanek historycznych, stosunki polityczne i handlowe po uwarunkowania kulturowe. Okazuje się jednak, że trudno zignorować pewną prawidłowość geograficzną.

Chodzi o pas klimatu umiarkowanego, a konkretnie o jego pogranicze ze strefą podzwrotnikową. Spoglądając na mapę globu okazuje się, że możemy zebrać w nim wszystkie największe, lub najdynamiczniej rozwijające się regiony świata!
Choć możemy znaleźć wyjątki od tej zasady, to bezwzględnie największa część potencjału ekonomicznego zlokalizowana jest właśnie tam. Polska również jest częścią tego obszaru.

- Obserwacja ta jest uderzająca. Rzeczywiście trudno zaprzeczyć, że pewne szerokości geograficzne sprzyjają występowaniu bardziej zaawansowanych ekonomicznie państw. Niewątpliwie właśnie strefa klimatyczna jest jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy - mówi dr Maciej Tarkowski z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.

Klimat umiarkowany charakteryzuje się średnioroczną temperaturą między 0 a 10 st. Celsjusza oraz równomiernym rozłożeniem w roku opadów. Gwarantuje to względnie stabilną pogodę i brak większych problemów z gospodarką wodną, choć w ciągu roku może zdarzyć się kilka wyjątkowo mroźnych lub upalnych dni.

Pas klimatu umiarkowanego i częściowo podzwrotnikowego ciągnie się od pogranicza USA i Kanady przez najbardziej rozwiniętą część Europy po Azję w rejonie najdynamiczniej rozwijających się prowincji Chin, a dalej Korei Południowej i Japonii.

Podobne warunki występują na półkuli południowej. Także w tym pasie znajdziemy najbardziej rozwinięte gospodarki południowego globu. Należą do nich Australia, szczególnie jej południowa część, RPA - najlepiej rozwinięte państwo Afryki - oraz Argentyna i Chile, państwa o najwyższym PKB na głowę mieszkańca w Ameryce Południowej.

W rejonie Europy pas klimatu umiarkowanego obejmuje nie tylko Polskę, Niemcy i Wielką Brytanię, ale także chłodniejsze klimatycznie, obszary Skandynawii.

- Polska znajduje się - podobnie jak Niemcy, Francja oraz Wielka Brytania - w klimacie umiarkowanym. Odległość od mórz sprawia, że mamy warunki między klimatem umiarkowanym kontynentalnym a morskim, co łagodzi u nas warunki atmosferyczne - mówi Michał Kowalewski z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Nie jest to jedyny powód sukcesu naszej strefy klimatycznej.
- W praktyce prowadzenie działalności gospodarczej w sprzyjającym środowisku jest po prostu tańsze - twierdzi dr Maciej Tarkowski.

Jakakolwiek aktywność w klimacie o umiarkowanej temperaturze oszczędza siły. Można je wykorzystać na dodatkowe czynności. Ten elementarny fakt ma przełożenie na efektywność naszej pracy. Wprawdzie można ją poprawić przez organizację, lecz zawsze będzie wiązało się to z dodatkowymi kosztami.

Z jednej strony klimat umiarkowany ułatwia pracę, z drugiej także do niej zmusza.
- Przesunięcie się centrów cywilizacji do stref chłodniejszych to także efekt innowacyjności i motywacji do pracy. Wynika z konieczności adaptacji do bardziej zróżnicowanych warunków - mówi prof. Krzysztof Błażejczyk z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk.

W cieplejszych klimatach praca jest cięższa, a upał do niej nie zachęca. Na obszarach zimnych z kolei ciężko podtrzymać aktywność gospodarczą.

Zjawisko to można zaobserwować w mniejszej skali, patrząc tylko na Europę. Południowe regiony są bowiem relatywnie słabiej rozwinięte od obszarów leżących w centralnym pasie kontynentu. Jest tak w przypadku Grecji, Portugalii, Hiszpanii czy południa Włoch.

Wartym podkreślenia jest fakt, że nawet Polska, która od 20 lat nadrabia zaległości rozwojowe, już niedługo może prześcignąć niektóre gospodarki tego regionu. Dystans, jaki dzieli nas od Portugalii to ok 5 lat rozwoju. Grecję będziemy gonili nieco dłużej.

Historia się powtarza

Kolonizatorzy z Europy dotarli zarówno do Ameryki Północnej jak i na tereny dzisiejszej Brazylii, czy Afryki. Jednak to leżące w strefie umiarkowanej Stany Zjednoczone powtórzyły sukces gospodarczy Europy i wyrosły na potęgę gospodarczą. Dziś poziom PKB na głowę mieszkańca tego kraju jest 3-4 razy wyższy od poziomu dla krajów Ameryki Południowej.

Afryka jest najuboższym kontynentem. Także jednak tutaj poziom rozwoju jest uzależniony od strefy. Kraje arabskie na północy, choć znacznie odbiegają od poziomu sąsiedniej Europy kilkakrotnie przewyższają potencjałem gospodarczym obszary równikowe. Tam poziom rozwoju jest dramatycznie niski. Demokratyczna Republika Konga jest wykazuje jedynie 300 dol. dochodu krajowego brutto na głowę mieszkańca. Gdy jednak udamy się bardziej na południe napotkamy zdecydowanie bardziej zamożną RPA, mogącą się pochwalić PKB na poziomie 11 tys dol. per capita.

Azja w takim samy stopniu podlega tej prawidłowości. Strefie umiarkowanej leży Japonia oraz Korea Południowa. Także najdynamiczniej rozwijające się prowincje Chin - z Pekinem i Szanghajem - leżą w tym pasie klimatycznym. Nieco bardziej na południe znajdziemy jeszcze słynący z produkcji zaawansowanych technologii Tajwan.

Dalej leżące państwa obszaru tropikalnego charakteryzują się niskim poziomem gospodarczym. Filipiny, czy Indonezja nie mogą pochwalić się rozwiniętym przemysłem lub sferą usług. Dopiero Australia z 40 800 dolarami na głowę mieszkańca potwierdza prawidłowość geograficzno - ekonomiczną. Najbardziej uprzemysłowione regiony kraju znajdują się bowiem na południu kontynentu.

W strefie klimatu umiarkowanego położonych jest także najwięcej państw, które swój sukces gospodarczy zawdzięczają tylko pracy i innowacyjności. Najlepszy przykład to Japonia oraz małe kraje europejskie pokroju Holandii, Austrii czy Szwajcarii. Ciężko znaleźć kraj z innych stref klimatycznych, który bez surowców mógł pochwalić się wysokim potencjałem gospodarczym

- Obecnie przyjęło się, że dzięki postępowi technicznemu człowiek nie musi się przejmować ograniczeniami, jakie stawia przed nim natura. Jest to jednak stwierdzenie na wyrost i jak widać najlepiej wiedzie się obszarom sprzyjającym pracy - mówi dr Maciej Tarkowski.

Polska będzie rajem gospodarczym?

Jak się okazuje, nasze położenie jest bezwzględnym atutem, choć historycznie przysporzyło nam wielu problemów. Dziś jednak powinniśmy czerpać z niego korzyści, idąc drogą państw klimatycznie nam pokrewnym. Najlepiej zacząć od zachodnich sąsiadów.

- Na wakacje chętnie pojadę do cieplejszego kraju, lecz to miejsce do życia oraz pracy jest OK i nie chciałbym go zmieniać - żartuje prof. Krzysztof Błażejczyk.

Klimat dla rozwoju gospodarki mamy. To, jak go wykorzystamy, zależy już tylko od nas. Warto zastanowić się nad tym, gdy kolejny raz będziemy złorzeczyć na pogodę.