Porażka programu "Mieszkanie Plus". Zamiast 100 tys. mieszkań tylko 15 tys.

Zdaniem Izby przyczyną porażki pomysły PiS były: brak skutecznych i spójnych ze sobą rozwiązań prawnych i opieszałość we wdrażaniu aktów wykonawczych.

NIK zwraca uwagę, że działania podejmowane przez kolejnych ministrów, mające na celu usprawnienie funkcjonowania programu "Mieszkanie Plus", nie zawierały kompleksowych rozwiązań w zakresie zwiększenia podaży gruntów Skarbu Państwa i wykorzystania ich na cele mieszkaniowe, co z kolei miało negatywny wpływ na wzrost dostępności mieszkań dla osób o umiarkowanych dochodach.

W raporcie NIK zauważa, że "brak stabilności mieszkaniowej jest jednym z najistotniejszych problemów w Polsce, determinującym w znacznym stopniu wybory rodzinne, zawodowe, a także w sferze jakości i komfortu życia Polaków".

"Pomimo wzrostu liczby oddawanych do użytku mieszkań (w latach 2011-2019 ich liczba wzrosła o 58 proc.), wciąż istotnym problemem polskiego mieszkalnictwa jest statystyczny deficyt mieszkaniowy, rozumiany jako różnica pomiędzy liczbą zamieszkanych mieszkań, a liczbą gospodarstw domowych. Według szacunków na koniec 2019 r. deficyt ten wynosił 641 tys. mieszkań, co oznacza, że ok. 1,9 mln osób w Polsce zamieszkiwało niesamodzielnie" - czytamy w raporcie.

Odpowiedź rządu na te problemy, czyli m.in. program "Mieszkanie Plus", nie przyniosła oczekiwanych efektów - uważają kontrolerzy NIK.

Do końca października 2021 r. w ramach programu Mieszkanie Plus wybudowano 15,3 tys. mieszkań, a 20,5 tys. mieszkań znajdowało się w budowie. Wcześniej rząd deklarował, że do końca 2019 roku wybuduje 100 tysięcy mieszkań.

Z ustaleń kontroli wynika, W Narodowym Programie Mieszkaniowym zakładano likwidację kolejki po mieszkania komunalne do 2030 roku. Żeby tak się stało do użytku powinno zostać oddane ponad 136 tys. mieszkań (stan na koniec 2020 r.). Oznacza to, że co roku powinno być wybudowanych minimum 13,6 tys. mieszkań w ramach społecznego budownictwa czynszowego. Tymczasem 13,5 tys. mieszkań oddano do użytku w ramach realizacji części społecznej programu Mieszkanie Plus przez cały dotychczasowy okres jego funkcjonowania.

Dalsza część tekstu pod materiałem wideo.

Do realizacji programu Mieszkanie Plus utworzono we wrześniu 2017 r. Krajowy Zasób Nieruchomości. Miał on za zadanie stworzenie zasobu, w drodze przejmowania nieruchomości Skarbu Państwa, w tym przede wszystkim przeznaczania gruntów pod budownictwo mieszkaniowe.

Jednak od początku funkcjonowania KZN do czasu zakończenia kontroli do zasobu przejęto 150 nieruchomości (o łącznej powierzchni 949 ha) spośród planowanych w tym okresie 271 nieruchomości, co stanowiło 55 proc. planu - czytamy w raporcie Izby.

Zarówno agencje państwowe jak i spółki należące do Skarbu Państwa nie wykazywały zainteresowania bezpłatnym przekazywaniem działek na rzecz KZN - uważa NIK. Dopiero nowelizacją ustawy o KZN z czerwca 2019 r. uregulowano kwestie rozliczeń pomiędzy KZN, a podmiotami zobowiązanymi do przekazania gruntów do Zasobu.

Zdaniem NIK jedynie w dwóch spośród ośmiu skontrolowanych gmin diagnozowano potrzeby mieszkaniowe w różnych grupach zamożności gospodarstw domowych, podejmując działania w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.