Pracodawcy fałszują dokumentację pracowniczą
Podrabianie ewidencji czasu pracy i fałszowanie wysokości wynagrodzenia to najczęstsze grzechy pracodawców
Podrabianie ewidencji czasu pracy i fałszowanie wysokości wynagrodzenia to najczęstsze grzechy pracodawców. Sposobów na omijanie prawa pracodawcy znają wiele. Wszystko w imię oszczędności.
- Pracowałem w firmie, w której większość oficjalnie dostawała pensję minimalną, a resztę „pod stołem” – opowiada Kamil. - Niestety, wszyscy się na to godzili i nikt nawet nie pomyślał, żeby się poskarżyć w inspekcji pracy. Ważniejsze było zachowanie etatu.
Liczba pracodawców, których inspekcja pracy podejrzewa o fałszerstwa rośnie z roku na rok. W minionym roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa skazał na cztery miesiące pozbawienia wolności (w zawieszeniu na dwa lata) osobę prowadzącą szkolenie bhp, która niezgodnie z prawdą poświadczyła uczestnictwo w nim niektórych pracowników. Sprawę ujawniła Państwowa Inspekcja Pracy, opisał ją Dziennik Gazeta Prawna.
Niestety, skuteczność postępowań karnych wobec pracodawców nadal jest mała, choć liczba zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw kierowanych do prokuratury przez Państwową Inspekcję Pracy wciąż rośnie. Jak podaje PIP, w ubiegłym roku inspektorzy pracy skierowali 1,2 tys. takich zawiadomień. Jest to o 6 proc. więcej niż rok wcześniej i o 9 proc. więcej w stosunku do roku 2008. Mała jest również skuteczność postępowań karnych wszczętych po zawiadomieniach prokuratury przez Najwyższą Izbę Kontroli. W latach 2008-2010 z inicjatywy NIK prokuratura wszczęła 280 postępowań, z czego tylko 31 zostało zakończonych aktem oskarżenia skierowanym do sądu.
Anonimy na pracodawcę
Fałszerstwa dotyczące ewidencji czasu pracy wydają się nagminne. Obarczanie pracownika dodatkowymi obowiązkami i zmuszanie go do pracy po godzinach pracodawcy przyjmują jako normę. Pokorne wykonywanie obowiązków przez pracownika również świadczyć może o zastraszeniu i strachu prze utratą pracy. Według PIP w minionym roku najczęściej skarżyli się pracownicy i byli pracownicy, niepozostający już w stosunku pracy z danym pracodawcą. Charakterystyczne, że w porównaniu do 2009 r. nastąpił wyraźny wzrost liczby skarg anonimowych – aż o 69 proc.
Zdaniem eksperta
Łukasz Berg, Kancelaria Adwokacka Adw. Tomasza Posadzkiego w Gdańsku.
- Często niestety zdarza się, że pracodawcy chcąc uniknąć wykazania pracy przez pracownika w godzinach nadliczbowych, poświadczają nieprawdę w ewidencji czasu pracy lub prowadzą podwójną ewidencję.
Taka niezgodna z prawem działalność pracodawcy na jaw wychodzi najczęściej podczas kontroli przeprowadzanej przez Państwową Inspekcję Pracy. Inspektor stwierdzając, że pracodawca mógł dopuścić się popełnienia przestępstwa składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury. Zgodnie z przepisem art. 270 Kodeksu karnego, kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Karalne jest również samo przygotowanie do popełnienia ww. przestępstwa. Zgodnie z art. 270 §3 KK kto czyni przygotowania do ww. przestępstwa podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Pracodawca może ponadto ponieść odpowiedzialność karną na podstawie przepisu art. 271 Kodeksu karnego, zgodnie z którym
funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jeżeli sprawca dopuszcza się tego czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, kara może być jeszcze wyższa (kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8). W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Kto natomiast używa ww. dokumentu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Pracodawca może odpowiadać również za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w przepisie art. 219 Kodeksu karnego, zgodnie z którym, kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Organ uprawniony do prowadzenia dochodzenia powinien niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa wydać postanowienie o wszczęciu lub o odmowie wszczęcia dochodzenia. O wszczęciu, odmowie wszczęcia oraz o umorzeniu dochodzenia należy niezwłocznie zawiadomić osobę lub instytucję państwową, samorządową lub społeczną, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, oraz ujawnionego pokrzywdzonego, a o umorzeniu także podejrzanego - z pouczeniem o przysługujących im uprawnieniach. W przypadku wydaniu postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia oraz umorzeniu dochodzenia na skutek zawiadomienia o przestępstwie złożonego przez inspektora pracy, inspektor uprawniony jest do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia takiego postanowienia oraz, po jego otrzymaniu, do złożenia zażalenia w sprawie.
ml/MA