Przygraniczne miasta razem poprowadzą inwestycje

Tworzenie wspólnych instytucji ułatwi współpracę lokalnych samorządów i realizację projektów związanych m.in. z budową dróg czy ochroną środowiska, ale również z edukacją i działalnością kulturalną.

Taka możliwość wynika z przyjętej przez Sejm ustawy o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej, która właśnie trafiła do Senatu.

Stwarza ona szansę na wspólne inwestowanie w infrastrukturę, ochronę środowiska, działalność kulturalną. Daje również możliwość pozyskiwania unijnych dotacji i organizowania wspólnych akcji promocyjnych z partnerami z Unii Europejskiej.

Jak wskazuje Anna Konik-Żurawska, rzecznik prasowy Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, na obszarze UE w ciągu ostatniego roku zgłoszono już kilka propozycji utworzenia EUWT. Teraz czas również na polskie samorządy.

Nowa jakość współpracy

_ To bardzo dobra inicjatywa, która może zintensyfikować współpracę partnerską _ - wskazuje Antoni Szlagor, burmistrz Żywca._ Już teraz nasze miasto współpracuje z wieloma partnerami i na pewno będziemy myśleć o instytucjonalizacji tej współpracy. To również szansa na efektywne wykorzystanie środków, w tym unijnych. To może być szczególnie przydatny instrument dla wszystkich gmin granicznych _- dodaje Wojciech Bydliński, burmistrz Szczyrku.

Realizując wspólne projekty, ugrupowania będą mogły korzystać zarówno ze środków z budżetu UE, jak i z własnych. To może je odróżniać od inicjatyw podejmowanych w europejskiej współpracy terytorialnej, które z założenia są współfinansowane z unijnych funduszy.

Druga znacząca różnica polega na nadaniu EUWT podmiotowości prawnej. Uzyska ją z chwilą rejestracji. Dlatego stwarza to szansę na rozszerzenie dotychczasowej współpracy.
_ Mamy partnerskie miasta m.in. we Francji, Grecji, współpracujemy oczywiście ze stroną niemiecką _ - wskazuje Rafał Gronicz, burmistrz Zgorzelca. _ Mam wrażenie, że czasem instytucjonalizacja tej współpracy by się przydała. _

Być może takiemu ugrupowaniu byłoby łatwiej pozyskiwać środki unijne i realizować większe i wieloletnie projekty. Ważne jest jednak to, żeby nie kończyło się to tylko na tworzeniu struktur i nowej biurokracji.

Zdaniem Zbigniewa Michniewskiego, zastępcy prezydenta Bielska-Białej, samorządy będą zainteresowane tworzeniem takich ugrupowań, chociaż nie należy się spodziewać, że powstaną one szybko. W pierwszej kolejności samorządy będą kończyć dotychczasowe projekty i dalej zdobywać doświadczenia poprzez współpracę na obecnych zasadach.

Obowiązują statut i konwencja

Inicjatywa utworzenia ugrupowania musi wyjść od zainteresowanych. W przypadku jednostek samorządowych uchwałę o przystąpieniu będzie podejmował organ stanowiący takiej jednostki bezwzględną większością głosów. Następnie trzeba będzie przygotować statut i konwencję ugrupowania określające sposób jego funkcjonowania.

Warto podkreślić, że ugrupowanie może działać tylko w takim zakresie, na jaki pozwalają mu kompetencje tworzących go podmiotów (np. polskich gmin lub powiatów). Czyli może realizować tylko takie projekty, jakie w warunkach krajowych mogłyby realizować podmioty wchodzące w jego skład.

Zgodę na utworzenie (bądź przystąpienie do już istniejącego) ugrupowania będzie wydawał minister spraw zagranicznych w porozumieniu z szefami resortów spraw wewnętrznych, finansów i rozwoju regionalnego. Szef MSZ będzie prowadził rejestr europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej. Warto zaznaczyć, że również Polska jako cały kraj może przystąpić do takiego ugrupowania. Planuje się, aby uchwałę w tej sprawie podejmowała Rada Ministrów. Jednocześnie będzie ona wyznaczać ministra odpowiedzialnego za reprezentowanie kraju w danym ugrupowaniu.

Unijne prawo

Chociaż możliwość tworzenia ugrupowań wynika bezpośrednio z unijnego rozporządzenia w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (DzUrz UE nr L 210 z 31 lipca 2006 r.), to jednocześnie nałożyło ono na państwa członkowskie obowiązek doprecyzowania pewnych przepisów.

Dotyczy to między innymi sposobu zgłaszania ugrupowania, rejestracji czy momentu uzyskiwania osobowości prawnej. Dlatego Polska musiała przygotować stosowną ustawę.

opinia

Krzysztof Hetman, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej jest nowym instrumentem prawnym o charakterze ponadnarodowym, pozwalającym na tworzenie sformalizowanych grup współpracy. Ich głównym celem jest ułatwianie współpracy partnerów pochodzących z różnych krajów UE, przede wszystkim tej o charakterze transgranicznym pomiędzy samorządami. EUWT będą wyposażone w osobowość prawną. Zastosowanie tego instrumentu prawnego ma się przyczynić do pokonania wielu trudności napotykanych w trakcie prowadzenia wspólnych przedsięwzięć. Te trudności są efektem zróżnicowania systemów prawnych w państwach członkowskich UE.

Michał Kołtuniak
Rzeczpospolita