Senacka komisja za nową ustawą o finansach publicznych

Przepisy, uchwalone przez Sejm w ubiegłym tygodniu, przewidują m.in., że progi ostrożnościowe, po przekroczeniu których rząd będzie musiał podjąć działania zapobiegające nadmiernemu zadłużaniu państwa, zostaną utrzymane na obecnym poziomie 50, 55 i 60 proc.

Początkowo rząd zakładał zaostrzenie przepisów regulujących dług i wprowadzenie czterech progów na poziomach: 47 proc., 52 proc., 55 proc., 60 proc. Na utrzymanie obecnych progów zgodził się rząd. Według wiceminister finansów Elżbiety Suchockiej-Roguskiej, w momencie gdy resort przygotowywał projekt, była "inna sytuacja gospodarcza i finansowa kraju".

Zgodnie z ustawą, jeśli relacja państwowego długu publicznego do PKB będzie w zakresie od 50 do 55 proc., deficyt projektowanego budżetu nie będzie mógł być wyższy od deficytu budżetowego w danym roku. Przy relacji długu do PKB na poziomie od 55 do 60 proc. budżet na kolejny rok nie będzie przewidywał podwyżek dla pracowników budżetówki, ograniczona będzie waloryzacja emerytur i rent, budżet nie będzie mógł udzielać nowych pożyczek.

Powyżej 60 proc. relacji długu do PKB rząd ma miesiąc na przygotowanie programu naprawczego, a jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji.

Według resortu finansów, reforma finansów publicznych ma za zadanie uzdrowienie tego sektora m.in. poprzez zmianę jego organizacji i wprowadzenie nowych rozwiązań systemowych.

Ministerstwo zaproponowało w projekcie, by rząd sporządził Wieloletni Plan Finansowy Państwa (na cztery lata) i budżet "środków europejskich". Rada Ministrów, przygotowując ustawę budżetową na dany rok, będzie musiała przyjąć poziom deficytu budżetu państwa ustalony w tym planie.

_ Gdyby ustawa budżetowa zawierała poziom deficytu inny, wyższy niż ten, który jest w wieloletniej prognozie finansowej, to musi być to specjalnie uzasadnione w dokumencie przedkładanym do parlamentu _- tłumaczyła Suchocka-Roguska podczas posiedzenia komisji.

Zlikwidowane mają być też wszystkie państwowe i samorządowe - poza nielicznymi - zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze. Sejm przyjął jednak poprawki rozszerzające katalog zadań własnych samorządu terytorialnego, które mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe. W katalogu tym znalazły się m.in. zadania dotyczące gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, dróg, transportu zbiorowego, utrzymania zieleni, cmentarzy, wodociągów, ścieków, wysypisk, zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i gaz, targowisk, kultury fizycznej, a także utrzymania gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt dla ich ochrony przed wyginięciem.

Ustawa przewiduje powstanie agencji wykonawczej odpowiedzialnej za realizację kluczowych zadań państwa. Zlikwidowane zostaną natomiast gminne, powiatowe i wojewódzkie fundusze celowe. Pozostałe fundusze celowe stracą osobowość prawną i zaczną działać w postaci rachunków bankowych. Ograniczona zostanie liczba instytucji, które będą mogły bez kontroli rządu same projektować swoje wydatki budżetowe.

Ustawa zakłada, że z dniem jej ogłoszenia zaczęłyby obowiązywać przepisy dotyczące opracowania i uchwalania budżetu na 2010 r. 30 czerwca 2010 r. mają ulec likwidacji fundusze motywacyjne; 31 grudnia 2010 r. (a nie z końcem 2009 r., jak zakładano) zostaną zlikwidowane gospodarstwa pomocnicze, fundusze celowe, państwowe zakłady budżetowe oraz część samorządowych zakładów budżetowych. Tzw. Wieloletni Plan Finansowy Państwa ma być uchwalony po raz pierwszy do 31 lipca 2010 roku. To oznacza, że jego obowiązywanie nie będzie się pokrywać z kadencją Sejmu. Ponadto posłowie zgodzili się, aby plan ten zatwierdzała tylko Rada Ministrów, z pominięciem Sejmu.