Tajemnice firmy pod ochroną
Z lubością opowiadamy znajomym o tym, co wydarzyło się w pracy
Z lubością opowiadamy znajomym o tym, co wydarzyło się w pracy, zwłaszcza, gdy ktoś nam zalazł za skórę i musimy trochę ponarzekać. Często jednak zapominamy, że jednym z wielu obowiązków pracownika jest obowiązek zachowania tajemnicy. Sprawdziliśmy, czego nie wolno mówić nam o pracy poza nią i czym to grozi.
Kodeks pracy mówi, że pracownik musi dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czym ona jest dla pracodawcy? Najczęściej on sam to określa. Może nią być zarówno ujawnienie jakiegoś unikalnego procesu technologicznego, ale równie dobrze przekazywanie na zewnątrz firmy informacji o tym, jakie relacje panują w pracy.
Po tak ogólnym sformułowaniu zasad dotyczących dochowywania tajemnicy, kodeks pracy odsyła do odrębnych przepisów.
Co tam znajdujemy? Po pierwsze, tajemnica państwowa w ustawie o ochronie informacji niejawnych. Chodzi tu o informacje, których ujawnienie może istotnie zagrażać interesom naszego kraju. Informacje takie oznacza się klauzulami „ściśle tajne” i „tajne”. Mają z nimi głównie do czynienia pracownicy wyższych szczebli państwowych.
Jeśli pracownik ujawni tajemnicę państwową osobom lub instytucjom działającym na rzecz państw obcych, podlega zaostrzonej karalności, czyli pozbawieniu wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Natomiast gdy nieumyślnie ujawni informacje będące tajemnicę państwową, grozi mu grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Kolejne przepisy dotyczą tajemnicy służbowej, która na gruncie nowej ustawy o ochronie informacji niejawnej z dnia 5 stycznia 2010r. zaliczana jest również do tajemnicy państwowej. Chodzi o informacje, które pracownik zdobył podczas wykonywania swoich obowiązków, a których ujawnienie niewłaściwym osobom mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes publiczny lub prawnie chroniony interes obywateli albo jednostki organizacyjnej. Takie informacje oznacza się klauzulami „poufne” i „zastrzeżone”.
Przestępstwa ujawnienia tajemnicy służbowej są ścigane z urzędu i zostały zagrożone karą pozbawienia wolności do 3 lat.
W przepisach możemy się doszukać również zapisów dotyczących tajemnicy zawodowej, obejmującej pracowników poszczególnych grup zawodowych. Wśród nich są m.in. adwokaci, którzy zobowiązani są do zachowania w tajemnicy wiadomości uzyskanych podczas udzielanej pomocy prawnej. Podobnie radcy prawni i notariusze. Tajemnica zawodowa obowiązuje też lekarzy, którzy nie mogą ujawniać informacji podanych przez pacjentów czy dziennikarzy, którzy tylko dla swojej wiadomości zachowują dane informatorów lub nie ujawniają informacji, które mogłyby komuś zaszkodzić.
Do tajemnicy zawodowej zalicza się również tajemnicę bankową. Zobowiązuje ona do zachowania w tajemnicy informacji dotyczących działań klienta w banku w ramach podpisanej między bankiem a klientem umowy. Tajemnica statystyczna polega na utrzymaniu w tajemnicy informacji dotyczących ankietowanych, a tajemnica pomocy społecznej zakazuje podawania do publicznej wiadomości nazwisk osób, które korzystają z pomocy społecznej oraz przyznawanych im świadczeń.
Gdy pracownik ujawni lub wykorzysta informacje, które objęte są tajemnicą zawodową, grozi mu kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat. Ale to wykroczenie ścigane jest wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego.
Lekarzom z kolei grożą upomnienia, nagany, grzywny, a nawet zawieszenie prawa wykonywania zawodu. Ujawnienie tajemnicy zawodowej lub jej nieprawidłowe wykorzystanie w przypadku lekarzy może wiązać się również z orzeczeniem kary pozbawienia wolności.
Z kolei tajemnica przedsiębiorstwa, o której mowa w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zobowiązuje pracowników do nieujawniania takich informacji, które posiadają wartość gospodarczą i przedsiębiorca żąda zachowania ich poufności. Dotyczy to informacji technicznych, technologicznych, handlowych i organizacyjnych przedsiębiorstwa.
Najczujniej swojej tajemnicy strzegą firmy produkujące unikalne produkty o dużej wartości. Są to m.in. firmy tworzące nowe technologie i oprogramowanie, ale również znane i cenione restauracje, które strzegą np. swoich przepisów.
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa może nawet skończyć się pociągnięciem do odpowiedzialności karnej. Do zachowania takiej tajemnicy zobowiązani są pracownicy, ale też osoby, które pracowały w oparciu o umowy o dzieło, umowy zlecenia. Obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa istnieje w trakcie trwania umowy o pracę lub innej umowy, ale też przez okres 3 lat po zakończeniu pracy.
Prawem chronione są też informacje, które stanowią tajemnicę autorską, tajemnicę geologiczną, tajemnicę wynalazczą, tajemnicę akt stanu cywilnego, tajemnicę postępowania karnego itp.
Dlatego warto przemyśleć, co i gdzie mówimy na temat naszego chlebodawcy.
AD/MA