Wiesz, co lejesz na ręce? Fałszerze podrabiają nawet płyny do dezynfekcji

- Na jednej ze stacji benzynowych płyn do dezynfekcji po prostu skleił mi ręce. Nie wiem co to było – śmierdziało i miało konsystencję butaprenu. Musiałem iść do łazienki i umyć po tym dłonie, bo się przykleiło i nie chciało zleźć – pisze do money.pl jeden z czytelników za pośrednictwem #dziejesie.

Wiosną na rynku środków do dezynfekcji nastąpiła zapaść. Gigantyczny popyt przewyższył podaż, więc uchylono procedury, które dotychczas musiały przejść środki biobójcze przed trafieniem do sprzedaży. Już wtedy Urząd Rejestracji Produktów Biobójczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Leczniczych dopuścił do obrotu około 1000 produktów mających właściwości wirusobójcze i wytworzonych na bazie alkoholu (co najmniej 60 proc. alkoholu w składzie).

Dziś w rejestrze URPBWMiPL znajduje się nieco ponad 4 tysiące preparatów, z czego grubo ponad połowa ma w pozwoleniu literki "TP", oznaczające "tymczasowe pozwolenie". Oznacza to, że te produkty nie przeszły pełnej procedury rejestracyjnej.

– Patrząc na to, co się dzieje na półkach sklepowych, martwimy się o użytkowników nierejestrowanych preparatów dezynfekcyjnych, ponieważ mają one duży potencjał szkodliwości. Z drugiej strony niewiele sieci sprzedaży zdaje sobie sprawę, że odpowiada karnie za udostępnianie tych produktów – mówi Przemysław Śnieżyński, prezes firmy Medisept produkującej m.in. płyny do dezynfekcji, przede wszystkim do szpitali.

Polfa Tarchomin to kolejny duży producent środków biobójczych. Jego Trisept kupują m.in. rządowe agencje. Firma podkreśla, że jako jedna z niewielu na rynku używa etanolu z certyfikatem ECHA. To alkohol najwyższej jakości i czystości. W tańszych produktach znajduje się często alkohol skażony bitreksem – to potwornie gorzka substancja, używana m.in. do produkcji denaturatu. Po użyciu płynu wyprodukowanego z alkoholu z domieszką bitreksu wystarczy dotknąć ust, by poczuć siłę jego rażenia.

- Przy produktach nieznanego pochodzenia nikt nie zagwarantuje ich skutecznego, biobójczego działania. Bezpieczeństwo stosowania produktów do dezynfekcji jest istotnym parametrem np. w szkolnictwie – mówi nam Mateusz Czerniawski z Polfy Tarchomin.

Producenci renomowanych środków do dezynfekcji narzekają, że ich nowa konkurencja używa niesprawdzonych receptur. Bo każda substancja dodana do płynu – na przykład zapachowa – może kompletnie zmieniać jego właściwości. A tymczasowe pozwolenia opierają się tylko i wyłącznie na deklaracji producenta, wnioskowanej ze składu preparatu.

Drugi problem - podróbki

Problem w tym, że nawet produkty mające spełniać minimalne wymagania są podrabiane. Kilka miesięcy temu darczyńca podarował jednemu z łódzkich szpitali kilkaset litrów płynu do dezynfekcji. Tam szybko zorientowali się, że z produktem jest coś nie tak. Okazało się, że darczyńca – w dobrej wierze – kupił podrabiany płyn.

Po co podrabiać coś, czego produkcja i tak jest tania, a wymagania maksymalnie rozluźnione?

- Nad składem Velodes Soft, naszego najpopularniejszego płynu, pracowaliśmy 4 lata. W pewnym momencie okazało się na przykład, że chirurdzy nie chcą go używać, bo po jego użyciu trudno nakładało im się rękawiczki. Musieliśmy nad tym popracować. Dlatego spotykamy się z podróbkami – ten produkt po prostu ma renomę – mówi w rozmowie z money.pl Waldemar Ferschke, wiceprezes Mediseptu i doktor epidemiolog.

Gdzie można trafić na podrabiany płyn? W zasadzie wszędzie, gdzie kontrola sprzedawanych produktów jest rozluźniona.

- Zdarzają się pojedyncze przypadki podrabiania płynów. Spotykamy się z wykorzystywaniem naszej nazwy jako producenta przy różnego rodzaju płynach do dezynfekcji. Każdy taki przypadek zgłaszamy do odpowiednich instytucji i organów – przyznaje Mateusz Czerniawski z Polfy Tarchomin.

Problem podróbek produktów mających pomóc w walce z pandemią koronawirusa dostrzegł też Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

- UOKiK dba także, aby niespełniające wymagań maseczki i inne środki ochrony przed wirusem nie pojawiały się w e-sklepach i na platformach handlowych w internecie. Współpracujemy w tej kwestii z portalem Allegro. Dokłada on starań, by na bieżąco eliminować oferty m.in. naruszające przepisy prawa lub mogące wprowadzać konsumentów w błąd. W efekcie od marca do sierpnia Allegro usunęło ok. 140 tys. ofert takich produktów i zablokowało ok. 2,5 tys. kont – informuje biuro prasowe urzędu.

Co wybierać?

O tym, że produkt może stanowić zagrożenie dla naszej skóry, świadczą m.in. odrzucający, zbyt mocny zapach, czy nieprzyjemna, kleista konsystencja.

Produkt opisany jako żel lub płyn antybakteryjny – jeśli nie posiada na opakowaniu numeru pozwolenia na obrót produktem biobójczym – jest zwykłym kosmetykiem. Oznacza to, że jego producent nie przeprowadził badań mikrobiologicznych potwierdzających skuteczność w zwalczaniu bakterii, a tym bardziej wirusów. W walce z koronawirusem lepiej poradzi sobie zwykłe mydło.

Kluczowe informacje, których należy szukać, to numer pozwolenia na obrót wydany przez Urząd Rejestracji Produktów Biobójczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Leczniczych oraz informacja o działaniu wirusobójczym. Numer pozwolenia można zweryfikować na stronach URPBWMiPL.

Jeśli na opakowaniu produktu nie podano numeru pozwolenia, szukajmy informacji o jego składzie. Skuteczny środek dezynfekcyjny zawiera ponad 60 proc. alkoholu, podczas gdy żele antybakteryjne (tzw. kosmetyki antybakteryjne) mniej niż 50 proc.. Jeśli zawartość alkoholu nie jest wyraźnie podana, można ją ocenić na podstawie kolejności wymienienia składników na etykiecie. Jeśli, jako pierwszy składnik, jest podana woda, a jako następny alkohol, to tego ostatniego jest w danym preparacie mniej niż 50 proc.