Wolne za pracę w święta
Nie każda praca w niedzielę i święta oznacza, że pracodawca łamie prawa pracownicze. Niektóre firmy mogą zatrudniać ludzi w te dni.
25.03.2008 | aktual.: 25.03.2008 09:53
Nie każda praca w niedzielę i święta oznacza, że pracodawca łamie prawa pracownicze. Niektóre firmy mogą zatrudniać ludzi w te dni, podaje "Rzeczpospolita".
Kodeks pracy dopuszcza wyjątki od generalnej zasady, że niedziele i święta są wolne od pracy. Znajdują się one w jego art. 15110.
Mówi on, że praca w te dni jest dozwolona m.in. w transporcie, komunikacji, firmach funkcjonujących w systemie zmianowym i ruchu ciągłym. Oczywiście w święta mogą pracować zatrudnieni przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.
Chodzi w szczególności o gastronomię, hotele, jednostki gospodarki komunalnej, służbę zdrowia, ochronę itp. Ustawodawca z oczywistych względów nie zdecydował się na opracowanie zamkniętego katalogu prac, jakie mogą być wykonywane w dni powszechnie wolne od pracy. Mimo że handel zaspokaja codzienne potrzeby ludności, to prawo wyjątkowo zabrania pracy w placówkach handlowych w dni świąteczne.
Za pracę w niedzielę lub święto uważa się tę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
W zamian za świadczenie pracy w święto pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy. Tak samo jak za pracę w niedzielę nie może wybrać innej formy rekompensaty. Przed 1 stycznia 2004 r. kwestia ta zależała od pracodawcy, który mógł udzielić dnia wolnego albo zapłacić wynagrodzenie wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych.
Szef musi zaplanować w okresie rozliczeniowym dzień, w którym pracownik odbierze sobie wolne. Fakt, że w tym dniu nie będzie mógł skorzystać z wolnego, np. z powodu choroby, nie pozbawia go prawa do wolnej dniówki za pracę w święto. Pracodawca będzie musiał wyznaczyć inny termin.Jeżeli nie jest to możliwe, pracownikowi za każdą godzinę pracy w święto należy się wynagrodzenie wraz ze 100-proc. dodatkiem. Gdy odbierze sobie wolne, wówczas żadne dodatkowe pieniądze mu się nie należą.
Firma działająca w niedzielę nie może całkowicie pozbawiać pracowników tego tradycyjnego czasu odpoczynku. Pracownik powinien skorzystać co najmniej raz na cztery tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Zasada ta nie dotyczy zatrudnionych w ramach tzw. pracy weekendowej. Za przepracowaną niedzielę pracownik, tak jak za święto, ma otrzymać wolne, z tą różnicą, że powinno to nastąpić w ciągu sześciu dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Dopiero gdy nie jest to możliwe, czas na oddanie dnia wolnego wydłuża się do końca okresu rozliczeniowego. Gdy w tym czasie pracownik nadal nie skorzystał z wolnej dniówki, należy mu się wynagrodzenie za ten dzień z dodatkiem – podobnie jak za pracę w święto. Należy mu wypłacić 100-proc. dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy przypadającą w niedzielę.Niedzielna praca, za którą udzielony został dzień wolny, jest opłacana jak praca wykonywana w zwykły dzień roboczy, według normalnej stawki wynagrodzenia i bez żadnych dodatków.
Zdarza się, że dzień świąteczny przypadnie właśnie w niedzielę. Wtedy zgodnie z art. 15111 § 4 k.p. należy stosować przepisy dotyczące pracy w niedzielę. Oznacza to, że na pracodawcy ciąży obowiązek udzielenia pracownikowi zastępczego dnia wolnego od pracy w ciągu sześciu dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w tym terminie dnia wolnego, pracownikowi należy się dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Jeżeli nie odebrał wolnego, firma wypłaca mu wynagrodzenie z dodatkiem.
