Droższy niż kredyt, ale łatwiej dostępny
Faktoring pozwala sfinansować bieżącą działalność, poprawia płynność przedsiębiorstwa. W czasie kryzysu finansowego może to mieć szczególne znaczenie.
Nie jest to jednak forma finansowania atrakcyjna dla wszystkich, chociaż faktoring rozwija się coraz dynamiczniej.
I trudno się dziwić. Jest to bowiem forma finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa przez wyspecjalizowaną firmę faktoringową czy bank. Polega na odkupieniu od klienta faktury z odroczonym terminem płatności i przekazaniu na jego konto gotówki stanowiącej większą część odkupionych należności. Pozostała wartość faktur zostaje wypłacona, gdy od kontrahenta wpłyną pieniądze. Przedsiębiorca dostaje zatem gotówkę, którą może przeznaczyć na dowolny cel, nie martwiąc się terminowością swojego kontrahenta, a ten korzysta z dłuższych terminów płatności.
_ Zdejmujemy z przedsiębiorcy znaczną część papierkowej roboty. Oferujemy mu nie tylko szybki dostęp do gotówki, ale i obsługę należności, które dla niego finansujemy _– mówi Krzysztof Kuniewicz, dyrektor generalny Bibby Financial Services.
Faktoring usprawnia zatem obieg należności. Jeśli firma skorzysta z niego we właściwym czasie, to jest duża szansa, że nie powstanie zator płatniczy.
_ W obecnej sytuacji na rynkach, przy utrudnionym dostępie do finansowania, faktoring może być doskonałą alternatywą dla kredytu. Wiele krajów europejskich jest zagrożonych recesją lub spowolnieniem gospodarczym, co może mieć wpływ na opóźnienia w płatnościach i zwiększyć ryzyko braku zapłaty. Dlatego zwłaszcza faktoring bez regresu (firma faktoringowa całkowicie przejmuje ryzyko związane z wierzytelnością dłużnika – od red.) może zapewnić firmie bezpieczny rozwój _ – ocenia Sebastian Grabek, dyrektor Departamentu Faktoringu HSBC Bank Polska.
Faktoring stwarza szansę na dopasowanie finansowania do skali prowadzonej działalności.
_ Limit przyznawany przedsiębiorstwu może dokładnie odpowiadać obrotom, gdyż faktor finansuje sprzedaż poprzez wykup wystawionych faktur _ – twierdzi Grzegorz Gebler, członek zarządu Fortis Commercial Finance.
Faktoring nie ma charakteru pożyczki czy kredytu. Firma za pośrednictwem faktora przyśpiesza napływ należności z tytułu faktur wystawionych krajowym i zagranicznym odbiorcom.
_ Faktoring poprawia wskaźnik płynności, ale również skraca cykl spływu należności i ma korzystny wpływ na relacje kapitałów własnych do obcych _ – ocenia Dawid Naglik, dyrektor Obszaru Usług Finansowych w Arvato Services Polska.
_ Klient nie musi zwracać wypłaconych środków, gdyż spłaty dokonują odbiorcy jego towarów czy usług _ – mówi Maciej Radzki, zastępca dyrektora Departamentu Produktów i Usług Bankowości Instytucjonalnej w Banku BGŻ. Niewiele zabezpieczeń
Faktoring najczęściej stanowi alternatywę dla kredytu obrotowego. Porównywany jest też z leasingiem. Jak mówi Maciej Czyż z Departamentu Faktoringu Banku DnB Nord, zaletą faktoringu w porównaniu z tradycyjnym kredytem jest względnie szybka i nieskomplikowana procedura przyznawania limitu. Poza tym rzadko wymagane są twarde zabezpieczenia. Zazwyczaj wystarcza cesja wierzytelności i ewentualnie weksel in blanco czy pełnomocnictwo do rachunków klienta jako zabezpieczenia dodatkowe.
_ Zwiększenie posiadanego limitu też jest łatwiejsze niż przy kredycie, gdyż podstawą oceny zdolności faktoringowej jest jakość portfela należności _ – uważa Grzegorz Gebler.
Dla firmy faktoringowej lub banku najważniejsza jest analiza należności będących źródłem spłaty zobowiązania klienta. Firma korzystająca z finansowania zapewnia sobie jedynie większe bezpieczeństwo, ale nie musi się martwić, skąd weźmie pieniądze na uregulowanie zobowiązania – wpłaci je kontrahent. W przypadku kredytu czy leasingu zobowiązanie spłaca bezpośrednio przedsiębiorca. Poza tym kredyt należy traktować jako nowe zobowiązanie, które pogarsza zdolność kredytową firmy. Faktoring zaś opiera się wyłącznie na należnościach klienta i jest usługą pozabilansową. Nie ogranicza możliwości zaciągania dalszych zobowiązań.
_ W faktoringu spłata zadłużenia następuje poprzez spłatę wierzytelności przez kontrahenta. Kredyt jest spłacany wyłącznie przez kredytobiorcę. Odsetki od kredytu obciążają tylko klienta. W faktoringu odsetki za opóźnienie w spłacie mogą obciążać kontrahenta _ – mówi Jerzy Dąbrowski, dyrektor Departamentu Faktoringu i Finansowania Handlu w Banku Millennium.
Firma faktoringowa wypłaca zwykle 70 – 90 proc. wartości nominalnej nabywanych wierzytelności (wartości faktury brutto). Udzielając kredytu, bank najczęściej finansuje od 50 do 80 proc. wartości zabezpieczenia.
Według Macieja Radzkiego z Banku BGŻ ciekawą zaletą faktoringu jest także rozłożenie związanych z nim kosztów na pojedyncze faktury, co umożliwia przeniesienie części z nich na odbiorcę w zamian za udzielenie kredytu kupieckiego.
Łatwo osiągalny Usługa faktoringowa uwalnia również od pracochłonnego i uciążliwego monitorowania sytuacji finansowej kontrahentów. – Upominanie się o niewielkie zaległości, gdy negocjuje się większe dostawy, jest często dość trudne dla firmy. Wygodniej, gdy faktor robi to w imieniu klienta – mówi Jarosław Jaworski, prezes Coface Poland Factoring. Artur Opala, dyrektor sieci sprzedaży ING Commercial Finance, podkreśla, że przy analizie zdolności kredytowej faktor bierze pod uwagę nie tylko obecną sytuację finansową, ale również możliwości rozwoju przedsiębiorstwa. Finansowanie mogą uzyskać firmy o różnej kondycji finansowej i skali działalności, jeśli tylko mają bezsporne i niewymagalne należności od swoich kontrahentów.
Ale jak zauważa Jerzy Dąbrowski z Banku Millennium, decyzję o wyborze kredytu, faktoringu albo leasingu trzeba podejmować po dokładnej analizie, jaki jest cel finansowania i jaka jest kondycja firmy. _ Warto też pamiętać, że wszystkie te trzy formy finansowania mogą być stosowane łącznie _ – mówi. Nie tylko zalety
Wadą faktoringu jest wyższa cena w porównaniu z kredytem obrotowym. Jak zaznaczają specjaliści z Bibby Financial Services, standardowy kredyt przyznawany jest na podstawie oceny zdolności kredytowej firmy oraz po przyjęciu wymaganych zabezpieczeń. I jedno, i drugie można kontrolować relatywnie małym kosztem. Ocena zdolności kredytowej odbywa się cykliczne, a zabezpieczenia ustanawia się jednorazowo, i to na koszt klienta. Natomiast faktor nieustannie kontroluje jakość portfela wierzytelności i jest w stałym kontakcie z odbiorcami oraz klientem. Dlatego faktoring jest bardzo pracochłonny i dość drogi.
Na koszty związane z faktoringiem składają się przede wszystkim: - prowizja przygotowawcza płatna raz w roku,
- prowizja naliczana od wartości faktury przekazywanej do faktoringu, - odsetki określone jako stawka WIBOR powiększona o marżę.
Do tego dochodzą opłaty dodatkowe, bardzo różne w zależności od firmy faktoringowej. Często mają one duży wpływ na łączną cenę usługi. Trzeba jednak uwzględnić, że faktoring to nie tylko finansowanie, ale też wiele usług dodatkowych, takich jak zarządzanie spływem należności połączone z dyscyplinowaniem odbiorców, a w przypadku faktoringu pełnego także przejęcie ryzyka ich niewypłacalności. Ponadto faktoring obejmuje usługę inkasa, a czasami również windykację należności.
_ Dużym atutem faktoringu jest opcja ubezpieczenia obrotu (faktoring bez regresu). Firma może wybrać np. jednego kontrahenta i ubezpieczyć się na wypadek ryzyka jego niewypłacalności bądź opóźnienia w zapłacie _ – mówi Izabela Kulej z BZ WBK Faktor.
Kiedy przedsiębiorca zdaje się na faktora, często może obniżyć koszty prowadzenia działalności, bo faktor przejmuje pełną odpowiedzialność za kontrolę terminowości zapłaty za towar czy kontakty z kontrahentami. Za nadzorowanie konta klienta faktorzy zwykle nie pobierają dodatkowych opłat.
Gdy firma rozpoczyna korzystanie z faktoringu, kłopotliwe może być dla niej dostosowanie się do procedur regulujących wymianę informacji, przekazywanie faktur do firmy faktoringowej. Z praktyki wynika jednak, że procedury te dość szybko wchodzą w nawyk, zwłaszcza że mogą być wspierane elektronicznym transferem danych.
Dostosowane finansowanie Z faktoringu mogą korzystać praktycznie wszystkie branże; warunkiem jest prowadzenie rozliczeń opartych na odroczonych terminach płatności. Jest to dobre rozwiązanie dla firm, które mają problemy z płynnością, lub tych, które chcą się zabezpieczyć przed ryzykiem braku zapłaty.
_ Przyczyny tych problemów mogą być różne. Na przykład kłopoty z płynnością wynikają z sezonowości sprzedaży, długich terminów płatności lub nieterminowego regulowania zobowiązań przez kontrahentów. W takiej sytuacji faktoring poprawia płynność, ponieważ firma nie musi czekać na pieniądze, lecz otrzymuje je zaraz po wystawieniu faktur _ – mówi Sebastian Grabek z HSBC Bank.
Z faktoringu korzystają również przedsiębiorstwa, które się szybko rozwijają.
_ Tego typu finansowanie oparte jest na należnościach. Może się zwiększać wraz ze wzrostem sprzedaży _– dodaje Dawid Naglik, dyrektor Obszaru Usług Finansowych w Arvato Services Polska.
| Co to jest faktoring 1. Usługa faktoringu polega na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstwa należnych z tytułu dostaw towarów lub usług. Połączona jest z finansowaniem klientów oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług (np. inkaso, administrowanie wierzytelnościami, przejęcie ryzyka braku spłaty wierzytelności przez kontrahentów, windykacja). 2. Firmy świadczące usługi faktoringowe (faktorzy lub banki) dostarczają przedsiębiorstwom środki finansowe pod nieuregulowane faktury obejmujące zarówno sprzedaż krajową, jak i eksportową. 3. Przedsiębiorstwa mogą uzyskać do 90 proc. wartości wystawionych faktur w momencie wysłania towaru (lub wykonania usługi). Wypłata pozostałej części następuje wtedy, gdy odbiorca przekaże należność na konto faktora. 4. Finansowanie poszczególnych wierzytelności trwa trzy – cztery miesiące (rzadziej do sześciu miesięcy). |
| --- |
Zdaniem przedstawicieli Fortis Commercial Finance faktoring jest szczególnie dobrym rozwiązaniem dla firm, których majątek nie jest wystarczający, by pozyskać finansowanie z banku. Usługa ta może być również bardzo atrakcyjna dla tych, którym sytuacja finansowa lub wielkość zadłużenia nie pozwalają na zaciąganie nowych kredytów. Jak wylicza Maciej Czyż z Banku DnB Nord, w praktyce z faktoringu najczęściej korzystają firmy będące w fazie szybkiego wzrostu. Wtedy zapotrzebowanie na kapitał obrotowy przewyższa zdolność do pozyskania wystarczającego finansowania w innej postaci. Klientami firm faktoringowych są też często firmy handlowe o niskiej kapitalizacji, których głównym aktywem są należności. Faktoring może być także jedynym wyjściem dla firm, które nie mogą dostać kredytu z powodu słabej kondycji finansowej lub braku majątku, który mógłby być zabezpieczeniem.
Z informacji Bibby Financial Services wynika, że ich klienci to przede wszystkim małe i średnie firmy. Duże przedsiębiorstwa używają faktoringu, by zamienić należności na gotówkę.
_ Rodzaj prowadzonej działalności nie ma decydującego znaczenia, ale ważne jest, aby sprzedaż firmy była powtarzalna. Bardzo trudne do zrealizowania, albo wręcz niemożliwe, są transakcje dotyczące jednorazowego zamówienia _ – podsumowuje Jarosław Jaworski, prezes Coface Poland Factoring.
| Kto może skorzystać Faktoring jest najkorzystniejszy dla firm, które: - są dostawcami towarów lub usług z odroczonym terminem płatności, - dynamicznie się rozwijają, - potrzebują elastycznego finansowania i szybkiego dostępu do gotówki, - chcą poprawić płynność finansową, - utrzymują stałą współpracę z określoną grupą odbiorców lub dostawców krajowych czy zagranicznych, - chcą zabezpieczyć się przed ryzykiem braku zapłaty przez odbiorcę, - chcą zlecić zarządzanie należnościami wyspecjalizowanej firmie, - prowadzą działalność charakteryzującą się sezonowymi wahaniami sprzedaży, - nie mają majątku mogącego być zabezpieczeniem kredytu albo nie posiadają zdolności kredytowej, a współpracują z odbiorcami o dobrym standingu finansowym. Klient firmy faktoringowej powinien: - współpracować z odbiorcami na podstawie kontraktów handlowych bądź pojedynczych zamówień na dostawę, - dokumentować obrót handlowy w postaci faktur VAT oraz dokumentów potwierdzających dostawy, - stosować odroczone terminy
płatności w stosunku do swoich odbiorców, - nie wprowadzać do umów z odbiorcami zapisu o zakazie cesji (zbywania wierzytelności). |
| --- |
Katarzyna Ostrowska
Rzeczpospolita