Dziurawe przepisy o pracy niepełnosprawnych

Przepisy nie mówią, co ma robić pracodawca, gdy podwładny uzyskał orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Nie wie, czy ma go tymczasowo odsunąć od pracy i płacić pensję.

Ustawa o rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych pozwala na zatrudnianie osób z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności. Warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii o przystosowaniu stanowiska pracy do jej potrzeb.

_ Naszym zdaniem do czasu wydania opinii przez Państwową Inspekcję Pracy należy pracownika odsunąć od pracy. Ustawa natomiast nie mówi, czy za czas potrzebny na dostosowanie i wydanie opinii PIP należy mu się wynagrodzenie. Ponadto ustawa nie rozstrzyga, czy pracodawca, który nie dostosuje stanowiska np. z powodów organizacyjnych, technologicznych czy finansowych, może wypowiedzieć takiemu pracownikowi umowę z powodu utraty zdolności do wykonywania pracy z jednoczesnym zwolnieniem z obowiązku jej świadczenia bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Chcemy, by Ministerstwo Pracy się tym zajęło _ – mówi Henryk Michałowicz, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.

Bez sankcji

Pracodawcy sugerują m.in., aby do czasu dostosowania stanowiska pracy do potrzeb niepełnosprawnego pensję w wysokości płacy minimalnej płacił mu PFRON. Ponadto chcą, by zakładowe służby BHP mogły oceniać przystosowanie stanowiska do potrzeb niepełnosprawnych.

_ Pracodawcy komplikują sprawę. Nie ma przepisu, który każe odsunąć pracownika od wykonywania obowiązków do czasu zaopiniowania jego stanowiska przez PIP. Tym bardziej że za dopuszczenie go do pracy na dotychczasowych warunkach nie ma sankcji _ – mówi Edyta Sieradzka, ekspert Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

Jej zdaniem brak możliwości dopasowania miejsca pracy nie uzasadnia wypowiedzenia, byłoby to działanie dyskryminacyjne. Zwłaszcza że jest dużo możliwości uzyskania w starostwach środków na to, nawet do kwoty 60 tys. zł.

Urlopowa niespodzianka

Kolejnym problemem jest nadużywanie uprawnień do dodatkowego urlopu.

_ Bardzo często osoby niepełnosprawne nie zgłaszają pracodawcy, że mają orzeczenie stwierdzające ich niepełnosprawność. Zaskakują go informacją na ten temat dopiero w chwili rozstania, tzn. po otrzymaniu wypowiedzenia. Domagają się wtedy wypłaty ekwiwalentu za dodatkowy urlop przysługujący niepełnosprawnym _ – mówi Henryk Michałowicz.

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji niepełnosprawny pracownik ma prawo do dziesięciu dni dodatkowego wypoczynku. A że roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się po trzech latach, pracodawca musi ponosić nieprzewidziane wydatki na wypłatę za niewykorzystane 30 dni urlopu.

Sprawy tego typu trafiały do Sądu Najwyższego, który przyznawał rację pracownikom. W wyroku z 29 czerwca 2005 r. SN uznał, że prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu (sygn. II PK 339/04).

Wszystko jednak wskazuje, że ten problem się skończy, ponieważ Ministerstwo Pracy w założeniach do nowelizacji ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych opowiada się za tym, żeby prawo do wszystkich świadczeń, w tym do dodatkowego urlopu, przysługiwało od dnia następnego po dniu, w którym pracodawca dowiedział się o orzeczeniu o niepełnosprawności.

| Marian Liwo, zastępca głównego inspektora pracy Firmy dbają o warunki pracy osób z orzeczoną niepełnosprawnością. W 2008 r. wydano ogółem 3286 opinii dotyczących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, w tym 162 negatywne. Opinię wydaje w formie pisemnej właściwy miejscowo inspektor pracy w terminie wynikającym z zasad ogólnych ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, a więc niezwłocznie (bez zbędnej zwłoki). Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie przewiduje żadnych sankcji za nieuzyskanie przez pracodawcę takiej opinii i dopuszczenie danej osoby do pracy mimo orzeczonej niepełnosprawności. Firmy dbają o warunki pracy osób z orzeczoną niepełnosprawnością. W 2008 r. wydano ogółem 3286 opinii dotyczących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, w tym 162 negatywne. Opinię wydaje w formie pisemnej właściwy miejscowo inspektor pracy w terminie wynikającym z zasad ogólnych ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, a więc niezwłocznie
(bez zbędnej zwłoki). Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie przewiduje żadnych sankcji za nieuzyskanie przez pracodawcę takiej opinii i dopuszczenie danej osoby do pracy mimo orzeczonej niepełnosprawności. |
| --- |

Tomasz Zalewski