Koniec jednolitych wykładni

Minister finansów odda kontrolę nad wydawanymi interpretacjami indywidualnymi.

Tak naprawdę jednak przygotowane w Ministerstwie Finansów zmiany prawa pozwolą ministrowi uwolnić się od uciążliwego obowiązku czuwania nad jednolitym stosowaniem prawa podatkowego i od zmiany interpretacji nieprawidłowych. Jednocześnie będzie mógł czerpać korzyści z tego, że prawo jest niejasne, co zmusza podatników do występowania o interpretacje.

Szybko, czyli jak

Z przedstawionych przez MF założeń do projektu nowelizacji ordynacji podatkowej wynika, że minister finansów chce wprowadzić kolejną delegację ustawową, która pozwoli mu na upoważnienie pięciu dyrektorów izb skarbowych, już dziś wydających interpretacje w jego zastępstwie, do zmiany z urzędu interpretacji indywidualnych oraz stwierdzenia nieprawidłowości tzw. interpretacji milczącej.

„Zaproponowana zmiana przyczyni się do szybszego oraz elastycznego eliminowania z obrotu prawnego nieprawidłowych interpretacji, wpływając przy tym pozytywnie na ekonomikę postępowania oraz zwiększenie zaufania obywateli wobec organów administracji podatkowej“ – zapewnia MF w założeniach.

Niestety, deklaracje te nijak się mają do rzeczywistości.
W praktyce bowiem wprowadzenie nowej regulacji (jak projektuje MF, np. art. 14r ordynacji) oznaczać będzie, że minister finansów straci kontrolę nad wydawanymi przez pięciu dyrektorów izb skarbowych (w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu, Warszawie, a od 1 stycznia 2011 r. także w Łodzi) interpretacjami indywidualnymi. Ponieważ po nowelizacji to dyrektorzy tych izb skarbowych, z upoważnienia ministra, będą nie tylko wydawać interpretacje, ale także sami będą je zmieniać.

Według MF zmiany mają usprawnić proces wydawania i zmiany interpretacji indywidualnych. Skupienie interpretacji w czterech wyspecjalizowanych ośrodkach przynieść ma zamierzony efekt, tj. ujednolicić urzędową wykładnię prawa podatkowego.

Innego zdania są doradcy podatkowi i radcowie prawni na co dzień zajmujący się podatkami. Jak twierdzą, w obiegu prawnym wciąż będą funkcjonowały sprzeczne stanowiska organów podakowych. Obecnie są sprzeczne interpretacje podatkowe dotyczące m.in. kwestii przychodów z objęcia udziałów w spółce w zamian za wkład niepieniężny (wartość nominalna a wartość rynkowa udziałów) oraz rozliczeń wstępnej opłaty leasingowej.

Wykładnia poza kontrolą

Krytycznie założenia do projektowanej zmiany ordynacji oceniają eksperci.

– Zazwyczaj niczego dobrego nie przynosi rozwiązanie, zgodnie z którym organ podatkowy wydający interpretację indywidualną sam także będzie miał ją zmieniać. Jeżeli organ stwierdzi nieprawidłowość własnej interpretacji, zwłaszcza jeśli ta „nieprawidłowość“ będzie działać na niekorzyść podatnika, a korzystnie dla fiskusa, to powstaje pytanie, czy będzie chciał ją zmienić, zakładając, że podatnik nie będzie samodzielnie próbował wnosić skargi. Nikt nie lubi przyznawać się do pomyłek, dlatego wymyślono nadzór organów nadrzędnych, którego tutaj może zabraknąć – podkreśla Anna Bryńska, radca prawny z kancelarii Tax & Lex.

Podobnego zdania jest Bartosz Matusik, doradca podatkowy z kancelarii DLA Piper Wiater.
– Wyspecjalizowane ośrodki izb skarbowych będą same kontrolowały własne rozstrzygnięcia. Niestety, brak zewnętrznej kontroli często się nie sprawdza – oby więc w tych ośrodkach nie pojawili się ludzie, którzy zechcą forsować własne, autorskie koncepcje i poglądy – powiedział „Rz“ Bartosz Matusik.

Propozycja MF nie wróży nic dobrego podatnikom, jeśli wziąć pod uwagę dotychczasową dbałość ministra finansów o jednolite stosowanie prawa poprzez wydawanie interpretacji ogólnych (art. 14a ordynacji). Tych w latach 2008 – 2010 minister wydał w sumie 21, z czego – osiem w 2008 r., siedem w 2009 r., a sześć w 2010 r. Poinformowała nas rzeczniczka MF Magdalena Kobos.

Grażyna J. Leśniak