Mamy nową listę chorób zawodowych

W ostatnim numerze DOBREJ FIRMY informowaliśmy, że w wyniku nowelizacji kodeksu pracy (ustawa z 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, DzU nr 99, poz. 825) wprowadzono nową definicję choroby zawodowej. Pisaliśmy, że teraz uważa się za nią chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". To nie koniec zmian. Od ostatniego piątku obowiązują dwa nowe rozporządzenia Rady Ministrów z:
- 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (DzU nr 105, poz. 869), które zastąpiło rozporządzenie z 30 lipca 2002 r. (DzU z 2002 r. nr 132, poz. 1115),
- 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (DzU nr 105, poz. 870), które zastąpiło rozporządzenie z 28 lipca 1998 r. (DzU nr 115, poz. 744).

Uwaga! Nowelizacja kodeksu pracy (art. 237 § 1 pkt 2 i 3 k.p.) oraz zmiana rozporządzenia o chorobach zawodowych nastąpiła na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 19 czerwca 2008 r. (P 23/07).

Nowe pylice i nowotwory krtani

Od 3 lipca br. mamy nowy rozszerzony katalog chorób zawodowych i tym samym większą z tego tytułu liczbę uprawnionych osób do świadczeń z ZUS.

Wśród nowych chorób znajdziemy nowe pylice płuc (m.in. talkową, grafitową, żelazową, cynową i barytową), raka krtani, nowotwory nosa i zatok przynosowych. Ustawodawca zwiększył również liczbę placówek, w których pracownicy mogą się ubiegać o rozpoznanie choroby zakaźnej. Teraz jednostkami orzeczniczymi I stopnia są:
- poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy,
- kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych),
- poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych,
- jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja – w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby.

Kto dostaje decyzję

Obecnie właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny przesyła decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej:
- zainteresowanemu pracownikowi lub byłemu pracownikowi,
- pracodawcy lub pracodawcom zatrudniającym pracownika w warunkach, które mogły spowodować skutki zdrowotne uzasadniające postępowanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej,
- jednostce orzeczniczej zatrudniającej lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie,
- właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Dopiero później państwowy powiatowy inspektor sanitarny albo państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w ciągu 14 dni od dnia, w którym decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej stała się ostateczna, sporządza kartę stwierdzenia choroby zawodowej i przesyła ją do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi oraz państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu. Ocena narażenia zawodowego

Z nowych przepisów wynika, że przy dokonywaniu oceny narażenia zawodowego uwzględnia w odniesieniu do:
- czynników chemicznych i fizycznych - rodzaj czynnika, wartość stężeń lub natężeń i średni czas narażenia zawodowego,
-czynników biologicznych - rodzaj czynnika, ustalenie kontaktu, okresu utajenia oraz stwierdzenie mechanizmu działania lub drogi szerzenia się czynnika, bez konieczności określenia stężenia tego czynnika,
- czynników o działaniu uczulającym (alergenów) - rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim czynnikiem w czasie pracy, jeżeli występował on w środowisku pracy, narzędziach pracy, surowcach, półproduktach lub gotowych wyrobach, bez konieczności określania stężenia tego czynnika,
- czynników o działaniu rakotwórczym - substancje i preparaty chemiczne zakwalifikowane do kategorii pierwszej na podstawie przepisów o substancjach i preparatach chemicznych, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym wymienione w przepisach wydanych na podstawie art. 222 § 3 kodeksu pracy oraz pierwotną lokalizację nowotworu i okres latencji,
- sposobu wykonywania pracy - określenie stopnia obciążenia wysiłkiem fizycznym oraz chronometra z czynności, które mogą powodować nadmierne obciążenie odpowiednich narządów lub układów organizmu ludzkiego.

Ocenę narażenia zawodowego przeprowadza:
- w związku z podejrzeniem choroby zawodowej - lekarz, który sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikiem, którego dotyczy podejrzenie,
- w toku ustalania rozpoznania choroby zawodowej - lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej I i II stopnia,
- w toku podejmowania decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej - właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny.

Protokołów nie wyrzucisz przez dziesięć lat

3 lipca weszły też w życie przepisy wykonawcze dotyczące wypadków przy pracy.

W zasadzie, poza drobnymi zmianami, rozporządzenie pozostawiono w dotychczasowym kształcie. Nadal pracodawca, u którego doszło do wypadku, na wniosek właściwego pracodawcy poszkodowanego pracownika, ustala okoliczności i przyczyny wypadku. Różnica jest tylko taka, że teraz nie musi zatwierdzać protokołu powypadkowego. Dokumentację powypadkową przekazuje pracodawcy poszkodowanego pracownika i to on zatwierdza protokół. Z rozporządzenia wyrzucono jeszcze przepis, który dokumentację powypadkową kazał przechowywać przez dziesięć lat. Ale uwaga, ustawodawca nie zrezygnował z tego obowiązku. Przeniósł go tylko do kodeksu pracy.

Marta Gadomska
Rzeczpospolita