Mleko w diecie osób dorosłych - prawda i mity

Mleko i jego przetwory powinny być obecne w codziennej diecie, ponieważ zawierają wszystkie składniki niezbędne dla wzrostu i rozwoju organizmu. Mleko jest najlepszym źródłem wapnia (Ca) o najwyższej biodostępności, a także białka i witamin. Mleko i produkty mleczne są polecane pacjentom otyłym, z cukrzycą, nadciśnieniem, zespołem metabolicznym lub zagrożonym tymi chorobami.

Niestety wokół mleka i jego przetworów zakorzeniło się wiele mitów, m.in., że:

• Z wiekiem coraz gorzej przyswaja się wapń z mleka.
  • Mleko ma dużo kalorii i nie powinny go pić osoby odchudzające się.
  • Mleko w proszku nie ma wartości odżywczych.
  • Picie mleka zwiększa ryzyko zawału serca.

Prof. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz prof. Wojciech Cichy z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu jednoznacznie oceniają, że wszystkie powyższe tezy są wyssane z palca - nie ma żadnych rzetelnych badań potwierdzających te twierdzenia.

Przeciwnie, wyniki badań wskazują, że:

• Duże spożycie mleka - powyżej 570 ml dziennie znamiennie obniża ryzyko śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca
  • Wraz ze wzrostem sp
  • Optymalizacja spożycia w codziennej diecie mleka i jego produktów spełnia istotną rolę w profilaktyce nadciśnienia tętniczego, a także może pomóc w jego leczeniu
  • Spożywanie niskotłuszczowego mleka powoduje redukcję ryzyka wystąpienia raka piersi u kobiet przed menopauzą
  • Większe spożycie zawartego w mleku Ca przyspiesza utratę masy ciała i zawartości tkanki tłuszczowej przy ograniczeniu energii w diecie (dlatego prawidłowa dieta odchudzająca nie może być pozbawiona mleka)
  • Spożywając 3-4 porcje produktów mlecznych o ok. 30 procent redukuje się ryzyko IRS i/lub cukrzycy typu 2 wśród osób z prawidłową masą ciała (w porównaniu do niespożywających produktów mlecznych)
  • Spożywanie przetworów mlecznych chroni przed próchnicą (poprzez zawartość białka, wapnia i fosforu). Mleko i przetwory zmieniają pH w jamie ustnej w kierunku odczynu zasadowego chroniąc przed procesami demineralizacji
  • Picie mleka ma wpływ na podniesienie odporności organizmu
  • Mleko zawiera niewiele cholesterolu.

Podczas debaty "Mleko - za czy przeciw?", zorganizowanej przez Polską Izbę Mleka prof. Wojciech Cichy stwierdził także, że nieprawdą jest, iż z wiekiem organizm człowieka coraz gorzej przyswaja mleko. Wystarczy przyzwyczaić organizm codziennym piciem mleka, poczynając od niewielkich ilości 10-15 ml. Prof. Cichy podkreślił również, że alergia na białko mleka krowiego występuje u około 0,6 procent osób. Z alergii tej wyrasta się - przemija ona wraz z wiekiem.

Potwierdza to również prof. Kozłowska-Wojciechowska, która podkreśliła, iż znikomy odsetek pacjentów ma problemy z mlekiem. - W Polsce nadinterpretuje się problem alergii na białko mleka krowiego nieadekwatnie do stanu rzeczywistego - powiedziała podczas debaty.

Eksperci zwracają uwagę na wszechstronność i wartościowość mleka w codziennej diecie, ze względu na to, iż jest najlepszym źródłem biodostępnego wapnia, białka o wysokiej wartości biologicznej, cennych witam oraz jest produktem o wysokiej "gęstości żywieniowej" (wysoki stosunek składników odżywczych do ilości dostarczonej energii, nie ma tzw. "pustych" kalorii).

Brak mleka w diecie zagraża zdrowiu, zwłaszcza w okresie rozwojowym, kiedy kształtuje się masa kostna organizmu. Jednak dostarczanie wapnia, którego najcenniejszym źródłem jest mleko, jest ważne również po 30 roku życia. Jeśli bowiem nie dostarczamy dorosłemu organizmowi odpowiedniej ilości zawartego w mleku wapnia, dochodzi do utraty 1 procent masy kostnej rocznie. Efektem jest osteoporoza, która jak podkreśliła Prof. Kozłowska-Wojciechowska jest już widocznym problemem coraz młodszych ludzi - np. studentów.

Wobec tak wielkiej roli mleka i jego przetworów oraz faktu, iż Polska należy do krajów o bardzo niskim spożyciu tych produktów zadowoleniem napawa ogromna popularność programu "Szklanka mleka", czyli picia mleka w szkołach przez uczniów. Obecnie korzysta z niego prawie 3 mln uczniów, co stanowi niemal połowę grupy docelowej. W 2009 r. ilość uczniów spożywających mleko w szkołach uplasowała nasz kraj na pierwszym miejscu w Europie pod względem ilości mleka i produktów dostarczanych do szkół. Niestety ograniczone zostały dopłaty z budżetu krajowego do spożywania mleka w szkołach, poprzez co w tym roku szkolnym uczniowie spożywają w szkołach mleko nie pięć, a trzy razy w tygodniu.

Jan Dąbrowski z zarządu Polskiej Izby Mleka poinformował, że zakłady, które dostarczają mleko do szkół nie zarabiają na tej działalności. Jest to działanie marketingowe polegające na kształtowaniu odpowiednich postaw konsumenckich i wychowywaniu konsumenta. Jan Dąbrowski zwrócił uwagę na jakość polskich produktów mlecznych. Podkreślił, iż polskie sery żółte zawierają ok. 1,2-1,3 procent soli, gdy norma europejska to 2,5 procent.