Spóźnione interpretacje nie chronią podatnika

Przez ponad rok podatnicy, którzy dostali interpretację fiskusa po terminie, mogli z pełnym przekonaniem zastosować własną wykładnię przepisów. Na przykład nie płacić podatku od transakcji, o którą pytali we wniosku.

Po uchwale całej Izby Finansowej NSA z zeszłego tygodnia (sygn. II FPS 7/09, opisana w „Rz” z 15 grudnia) ich sytuacja zmieniła się o 180 stopni. Okazało się, że doręczone po terminie interpretacje są ważne, a ich adresaci, którzy zastosowali własne stanowisko, nie korzystają z żadnej ochrony. Co więcej, jest duże prawdopodobieństwo, że fiskus sprawdzi, jak faktycznie się rozliczyli.

Przypomnijmy, że urzędnicy mają trzy miesiące na rozwiązanie problemów podatnika. Jeśli nie zdążą, obowiązuje stanowisko pytającego i korzysta on z ochrony na takich samych zasadach jak wtedy, kiedy stosuje się do wykładni fiskusa. Nie musi się przejmować odsetkami za zwłokę od ewentualnej zaległości i odpowiedzialnością karną skarbową. Jeśli tzw. milcząca interpretacja stała się ważna jeszcze przed transakcją, nie zapłaci też podatku.

W uchwale siedmiu sędziów NSA z 4 listopada 2008 r. (sygn. I FPS 2/08) stwierdzono, że w ciągu trzech miesięcy urzędnicy muszą interpretację nie tylko podpisać, ale i dostarczyć wnioskodawcy. Dotyczyło to przepisów obowiązujących do 30 czerwca 2007 r., ale z uzasadnienia wynikało, że także obecnie dla zachowania trzymiesięcznego terminu nie wystarczy samo wydanie rozumiane jako sporządzenie, opatrzenie datą i podpisanie.

Teraz NSA zmienił zdanie. W uchwale z 14 grudnia stwierdził, że niedoręczenie odpowiedzi w ciągu trzech miesięcy nie powoduje, iż obowiązuje milcząca interpretacja.

- Stawia to w trudnej sytuacji podatników, którzy dostali interpretacje po terminie i postąpili zgodnie z własnym stanowiskiem - mówi Marcin Grześkowiak, menedżer w kancelarii TPA Horwath. - Po uchwale NSA z zeszłego roku byli przekonani, że mogą tak zrobić. Teraz okazuje się, że nie są chronieni. Jeśli nie chcą ryzykować sporu z fiskusem, powinni skorygować rozliczenie.

- Niestety, jest spore prawdopodobieństwo, że tacy podatnicy znajdą się na celowniku urzędów - przestrzega Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy w kancelarii KNDP. - Kontrolerzy mają ułatwioną sytuację, bo wiedzą, gdzie i czego szukać.

W lepszej sytuacji są podatnicy, którzy zdecydowali się skarżyć doręczone po terminie interpretacje. Sądy wojewódzkie seryjnie je uchylały (np. wyroki WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 1525/08 i III SA/Wa 1533/08). - Jeśli fiskus nie skarżył takiego wyroku, wiąże go stanowisko sądu - wyjaśnia Gerard Dźwigała, radca prawny w kancelarii Dźwigała & Ratajczak. - Obowiązuje więc milcząca interpretacja, podatnik jest chroniony, a uchwała NSA niczego tu nie zmienia.

Z reguły jednak minister finansów skarżył takie wyroki. - NSA je teraz uchyli, a sądy wojewódzkie będą musiały rozpatrzyć sprawę merytorycznie - mówi Dźwigała. - Nadal więc nie wiadomo, czy wnioskodawcy prawidłowo się rozliczyli, stosując stanowisko przedstawione we wniosku o interpretację.

- Uważam, że podatnicy nie mogą ponosić negatywnych skutków zmiany orzecznictwa - podsumowuje Andrzej Nikończyk. - Jeśli zgodnie z wcześniejszą uchwałą NSA zastosowali milczącą interpretację, można argumentować, że powinna ich nadal chronić przed urzędem.

Przemysław Wojtasik
Rzeczpospolita