Tylko faktura korygująca pozwala obniżyć obrót

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargi kasacyjne organu interpretacyjnego w sprawie dotyczącej rabatów.
– Podmiot, który udzielił rabatu, ma obowiązek wystawić fakturę korygującą – wyjaśnił sędzia NSA Marek Kołaczek.
W ocenie sądu jest to jedyny sposób zmniejszenia obrotu dla celów prawidłowego rozliczenia VAT.

Spór w sprawie dotyczył pisemnej interpretacji, o jaką wystąpiła spółka udzielająca rabatów. We wniosku wskazano, że na podstawie umów z kontrahentami wnioskodawca wypłacał im pewne kwoty, np. po osiągnięciu określonego pułapu obrotu. Spółka wyjaśniła, że nie jest w stanie przypisać wypłacanych kwot do konkretnych dostaw (uzależnione są od wielu dostaw, a nie połączone z jedną).

W umowach kwota ta jest różnie nazywana, najczęściej określa się ją mianem premii pieniężnej. Kontrahenci wystawiają na rzecz podatniczki noty obciążeniowe lub ona wystawia im noty uznaniowe. Premie są przyznawane miesięcznie, kwartalnie, rocznie, a warunkiem ich uzyskania jest wyłącznie osiągnięcie określonego obrotu (poziomu zakupów). Spółka zapytała, czy ma prawo do obniżenia obrotu w VAT, jeśli posiada tylko notę obciążeniową i nie wystawia z tego tytułu faktury korygującej. Jej zdaniem udzielanie rabatu uprawniało ją do obniżenia obrotu wyłącznie na podstawie noty obciążeniowej uzyskanej od klienta (lub noty uznaniowej wystawionej przez siebie).

Organ podatkowy uznał, że tak nie jest. Jego zdaniem korekta obrotu możliwa jest tylko na podstawie wystawionej faktury korygującej. Tego stanowiska nie podzielił sąd pierwszej instancji, do którego odwołała się spółka. Uwzględniając jej skargi, wyjaśnił, że korekta faktury nie stanowi jedynej możliwości zmniejszenia obrotu. Jest to możliwe także na podstawie innych dokumentów, które zawierają wszelkie dane potrzebne do zobrazowania wysokości udzielonego rabatu. Ustawodawca nie sprecyzował bowiem, w jaki sposób i w jakiej formie należy dokumentować rabaty, zarówno fakt ich udzielenia, jak i ich wysokość i przedmiot. Argumentację sądu pierwszej instancji skrytykował jednak NSA. Sędzia Marek Kołaczek potwierdził, że udzielane przez skarżącą spółkę świadczenia były rabatem.

Po udzieleniu rabatu jednak możliwość zmniejszenia obrotu daje tylko faktura korygująca. Zdaniem NSA zaakceptowanie stanowiska sądu pierwszej instancji godziłoby w istotę VAT. Prowadziłoby mianowicie do sytuacji, że udzielający rabatu zmniejszałby podstawę opodatkowania (a w konsekwencji także podatek)
, a nabywca cały czas dysponowałby oryginałem faktury z pierwotną kwotą podatku do odliczenia. Sąd uznał jednak, że obecnie nie ma przeszkód, żeby korekta po rabacie była dokonywana zbiorczą fakturą korygującą. Taką możliwość ustawodawca wprowadził bowiem od 1 stycznia 2011 r. Wyroki są prawomocne.

Wyrok NSA jest prawidłowy. Zmniejszenie obrotu przy rabacie dokumentuje się fakturą korygującą. Wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby była to zbiorcza faktura korygująca – pod warunkiem oczywiście tożsamości nabywcy towaru. Problematyczne jest to, czy taka faktura może dotyczyć całego okresu czy tylko przyjętego okresu rozliczeniowego. Dopuszczalna wydaje się jedna faktura korygująca za czas przekraczający miesiąc lub kwartał. Na szczęście dla nabywców mają oni obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymali korektę faktury. Nie muszą się zatem cofać do okresów, kiedy błędnie zamiast faktur korygujących otrzymali tylko noty.

Aleksandra Tarka, "Rzeczpospolita"