Podnoszą opłaty za wywóz śmieci. W tych miastach będzie drożej [MAPA]

Redakcja WP Finanse wysłała do kilkudziesięciu gmin w Polsce pytania, dotyczące planowanych podwyżek opłat za wywóz śmieci. Odpowiedzi udzieliły nam 24 miasta. Z naszej analizy wynika, że wśród samorządów, które zdecydowały się na podwyżki opłat, przeważają miejscowości o mniejszych rozmiarach i zlokalizowane na Śląsku. W niektórych gminach podwyżki już obowiązują, w innych dopiero zaczną.

Od 1 lipca 2024 r. więcej za wywóz śmieci płacą mieszkańcy Legnicy (woj. dolnośląskie). Stawka wzrosła z 26,50 do 34,90 zł (o 32 proc.).

Zgodnie z obowiązującym prawem, system gospodarowania odpadami komunalnymi musi się bilansować co oznacza, że wysokość ponoszonych przez właścicieli nieruchomości opłat musi być ustalona na takim poziomie, który zabezpieczy pokrycie kosztów jego funkcjonowania - wyjaśnia redakcji WP Finanse Karol Dobrowolski z biura prezydenta Legnicy.

W związku z tym zlecono opracowanie nowej stawki firmie zewnętrznej. Analiza wykazała, że "łączny koszt systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w 2024 r. wyniesie 40 608 117,09 zł" i na tej podstawie ustalono opłatę.

Wraz z początkiem lipca podwyżka dotknęła też Żory (woj. śląskie). Stawka wzrosła z 25 do 30 zł/os. (o 20 proc.). Zmiana wysokości opłaty była konieczna, aby gmina nie została "na minusie". - Przy zachowaniu stawki rok 2024 zostałby zakończony ujemną kwotą na poziomie 1 479 550,50 zł - tłumaczy nam Adrian Lubszczyk, naczelnik Wydziału Promocji, Kultury i Sportu w Żorach.

Od 1 sierpnia 2024 r. wyższa stawka obowiązuje w Pszczynie (woj. śląskie). Mieszkańcy płacą 38,30 zł/os. (wcześniej 34,80 zł, podwyżka o 10 proc.). Jeśli nie segregują odpadów, muszą liczyć się z dwukrotnością tej stawki (76,60 zł). Decyzja została podjęta w związku wyborem nowej oferty na świadczenie usług w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów (do 30 czerwca 2026 r.), w której cena brutto wyniosła ponad 42 mln zł.

Nowy, mniej korzystny cennik za wywóz śmieci obowiązuje także w Bielsku-Białej (woj. śląskie). Ostateczna wysokość opłaty zależy od liczby osób w gospodarstwie domowym. Dla przykładu: od 1 września 2024 r. gospodarstwo dwuosobowe płaci 78 zł (wcześniej 58 zł) miesięcznie. To podwyżka o prawie 35 proc. Jeśli nie dokonuje selektywnej zbiórki odpadów musi liczyć się z wydatkiem 156 zł.

Podwyżka podyktowana jest głównie wzrostem wysokości płacy minimalnej. W stosunku do ubiegłego roku (2023) jest to 20,5 proc., natomiast w stosunku do roku, w którym podpisywany był poprzedni kontrakt z firmą wywozową czyli 2021 r. to 53 proc.. Ceny paliw oraz energii elektrycznej na pewnym poziomie ustabilizowały się, natomiast ich fluktuacje na rynku w ostatnich latach również mają wpływ na obecną sytuację związaną z kosztami systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Kluczowa w tym temacie jest również skumulowana inflacja, która za ostatnie 5 lat przekroczyła 40 proc. - przekazuje redakcji WP Finanse Wydział Gospodarki Odpadami Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej.

Katowice (woj. śląskie) również zdecydowały się na podwyżkę od początku września. To pierwsza korekta od prawie trzech lat. Za odpady segregowane mieszkańcy płacą 35,20 zł/os. (wcześniej 26,30 zł), a za odpady niesegregowane 70,40 zł/os. (wcześniej 52,60 zł). To podwyżka o 34 proc.

Wśród argumentów za podwyżką Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice wymienia m.in. wysoką inflację, wzrost cen paliw, prądu, płac, kosztów odbioru i przetwarzania odpadów, a także "konieczność osiągnięcia coraz wyższych poziomów recyklingu oraz niski poziom selektywnej zbiórki "u źródła" w szczególności w zabudowie wielolokalowej".

We wrześniu podwyżka dotknęła też mieszkańców Nowej Rudy (woj. dolnośląskie). Stawka wzrosły z 41 do 44 zł, a za odpady niesegregowane trzeba płacić 88 zł. To oznacza, że rodzina 2+1 segregująca odpady zapłaci 132 zł miesięcznie. - Wzrost opłaty wynika z tego, że system gospodarki odpadami komunalnymi nie bilansuje się - wyjaśnia nam Marta Krupa, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska w Urzędzie Miejskim.

Na podwyżkę opłaty od 1 października 2024 r. muszą przygotować się mieszkańcy Słupska (woj. pomorskie). Stawki są dla nieruchomości jednorodzinnych i wielorodzinnych wynoszą obecnie 21,50 zł/os. i 19,50 zł/os. (gdy bioodpady są kompostowane w przydomowych kompostownikach). Po zmianach będzie to odpowiednio 31 zł/os. i 29/os. To podwyżka o 49 proc.

Katarzyna Guzewska, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska, tłumaczy nam, że decyzja o podwyżce była podyktowana chęcią "uniknięcia deficytu w kosztach funkcjonowania systemu odpadowego". Wskazuje również na wzrost kosztów pracowniczych, koszty eksploatacyjne i koszty energii.

Jedną z ostatnich gmin, która dołączyła do mapy podwyżek, jest Radzyń Podlaski (woj. lubelskie). Nowe stawki będą obowiązywały od 1 października 2024 r. i wyniosą 36 zł/os. (wcześniej 27 zł) i 108 zł/os. (wcześniej 81 zł) w przypadku braku segregacji, czyli o 33 proc. więcej.

- W lipcu 2024 r. ilość bioodpadów wzrosła dwukrotnie w porównaniu do roku poprzedniego. Generuje to ogromne koszty w wysokości niemal 1000 zł za tonę. Tylko 300 z 12,5 tys. osób w systemie deklaruje kompostowanie, a to zwiększa koszty utylizacji pozostałych odpadów. Zauważalny jest lawinowy wzrost odpadów pozostałych a także firmowych wyrzucanych do koszy miejskich. Jeśli obecny trend się utrzyma, do końca roku koszty przekroczą wpływy o 700 tys. zł - podkreśla Anna Małoszewska Specjalista ds. Komunikacji w Urzędzie Miasta Radzyń Podlaski.

Od przyszłego miesiąca więcej zapłacą również mieszkańcy Ciechanowa (woj. mazowieckie). Stawka wzrośnie z 13 zł do 19,50 zł/os., a w przypadku niesegregowania śmieci trzeba liczyć się z wydatkiem 26 zł. To podwyżka o 50 i 100 proc., ale urzędnicy zwracają uwagę na dwie kwestie.

Zmiana stawki nastąpi po blisko sześciu latach obowiązywania w Ciechanowie jednej z najniższych w Polsce opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów. Nawet po zmianie będzie to najniższa stawka w regionie i nadal jedna z najniższych w kraju - zwraca uwagę w komentarzu dla WP Finanse Paulina Rybczyńska, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Ciechanów.

Poza tym podwyżki za wywóz śmieci dotyczą mieszkańców takich gmin jak:

• Radom - z 17 do 41 zł (gospodarstwo jednoosobowe), z 40 do 78 zł (wieloosobowe), co oznacza podwyżkę o 145 i 95 proc. od 1 października 2024 r.
• Ostrołęka - z 12,50 do 25 zł/os., 75 zł (odpady niesegregowane), co oznacza podwyżkę o 100 proc. od 1 sierpnia 2024 r.
• Mysłowice - z 31,80 do 41 zł/os., 82 zł (odpady niesegregowane), co oznacza podwyżkę o 29 proc. od 1 sierpnia 2024 r.
• Wałcz - z 35 do 40 zł, 80 zł (odpady niesegregowane), co oznacza podwyżkę o 14 proc. od 1 lipca 2024 r.

Z gmin, które odpowiedziały na nasze maile wynika, że 14 gmin nie planuje podwyżki opłaty za wywóz śmieci. Wśród nich są:

• Gdańsk (woj. pomorskie),
• Gdynia (woj., pomorskie),
• Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie),
• Świnoujście (woj. zachodniopomorskie),
• Białystok (woj. podlaskie),
• Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie),
• Toruń (woj. kujawsko-pomorskie),
• Kraków (woj. małopolskie),
• Wrocław (woj. dolnośląskie),
• Zielona Góra (woj. lubuskie),
• Poznań (woj. wielkopolskie),
• Łódź (woj. łódzkie),
• Lublin (woj. lubelskie).

Z kolei w Szczecinie (woj. zachodniopomorskie) i Grudziądzu (woj. kujawsko-pomorskie) cały czas trwają analizy dot. ewentualnych podwyżek opłat.

Na tym tle wyróżnia się Warszawa, która zdecydowała się obniżyć opłaty za wywóz śmieci. Mieszkańcy zabudowy jednorodzinnej zapłacą 91 zł, a nie 107 zł (obniżka o 15 proc.), a mieszkańcy zabudowy wielolokalowej - 60 zł, a nie 85 zł (obniżka o 30 proc.).

- W 2023 r. koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie m.st. Warszawy (w tym m.in. odbiór i zagospodarowanie odpadów) wyniosły 895,4 mln zł - wyjaśnia nam Wydział Prasowy Urzędu Miasta Warszawa.

Jak czytamy w uzasadnieniu uchwały w tej sprawie, koszty są przeszacowane od dwóch lat, co oznacza, że miasto pobierało od mieszkańców więcej niż płaciło. To się zmieni, ale tylko tymczasowo (od 1 października 2024 r. do 30 września 2025 r.).

Maria Glinka, dziennikarka WP Finanse i money.pl