30 proc. Polaków nie pracuje w zawodzie. Znamy przyczyny

Wyniki statystyk wskazują, że w roku akademickim 2023/2024 w ponad 350 szkołach wyższych kształciło się przeszło 1,2 mln osób. Jednak tylko część z nich przewiduje pracę w zawodzie zgodnym z ich kierunkiem studiów.

Wyniki badania przeprowadzonego przez Hays Poland wskazują, że 68 proc. specjalistów i menedżerów aktualnie pracuje lub pracowało wcześniej w branży bezpośrednio związanej z ich wykształceniem.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Autorzy badania zauważają, że mimo współpracy między biznesem a placówkami edukacyjnymi to wciąż system kształcenia nie jest dostosowany do rzeczywistych potrzeb rynku pracy.

W rezultacie absolwenci opuszczający mury uczelni często nie dysponują wystarczającymi umiejętnościami praktycznymi lub nie potrafią przenieść swojej wiedzy na grunt biznesowy, co utrudnia im rozpoczęcie kariery zawodowej. Dodatkowo, wyobrażenia na temat pracy w danej branży bardzo często różnią się od rzeczywistości.

Niektórzy młodzi ludzie dopiero po ukończeniu studiów i kilku próbach pracy w zawodzie uświadamiają sobie, że dana profesja nie jest dla nich odpowiednia, oferuje niskie płace lub nie gwarantuje perspektywicznej ścieżki kariery. Inni z kolei jeszcze w trakcie edukacji zdobywają doświadczenie w zawodzie niezwiązanym z kierunkiem studiów. Wielu z nich decyduje się na ukończenie edukacji i uzyskanie wyższego wykształcenia, lecz bez planów rozwoju zawodowego w tym obszarze - wskazała Justyna Chmielewska, dyrektor w Hays Poland.

Choć kiedyś posiadanie dyplomu było kluczowym wymogiem pracodawców, obecnie zwracają większą uwagę na doświadczenie i konkretne kompetencje.

Małgorzata Dobrowolska z Centrum Przemysłu 4.0 Międzynarodowego Centrum Badań Interdyscyplinarnych Politechniki Śląskiej podkreśla, że kluczowe są kompetencje techniczno-technologiczne, językowe, cyfrowe oraz kompetencje metapoznania, które obejmują umiejętności miękkie i szybkiego uczenia się.

Badanie Hays Poland wykazało, że wśród blisko 1200 specjalistów i menedżerów 32 proc. z nich nie pracuje lub nawet nigdy nie pracowało w obszarze, który studiowali. Najwięcej respondentów z tej grupy, bo aż 38 proc., wskazało, że jest to kwestia braku wystarczającej liczby ofert pracy w dziedzinie, w której zdobywali wykształcenie.

Z jednej strony, może to sugerować, że niektóre zawody już nie cieszą się tak dużym popytem na rynku pracy, ponieważ nie odpowiadają one aktualnym potrzebom. Jednak, problemem może być także jakość dostępnych ofert oraz wysoka konkurencja między kandydatami.

Pewne kierunki studiów mogą być tak oblegane, że podaż absolwentów – i tym samym potencjalnych kandydatów do pracy w danym obszarze – zdecydowanie przewyższa rynkowy popyt. W konsekwencji spośród setek młodych ludzi, którzy każdego roku wychodzą na rynek pracy, część nie znajduje dla siebie odpowiedniej szansy na zdobycie zatrudnienia. Często decydują się wtedy albo na rozwój w innym zawodzie, bliskim ich wykształceniu, albo próbują znaleźć rozwiązanie tymczasowe. Praktyka pokazuje jednak, że takie rozwiązania bardzo często prowadzą do stałej zmiany ścieżki kariery - podkreśliła Justyna Chmielewska z Hays Poland.

Co czwarty profesjonalista zadeklarował, że wybrana ścieżka nie zapewnia wystarczających zarobków i perspektyw rozwoju, co stanowi kolejną przyczynę niepracowania w zawodzie. Dodatkowo, 20 proc. respondentów stwierdziło, że nie pracuje w wyuczonym zawodzie z powodu utraty zainteresowania danym obszarem.

Autorzy badania zauważają, że przyczyny takiej sytuacji mogą być związane m.in. z brakiem odpowiedniego doradztwa zawodowego już na etapie szkoły średniej lub nawet wcześniej. Wskazują również na konieczność kształcenia, które byłoby bardziej specjalistyczne, praktyczne i dopasowane do wymagań rynku pracy.