Kiedy można zwolnić kobietę w ciąży?

Pracownice, które spodziewają się dziecka, podlegają szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę. Prawo pracy nie pozwala na usunięcie z firmy pracownic w ciąży, w trakcie urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego. Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę dotyczy praktycznie wszystkich umów o pracę z ciężarnymi.

Wyjątkiem są umowy na okres próbny – nie mogą przekraczać jednego miesiąca. Każda ciężarna może jednak stracić zatrudnienie, gdy zajdą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa zgodzi się na to. Oczywiście w firmach, w których nie ma związków, do zwolnienia dyscyplinarnego nie jest potrzebna zgoda innej organizacji czy przedstawicieli załogi.

Umowa zawarta na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu. Zasada ta nie ma zastosowania do pracownic zatrudnionych na zastępstwo. Ich umowa zakończy się w określonym terminie bez względu na stan zaawansowania ciąży.

Ustawodawca nie gwarantuje natomiast zatrudnienia, gdy dochodzi od ogłoszenia upadłości lub likwidacji przedsiębiorstwa, w którym pracuje ciężarna. W takim wypadku pracodawca może wypowiedzieć umowę pracownicy spodziewającej się dziecka po uzgodnieniu ze związkiem zawodowym terminu rozwiązania umowy o pracę.

Często broniąca się przed upadłością lub likwidacją firma przeprowadza zwolnienia grupowe. Ustawa z 13 marca 2003 r. o zwolnieniach z przyczyn, które nie dotyczą pracowników także chroni kobiety w ciąży. Nie jest to jednak ochrona tak szeroka jak gwarantowana przez przepisy kodeksu pracy. Pracownica nie może wprawdzie zostać zwolniona, ale pracodawca może wypowiedzieć jej warunki płacy i pracy. Gdyby w wyniku tej operacji pracownica straciła na wynagrodzeniu, to przez cały okres szczególnej ochrony, czyli w czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego, otrzymywałaby dodatek wyrównawczy.

Gwarancja zatrudnienia obejmuje także pracowników korzystających z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego. W czasie macierzyńskiego pracownica może być zwolniona tylko w trybie dyscyplinarnym po uzyskaniu zgody związku zawodowego, który ją reprezentuje. W czasie urlopów wychowawczych pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia. Chyba że dojdzie do zwolnień grupowych.

(toy)/MA