Ranking dobrobytu na świecie. Norwegia zepchnięta z pozycji lidera

Legatum Institute opublikował 10. światowy raport "Prosperity Index". Coroczny ranking zamożności 149 państw na całym świecie nie dotyczy jednak tylko pieniędzy, jakimi dysponuje dany kraj - jest to zaledwie jeden z czynników branych pod uwagę. Organizacja analizuje aż 104 elementy - wśród nich znaleźć można takie czynniki, jak PKB na osobę, liczba osób zatrudnionych na pełny etat, wolność prasy, czy poziom zdrowia obywateli. Elementy te są pogrupowane w dziewięć kategorii: jakość gospodarki, środowiska biznesowego, ładu korporacyjnego, edukacji, zdrowia, bezpieczeństwa, wolności obywatelskich, kapitału społecznego i środowiska naturalnego.

Polska w tym roku zajęła 34. pozycję, co oznacza spadek o pięć miejsc względem ubiegłorocznego zestawienia. Najgorszą ocenę otrzymaliśmy pod względem kapitału społecznego - nasz kraj uplasował się dopiero na 85. miejscu. Najlepiej natomiast oceniono bezpieczeństwo Polski - zajęliśmy 21 pozycję na liście badanych państw. Poziom dobrobytu w naszym kraju porównywalny jest z Cyprem i Koreą Południową.

Przez ostatnie sześć lat liderem rankingu była Norwegia, obecnie jej pozycję zajął inny kraj.

Oto top 10 najzamożniejszych, najszczęśliwszych i najbezpieczniejszych krajów na świecie.

Miejsce dziesiąte. Wielka Brytania

W tym roku po raz pierwszy, od kiedy prowadzony jest ranking Prosperity Index (czyli od 10 lat), Wielka Brytania pojawiła się wśród dziesięciu najlepiej ocenionych państw. W zeszłym roku zajmowała 15. pozycję, a w poprzednich latach najczęściej okupowała miejsce 13. Najgorszy wynik natomiast osiągnęła w 2007 roku, kiedy to zajęła 17. pozycję.

Debiut Wielkiej Brytanii w top 10 spowodowany jest przede wszystkim przeprowadzonym reformom społecznym. To właśnie w takich dziedzinach jak edukacja i bezpieczeństwo nastąpił największy skok w porównaniu do zeszłego roku - odpowiednio na 6. miejsce z 25. i na miejsce 13. z 23.

Najniżej oceniona została służba zdrowia. Co prawda kategoria ta jest na tej samej pozycji, co rok wcześniej, jednak zadowolenie Brytyjczyków z samego systemu ochrony zdrowia spadło z 84 proc. w 2007 roku do 77 proc. w roku 2016.

W ciągu ostatniej dekady spadły natomiast oceny Wielkiej Brytanii pod względem wolności osobistej - z 10. na 15. pozycję. Ograniczona została między innymi wolność prasy. Według rankingu Reporterów bez Granic Wielka Brytania spadła z 24. miejsca w 2007 roku na 38. pozycję w roku 2016.

Wskaźnik PKB na osobę wynosi tu 38 658 dolarów.

Miejsce dziewiąte. Dania

Biorąc pod uwagę 10 najwyżej ocenionych krajów w rankingu Prosperity Index 2016, to właśnie Dania zaliczyła największy spadek. Tegoroczne dziewiąte miejsce kraju, który w 2008 roku zajmował pozycję lidera, to najgorszy dotąd wynik. Składa się na niego nie tylko słaby wzrost gospodarczy, z którym Dania zmaga się od kryzysu finansowego, ale też bezrobocie, które od 2008 roku wzrosło z 3,4 proc. do 6,6 proc. Od 2008 roku spadła też wiara w uczciwość wyborów (z 91 proc. do 50 proc.) oraz zaufanie do rządu (z 67 proc. do 58 proc.).

Dania jest jednak nadal jednym z najbardziej rozwiniętych i najzamożniejszych krajów, a jej społeczeństwo jest oparte na solidnych programach pomocy społecznej. Duńczycy, zaraz po Szwajcarach i Norwegach, należą do najbardziej zadowolonych z poziomu życia obywateli. Wskaźnik PKB na osobę wynosi tu 43 415 dolarów.

Miejsce ósme. Szwecja

Szwecja w tym roku zaliczyła spadek z miejsca piątego. Przez dziesięć lat trwania rankingu najczęściej zajmowała lokaty w pierwszej szóstce, a raz, w 2007 roku, razem z Norwegią i Stanami Zjednoczonymi okupowała najwyższy stopień podium. Najgorzej została natomiast oceniona w 2008 roku, kiedy to zajęła miejsce 8.

Jakość gospodarki jest największym atutem kraju - w tym roku zajęła miejsce trzecie, natomiast z pierwszej piątki nie wychodziła przez ostatnie dziesięć lat. Wysoko oceniona została też administracja (5. miejsce) i bezpieczeństwo (miejsce 10.), co wynika ze znacznie mniejszej liczby zabójstw i kradzieży niż w 2007 roku. Również w obszarze zdrowotnym Szwecja radzi sobie lepiej - nie tylko rośnie długość życia, ale też zadowolenie obywateli z własnego zdrowia i z opieki zdrowotnej.

Najsłabiej natomiast Szwecja wypada w edukacji - w ciągu ostatniej dekady zaliczyła spadek z 6. na 13. miejsce, wolności osobistych (spadek z 4. miejsca w 2010 roku na pozycję 14.) i kapitału społecznego (obecnie miejsce 18.). Spadek w kategorii wolności osobistych nie wynika z ograniczeń narzucanych obywatelom, ale bardziej z faktu, że nie jest ona już zaletą tego kraju. Szwecja jest pionierem praw homoseksualistów i jednym z pierwszych krajów, które zalegalizowały małżeństwa osób jednej płci i pomimo zadowolenia 93 proc. obywateli z wolności osobistych, jakie daje im kraj, na tle innych państw nie wypada już tak dobrze jak w 2010 roku.

Wskaźnik PKB na osobę wynosi tu 45 296 dolarów.

Miejsce siódme. Holandia

Holandia najwyższe noty otrzymała w 2008 roku - zajęła wtedy piąte miejsce. Najgorzej natomiast wypadła w pierwszym rankingu (w 2007 roku), kiedy to znalazła się poza pierwszą dziesiątką (miejsce 12.). Najczęściej kraj ten jednak zajmował ósmą lub dziewiątą lokatę, tegoroczne siódme miejsce jest więc awansem.

Holandia należy do krajów europejskich, których kryzys finansowy z 2008 roku dotknął najbardziej. Mimo to w rankingu Prosperity Index w kategoriach takich jak gospodarka i administracja pozostaje w światowej pierwszej piątce. Wpływ na to ma silna praworządność, niezawisłość sądów oraz dobra skuteczność rządu. Kraj ten ma też bardzo silny system opieki zdrowotnej (miejsce 5.) oraz edukacji (2. lokata) - ponad 82 proc. respondentów jest zadowolona z holenderskiego systemu nauczania. Najgorzej natomiast oceniony został kapitał społeczny, kraj ten spadł z 7. miejsca w zeszłym roku na 13. w roku 2016. Spowodowane jest to gównie przez mniejszy udział w działaniach społecznych i charytatywnych oraz przez niższy poziom zaufania w niektórych grupach społecznych.

Wskaźnik PKB na jedną osobę wynosi tu 46 374 dolary.

Miejsce szóste. Australia

Australia w top 10 pojawia się od początku powstania rankingu. Od trzech lat okupowała siódmą pozycję. W tym roku zaliczyła skok, nie jest to jednak najwyższe miejsce, które do tej pory zajmowała. W 2013 roku była na najniższym stopniu podium.

Spadek w rankingu Prosperity Index w ciągu ostatniej dekady nie idzie w parze z silnym wzrostem PKB na osobę, który w tym roku wyniósł 43 655, natomiast w 2007 był o ponad trzy tysiące niższy. Według twórców rankingu jest to wynikiem rosnącego protekcjonizmu, spadającej różnorodności gospodarczej oraz coraz niższej elastyczności rynku pracy.

Najsilniejszym atutem Australii jest jej kapitał społeczny, Australijczycy są jednymi z najbardziej dobroczynnych ludzi na świecie, o silnej skłonności do pomagania innym. W kategorii tej w ciągu ostatnich 10 lat konsekwentnie zajmowali miejsca w pierwszej piątce, w tym roku natomiast stanęli na drugim stopniu podium. Wysoko oceniona została też edukacja (lokata 4.). Zauważalną poprawę natomiast zaobserwowano w kategorii "zdrowie" - 15. miejsce w 2015 roku obecnie skok na 8. pozycję. Cel ten został osiągnięty pomimo rosnącego poziomu otyłości Australijczyków. Wysoka pozycja w tym roku osiągnięta została dzięki rosnącej długości życia oraz zadowolenia wśród obywateli z własnego zdrowia i opieki zdrowotnej.

Miejsce piąte. Kanada

Piąte miejsce Kanady w tegorocznej edycji rankingu Prosperity Index to skok z szóstego w zeszłym roku. Najlepszy wynik kraj ten osiągnął w 2013 roku zajmując trzecią pozycję. W pierwszej dziesiątce pojawia się od początku powstania rankingu.

Lepszą lokatę od zeszłorocznej zapewniła temu krajowi poprawa środowiska biznesowego, w tym roku Kanada zajęła trzecią lokatę na 149 krajów, natomiast w edycji rankingu Prosperity Index 2015 pozycję 15. Bardzo dobre wyniki dostała też za wolności osobiste (2. miejsce) i kapitał społeczny (miejsce 3.). Najgorsze oceny z kolei otrzymała w kategorii bezpieczeństwa (22. pozycja). Wskaźnik PKB na osobę wynosi 42 891 dolarów.

Miejsce czwarte. Szwajcaria

Szwajcaria ma jeden z najwyższych wskaźników PKB na osobę na świecie - wynosi on 55 112 dolarów. Należy też do jednych z najbardziej rozwiniętych krajów na świecie, według oenzetowskiej agencji do spraw rozwoju (UNDP) znajduje się na 3. miejscu zaraz po Norwegii i Australii.

Kraj ma stabilną gospodarkę i silne instytucje demokratyczne z niskim poziomem korupcji, zapewnia też swoim obywatelom wysoką jakość edukacji (najwyższa lokata z wszystkich 149 krajów biorących udział w rankingu) i opieki zdrowotnej (3. lokata).

Czwarte miejsce w tegorocznym rankingu Prosperity Index to spadek z drugiego z zeszłorocznej edycji. Szwajcaria drugie miejsce na podium zajmowała od 2013 roku, trzy poprzednie lata okupowała natomiast ósmą lub dziewiątą lokatę, nigdy jednak nie wypadła z pierwszej dziesiątki.

Miejsce trzecie. Finlandia

We wrześniu 2015 roku fiński minister finansów nazwał swój kraj "chorym człowiekiem Europy". Gospodarka Finlandii, która wciąż musiała nadrabiać straty po kryzysie w 2008 roku, dopiero w zeszłym roku odnotowała 0,4 proc. wzrostu PKB.

Mimo znacznie niższego niż w 2007 roku wskaźnika PKB Finlandii na osobę (38 643 dolary w tym roku), kraj ten w tegorocznej edycji rankingu Prosperity Index zajął miejsce na podium. Wysoki wynik zawdzięcza przede wszystkim rządowi (pierwsze miejsce w rankingu), edukacji (3. lokata) i wolności osobistej (8. lokata).

Pozycję lidera w rankingu Finlandia zajmowała tylko w 2009 roku. Obecne trzecie miejsce to skok z zeszłorocznego dziewiątego. W pozostałych edycjach zajmowała miejsca w drugiej dziesiątce, wyjątkiem był tylko rok 2010 - pozycja trzecia za Danią i Norwegią.

Miejsce drugie. Norwegia

W tym roku po raz pierwszy od 2010 roku Norwegia straciła pozycję lidera. Ten jeden z najbogatszych krajów na świecie, a także drugi po Luksemburgu europejski kraj z najwyższym PKB na osobę (64 451 dolarów), wysoką lokatę zajął przede wszystkim dzięki wysiłkom rządu w sferze promowania równości płci. W tym roku Światowe Forum Ekonomiczne ogłosiło Norwegię trzecim "najbardziej równym pod względem płci" krajem na świecie. Drugie miejsce w rankingu kraj ten zawdzięcza też kulturze otwartości, jaką cechuje norweski system polityczny.

Gospodarka Norwegii w dużej mierze zależy od rybołówstwa i leśnictwa, ale przede wszystkim od ropy naftowej. To właśnie odkrycie złóż ropy naftowej pod koniec lat 60. pozwala obywatelom tego kraju korzystać z najwyższych na świecie standardów życia.

Jak przypominają autorzy rankingu, to tutaj udział kobiet w parlamencie jest jednym z najwyższych na świecie (płeć piękna posiada tu 40 proc. mandatów). To tu poziom zanieczyszczenia jest jednym z najniższych na świecie. To też piąty najmniej skorumpowany kraj na świecie. To w końcu bez wątpienia jedno z najbardziej demokratycznych państw.

Miejsce pierwsze. Nowa Zelandia

Liderem rankingu Prosperity Index po raz pierwszy została Nowa Zelandia. Przez ostatnie 10 lat, czyli od kiedy prowadzony jest ranking, tylko raz znalazła się poza pierwszą dziesiątką - w 2008 roku. 13. miejsce, które wtedy zajęła, spowodowane było przede wszystkim globalnym kryzysem finansowym. Począwszy od 2010 roku zajmowała zawsze miejsca w pierwszej piątce.

Tendencja wzrostowa była spowodowana przez wspólny wysiłek polityków. Kraj w tym roku zajął pierwsze miejsce pod względem jakości gospodarki i kapitału społecznego, drugie miejsce w kategorii środowisko biznesowe i administracja i trzecie w sferze wolności osobistej. Najgorzej oceniona została natomiast pod względem bezpieczeństwa (19. lokata).

Wskaźnik PKB kraju na jednego mieszkańca wynosi 34 762 dolary.