Skarżą na szefów

42,7 tys. skarg wpłynęło w zeszłym roku do Państwowej Inspekcji Pracy. To o 1,3 tys. mniej niż w 2010 roku. Ale jeszcze wcześniej, na przykład w 2009 roku, skarg było znacznie mniej – 35 tys.

Trzeba zauważyć, że nie wszystkie skargi rzeczywiście oznaczają naruszenie prawa przez pracodawcę, bo pracownicy często nie znają przepisów. PIP uznał za zasadne około 63 proc. spośród skarg złożonych w zeszłym roku.

- Nieprawidłowości opisywane w skargach niejednokrotnie były skutkiem błędnej interpretacji prawa pracy, a także przyjęcia niewłaściwej metody naliczania świadczeń - wyjaśnia Maria Kasprzak-Rawa, rzecznik prasowy PIP.

Najczęściej w zeszłym roku skargi wpływały od byłych pracowników – 35 proc. wszystkich wniosków, 25 proc. pochodziło od obecnych pracowników, 18 proc. było anonimowych, a najmniej, bo 3 proc., wpłynęło od związków zawodowych.

- Wyraźnie zwiększyła się liczba skarg anonimowych, co może oznaczać, że składający je boją się utraty pracy. Jednak do PIP z pełnym zaufaniem mogą się zwracać wszyscy pracownicy, którzy chcą poskarżyć się na naganne praktyki pracodawcy. Każdy, jeśli tylko sobie tego zażyczy, ma gwarancję anonimowości - zapewnia Kacprzak-Rawa.

Najwięcej skarg wpłynęło z branż takich jak handel i naprawy, przetwórstwo przemysłowe oraz budownictwo, analogicznie jak w 2010 roku.

Ponad połowa zgłaszanych w skargach problemów dotyczyła wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń pieniężnych (37 proc.) oraz kwestii nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy (20 proc.)

- Wśród skarg przeważało nieprawidłowe i nieterminowe wypłacanie, w tym za pracę w godzinach nadliczbowych lub w ogóle brak wypłat - mówi Kasprzak-Rawa. - W latach ubiegłych podział skarg ze względu na tematykę był podobny.

Masz dość swojego szefa? Zmień pracę!

Ponadto na wysokim poziomie w porównaniu do zeszłych lat – 19 proc. – utrzymała się liczba skarg dotyczących warunków pracy. Chodzi tu przykładowo o pomieszczenia, w których się pracuje, ich wentylację oraz stan i dostępność urządzeń higieniczno-sanitarnych. Około 10 proc. wszystkich skarg dotyczyła czasu pracy. Z kolei tylko 2 proc. skarżyło się na urlopy, a 4 proc. na legalność zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.

W zeszłym roku inspektorzy PIP wykonali około 84 tys. kontroli, by sprawdzić, czy wnoszone skargi są prawdziwe. Rok wcześniej było ich ponad 95 tys.

- W sytuacji, gdy zgłoszone jest zagrożenie zdrowia lub życia, kontrola jest realizowana natychmiast lub w bardzo krótkim czasie. To dotyczy na przykład pracy na budowie - wyjaśnia Kacprzak-Rawa. - Natomiast nieprawidłowości zgłaszane są również w postaci skarg i wtedy dotyczą najczęściej niewypłacania wynagrodzeń, czasu pracy, warunków BHP w zakładzie. Od momentu zgłoszenia skargi do Okręgowego Inspektoratu Pracy, inspektor ma 30 dni na jej rozpatrzenie.

Co może PIP? Może wydać nakaz natychmiastowego wstrzymania prac z powodu bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia albo nakaz zaprzestania prowadzenia działalności. Lżejsze formy interwencji to wnioski o usunięcie wykrytych nieprawidłowości.

Gdy inspektor ma do czynienia z lekceważeniem i powtarzającym się łamaniem przepisów prawa, może nałożyć na pracodawcę grzywnę, dać mu ostrzeżenie lub skierować sprawę do sądu. Plany

W tym roku PIP ma zamiar przeprowadzić 88 tys. kontroli.

- Około 12 proc. spośród nich to zadania koordynowane centralnie, 10 proc. – tematy własne okręgowych inspektoratów pracy, odnoszące się do lokalnej specyfiki, 32 proc. to kontrole związane z badaniem zasadności skarg i wniosków - wylicza Kacprzak-Rawa. - Pozostałe 46 proc. to kontrole podejmowane w ramach codziennej, rutynowej działalności inspekcyjnej, większa ich część będzie w tym roku dotyczyć wypłaty wynagrodzeń.

PIP zapowiada, że w tym roku bliżej przyjrzy się branży budowniczej. Inspektorzy pracy mają zamiar konsekwentnie kontrolować pracodawców lekceważących obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa w pracy, szczególnie małe firmy budowlane. Nadzorowane będą też inwestycje związane z Euro 2012.

Anna Dąbrowska/MA

Masz dość swojego szefa? Zmień pracę!