Wielkie zmiany w Kodeksie pracy. Rewolucja dla pracowników i firm coraz bliżej

Dyrektywa w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej i tzw. dyrektywa rodzicielska muszą zostać wdrożone w Polsce - odpowiednio - do 1 i do 2 sierpnia tego roku. Ministerstwo rodziny i polityki społecznej pracuje nad projektem zmian w Kodeksie pracy, które dostosują polskie przepisy do unijnych wymogów. Zgodnie z informacjami zawartymi na rządowej stronie internetowej zmiany te mają zostać przyjęte przez Radę Ministrów jeszcze w drugim kwartale tego roku - czasu jest więc coraz mniej.

- Od pewnego czasu mówiło się o konieczności zmian, które nas czekają. Rynek pracy przygotowywał się na zapisy dotyczące rozszerzenia uprawnień związanych z rodzicielstwem oraz szeroko rozumianym work-life balance. Niewielu pracodawców miało świadomość, jak daleko idące zmiany przed nami - mówi dr Agnieszka Piasecka-Robak z DSW, cytowana w informacji prasowej.

Zgodnie z szykowanymi zmianami umowy o pracę na okres próbny mają mieć długość współmierną do przewidywanego czasu trwania umowy o pracę na czas określony i do rodzaju pracy. Przedłużanie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem ma być dużo trudniejsze i będzie możliwe tylko w sytuacjach, gdy pracownik będzie zatrudniony do wykonania pracy innego rodzaju.

Dalsza część tekstu pod materiałem wideo

Natomiast pracownik, który wykonywał pracę co najmniej pół roku (w tym na okresie próbnym) będzie miał prawo do wystąpienia o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy. Pracodawca będzie miał miesiąc na pisemną odpowiedź wraz z uzasadnieniem. Pracodawca będzie musiał też uzasadnić, dlaczego wypowiada umowę o pracę na czas określony. Pracownik będzie natomiast miał możliwość ubiegania się o przywrócenie do pracy, także w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony.

- Pracodawcy będą musieli informować pracownika o większej liczbie danych niż dotychczas – dodaje Agnieszka Piasecka-Robak. Jak tłumaczy, pracownik zyska prawo do pełniejszej, uaktualnionej informacji o warunkach zatrudnienia. Będzie w niej zawarta wysokość wynagrodzenia, zakres zadań, obowiązków, odpowiedzialności i powinności, informacja o długości płatnego urlopu przysługującego pracownikowi oraz warunkach wysyłania pracownika do pracy do państwa członkowskiego, państwa trzeciego lub warunków delegowania pracownika. Szef będzie miał też obowiązek poinformowania pracownika o szkoleniach zapewnianych przez pracodawcę.

Zgodnie z unijną dyrektywą pracodawcy nie będą też mogli zakazać pracownikowi jednoczesnej pracy w innej firmie (o ile oczywiście będzie wykonywał rzetelnie swoje obowiązki). Szef nie będzie też mógł z tego powodu gorzej traktować pracowników posiadających kilku pracodawców.

Czytaj też: Zniknie 20 proc. zawodów. Pracownicy administracji i sprzedawcy nie będą potrzebni

- Wśród zmian znajdzie się też możliwość szerszego stosowania elastycznej organizacji pracy. Jej celem jest dostosowanie organizacji pracy do indywidualnych potrzeb pracownika - mówi Agnieszka Piasecka-Robak. - Będzie więc możliwość stosowania indywidualnego, ruchomego lub przerywanego czasu pracy, pracowania na zasadzie telepracy lub świadczenia pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy - tłumaczy.

Pracownik dostanie też prawo do zwolnienia od pracy, z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Dostanie za to 50 proc. wynagrodzenia.

- Te zmiany staną się rewolucyjne dla działań HR-owych w Polsce i wymuszą zmianę na poziomie dokumentacji wewnętrznej w firmach, instytucjach oraz innych podmiotach zatrudniających pracowników - komentuje dr Agnieszka Piasecka-Robak.

Czyta też: Polacy chcą podwyżek. Pójdą do szefów po pieniądze

Jeśli chodzi o dyrektywę rodzicielską, to dzięki niej rodzice mają łatwiej godzić życie zawodowe z życiem rodzinnym. Wydłużeniu ulegnie urlop rodzicielski - z 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej do 41 i 43 tygodni. Każdy z rodziców będzie miał zagwarantowane 9 tygodni urlopu, których nie będzie mógł przenieść na drugiego rodzica.

Zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego ma wynosić 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast rodzice dzieci do lat 8 dostaną możliwość bardziej elastycznej organizacji pracy.

W przypadku nieuwzględnienia wniosku pracownika o skorzystanie z elastycznej organizacji pracy np. odmowy zastosowania telepracy (którą docelowo zastąpi praca zdalna) lub braku zgody na indywidualny rozkład czasu pracy - pracodawca będzie musiał pisemnie poinformować pracownika o przyczynie odmowy albo o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy. Dziś nie ma takiego obowiązku.

Do porządku prawnego wejdzie też urlop opiekuńczy - pięć dni w roku kalendarzowym bezpłatnego urlopu udzielanego na wniosek pracownika, który musi zapewnić osobistą opiekę dziecku, ale też innemu członkowi rodziny, np. starszym rodzicom czy małżonkowi, wymagającemu znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych.