Wynagrodzenia kierowników ciągle rosną

Tegoroczny europejski Raport TopEx (raport wynagrodzeń najwyższej kadry zarządzającej) firmy doradczej Hay Group wskazuje na znaczny wzrost wysokości premii. Na potrzeby raportu europejskiego konsultanci Hay Group przeanalizowali dane pochodzące z 257 firm znajdujących się na liście 500 największych europejskich przedsiębiorstw według magazynu „Financial Times”.

Najważniejsze wnioski z europejskiego raportu:
• w większości krajów europejskich podwyżki płac nie przekroczyły poziomu inflacji;
• wzrosły premie – głównie ze względu na to, że cele dotyczące efektywności były mniej wymagające niż w latach poprzednich;
• długoterminowe plany motywacyjne pozostają nadal ważnym elementem pakietu wynagrodzeń najwyższej kadry zarządzającej, ale ich wysokość spadła.
Tegoroczna polska edycja Raportu TopEx opublikowana 15 grudnia 2010 r. potwierdza wyniki badania europejskiego. Polskie badanie objęło grupę 1310 menedżerów z 290 największych organizacji działających na polskim rynku. Są to najczęściej oddziały międzynarodowych korporacji, odsetek rdzennie polskich firm stanowi około 5 proc. Analizowane stanowiska cechuje bezpośredni wpływ na wynik firmy. Obszar badań obejmuje więc stanowiska z dwóch poziomów zarządzania, tzw. poziomy: N (prezes zarządu, CEO, dyrektor generalny itp.) i N-1 (stanowiska raportujące do N – członek zarządu, dyrektor itp.).
Biorąc pod uwagę stanowiska najwyższej kadry zarządzającej funkcjonujące w przedsiębiorstwach działających w Polsce musimy pamiętać, że w porównaniu do amerykańskich i europejskich firm mamy do czynienia ze skromniejszym zakresem działalności biznesowej. Dlatego porównując wynagrodzenia widzimy znacznie skromniejsze poziomy płacowe we wszystkich elementach. Skalę różnic ilustruje poniższy wykres 1.
Inna jest również konstrukcja pakietu płacy całkowitej. W naszym kraju najważniejszym elementem pakietu nadal pozostaje płaca podstawowa. W innych krajach – elementy zmienne i plany motywacyjne zajmują ważniejsze miejsce (wykres 2).

W większości krajów Europy Zachodniej przez ostatni rok mieliśmy do czynienia z podwyżkami wynagrodzenia zasadniczego najwyższej kadry zarządzającej na poziomach zdecydowanie niższych niż to się działo w latach poprzedzających recesję. Skutkowało to wzrostem wartości rynku poniżej poziomu inflacji (średnio 1,2 proc. z wyjątkiem Belgii, Rosji, Hiszpanii i Szwajcarii, gdzie podwyżki płac przekroczyły próg inflacji). W Polsce płace prezesów i członków zarządów w porównywalnym okresie wzrosły o 1 proc. Nie oznacza to, że wszyscy dostali tak skromne podwyżki. Analitycy Hay Group porównując te same stanowiska w tych samych organizacjach zaobserwowali, że podwyżki w tych przedsiębiorstwach, które je przyznały, wyniosły średnio 8 proc.

Z dużo cieplejszym klimatem w wynagradzaniu mieliśmy do czynienia w przypadku płacy całkowitej. W większości krajów europejskich wzrosła ona znacząco w porównaniu do lat kryzysowych. Głównym czynnikiem wzrostów były wyższe poziomy bonusów wypłaconych w badanych organizacjach. W efekcie rynek europejski wzrósł o 6 proc.
W Polsce zanotowaliśmy w tym obszarze podobny trend i wzrost o 5,4 proc.

W borykających się z walką z kryzysem krajach Europy Zachodniej w ostatnim roku mieliśmy do czynienia ze zmianą systemów wynagradzania menedżerów najwyższego szczebla. Rady nadzorcze oraz komitety wynagradzania przeanalizowały zależności pomiędzy systemami motywacyjnymi a strategiami korporacyjnymi. Pozwoliło to na lepsze zrozumienie roli wynagradzania top menedżerów jako inwestycji w przyszłość firmy. Zmieniły się dotychczasowe systemy premiowe oraz długoterminowe systemy motywacyjne.
W Polsce, gdzie nie mieliśmy do czynienia z tak głęboką zapaścią ekonomiczną, systemy nie przeobraziły się w tak wielkim stopniu. Analitycy polskiego oddziału Hay Group wyłonili dwa główne trendy dotyczące Polski:
•  w przypadku mniejszych firm brak możliwości wypłat premii na poziomie docelowym ze względu na wyniki zrekompensowany został wzrostem wynagrodzenia podstawowego;
•  w największych firmach poziom wynagrodzenia podstawowego pozostaje na tym samym poziomie, możemy natomiast zauważyć powolne „odmrażanie bonusów”, nadal jednak daleko im do poziomu sprzed dwóch, trzech lat. Wykres 3, dotyczący zmian w poziomach wynagrodzenia całkowitego działających w polskich przedsiębiorstwach prezesów, doskonale pokazuje korelację pomiędzy gospodarką a wynagrodzeniami najwyższej kadry zarządzającej. Ubiegłoroczny wyraźny spadek jest powoli rekompensowany. Widać wyraźną stabilizację sytuacji, która zapowiada powrót na ścieżkę stabilnego wzrostu wynagrodzeń obserwowaną przez ostatnie 10 lat.
Na początku lutego 2011 r. Hay Group zaprezentuje wyniki najnowszego badania wynagrodzeń zarządów przedsiębiorstw działających w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Oprócz tego pokażemy, w którą stronę będzie podążać polityka wynagradzania zarządów w roku 2011. Hay Group prowadzi regularne badania dotyczące wynagrodzeń zarządów w Polsce od 1999 roku. Baza danych firmy zawiera informacje o wynagrodzeniach na najwyższych stanowiskach w ponad 290 organizacjach, na co składają się dane ponad 1310 osób.

Ponadto raport zawiera informacje o rynkowej wycenie długookresowych planów motywacyjnych, jak również wycenę świadczeń dodatkowych, pozwalającą na pieniężne porównanie całkowitego pakietu wynagrodzeń pomiędzy badanymi firmami. Raport odpowiada również na pytanie jak wygląda konstrukcja rynkowa pakietu wynagrodzenia członków zarządów w badanych organizacjach. Analizuje również politykę firm dotyczącą zarówno płacy zasadniczej, zmiennej, premii długoterminowej oraz świadczeń dodatkowych.

Andrzej Stelmach
dyrektor działu badania wynagrodzeń Hay Group Polska
_ – Oczekiwaliśmy, że kryzys bankowy i recesja 2008-2009 przyniosą zmiany w regulacjach wynagradzania najwyższej kadry zarządzającej. Mimo gromkich zapowiedzi ani w Europie, ani wśród krajów zrzeszonych w grupie G20 nie doszło do wypracowania konsensusu dotyczącego wprowadzenia obostrzeń. Olbrzymie premie zostały zahamowane przez wybuch kryzysu ekonomicznego a nie działania regulacyjne, o których wypowiadali się szefowie niektórych państw: Nicolas Sarkozy czy Angela Merkel. Tak więc nadal brakuje wspólnej praktyki europejskiej w sferze wynagradzania najwyższej kadry zarządzającej. Z drugiej strony wynieśliśmy naukę z cennej lekcji „chudych lat” światowej ekonomii. W sposobie projektowania wynagrodzeń menedżerów najwyższego poziomu coraz więcej uwagi poświęca się nie tylko twardym czynnikom finansowym, ale także elementom niematerialnym, takim jak klimat i kultura organizacji, system zarządzania wiedzą czy standardy przywództwa, co daje gwarancję stabilnego wzrostu i osiągania lepszych wyników biznesowych w
perspektywie długoterminowej. Polska na mapie Europy jawi się jako kraj rozwijający się. Brak dziesiątków lat doświadczeń liberalnej gospodarki skutkuje nastawieniem systemu wynagrodzeń na elementy stałe lub krótkookresowe. Nie pomaga nam też praktyka częstych zmian na stanowiskach zarządczych w polskich firmach (średnio kadencja trwa 2,5 roku). Z drugiej strony dynamicznie rozwijająca się polska gospodarka, będąca coraz częściej liderem w regionie, daje nadzieję na zmiany także w tym obszarze zarządzania. _

Norbert Matusiak
konsultant w dziale badania wynagrodzeń Hay Group Polska
– _ Piętno kryzysu odbiło się równie wyraźnie na polskim rynku wynagrodzeń, gdzie zaobserwowaliśmy wyraźne spadki w poziomach wypłat premii. W 2009 roku prawie połowa badanych nie otrzymała premii a wśród tych, którzy ją otrzymali była ona o 35 proc. niższa niż w latach przed recesją. Wyniki za 2010 rok możemy porównać do odwilży płacy zmiennej. Nie mówimy co prawda jeszcze o nadejściu wiosny, ponieważ powrót do wysokich wypłat premii nie dotyczy całości rynku. W przypadku mniejszych firm zauważamy niemożność wypłat premii na poziomie docelowym ze względu na wyniki, a brak możliwości wypłat premii rekompensuje zazwyczaj wzrost wynagrodzenia podstawowego. W największych firmach zaś wynagrodzenie podstawowe pozostaje na tym samym poziomie. Zauważalna jest natomiast powolna tendencja do „odmrażania bonusów”. _ –
–
Opracowanie
Dorota Święcka
Hay Group