Sposoby na przetrwanie bez etatu

Pracodawcy tną koszty zatrudnienia jak tylko mogą, oszczędzając przede wszystkim na etatach. Szacuje się, że umowy śmieciowe mogą w Polsce dotyczyć miliona zatrudnionych. Rośnie też liczba pracowników, którzy wolą zrezygnować z etatu, a dostać więcej pieniędzy do ręki. Jednak w ten sposób pozbawiają się wielu przywilejów. Są jednak sposoby, by je odzyskać.

Olga (nie podajemy nazwiska na jej prośbę) pracuje jako pomoc stomatologiczna. Zgodnie z umową pracuje 10 godz. w tygodniu, za 500 zł brutto.

- Netto dostaję więc około 420 zł. To oficjalnie. Faktycznie pracuję na pełny etat, a nie na ćwierć, przez 45-50 godz. w tygodniu. W sumie na rękę dostaję od 2 000 do 2 300 zł miesięcznie, w zależności od liczby godzin - opowiada 30-latka z Gdańska. - Szef nie narzucał takiej formy zatrudnienia. Mogłam wybrać umowę na pełny etat, ale wówczas musiałabym się zgodzić na płacę minimalną, więc zarabiałabym jakieś 1 200 -1 300 zł., gdyby szef płacił za nadgodziny, to może 1 500. Szczerze mówiąc długo się nie zastanawiałam.
Oczywiście jej sytuacja ma kilka wad. - Za urlop dostaję grosze, które wynikają z umowy plus połowę stawki godzinowej, którą mamy ustaloną. Nie są to więc kokosy, ale i tak nie jest źle, bo szef nie musi płacić nic ponad to, co mam na papierze. Podobnie jest ze zwolnieniami, ale gdybym chorowała dłużej i przeszła na wypłaty z ZUS, byłaby tragedia - przyznaje kobieta.

Również emerytura Olgi, wyliczona na podstawie niewielkich składek, będzie głodowa. - To prawda, ale szczerze mówiąc i tak nie wierzę w pieniądze z ZUS-u, więc sama odkładam na plan emerytalny - dodaje.

*Umowa o dzieło, a ubezpieczenie od męża *

Marta nie ma etatu od 4 lat. Pracuje jako dziennikarz i PR-owiec. Jest freelancerem.

- Przez pięć lat pracowałam na etacie. Oczywiście miało to swoje zalety, przede wszystkim nie musiałam się szarpać szukając kolejnych zleceń. Choć praca w redakcji to nie jest spokojne, relaksujące zajęcie, to przynajmniej człowiek wie, że do 10 każdego miesiąca wypłata pojawi się na koncie - opowiada. - Dziś nie mam takiego luksusu. Teoretycznie współpracuję z niektórymi pracodawcami długoterminowo, ale na umowy o dzieło, co znaczy, że w każdej chwili mogą z moich usług zrezygnować. Nie mam też stałej pensji, wszystko zależy od liczby zamówień.

Praca na własny rachunek ma też swoje zalety. - Przede wszystkim sama decyduję ile, kiedy i gdzie pracuję. Nikt nie stoi mi nad głową i nie mówi jak mam wykonać dane zadanie, nie decyduje kiedy mogę zrobić sobie urlop. W ten sposób łatwiej mi też łączyć pracę zawodową z wychowywaniem dzieci. Motywujące jest też to, że jeśli naprawdę dużo zrobię, od razu odbija się to na moich finansach – wyjaśnia Marta.

- Co z ubezpieczeniem? Jestem wpisana do ubezpieczenia męża-etatowca, podobnie jak nasze dzieci. Gdybyśmy oboje chcieli zrezygnować z etatu byłoby słabo. Pewnie w takiej sytuacji założyłabym firmę i robiła to co dotychczas, ale koszty prowadzenia działalności zniechęcają mnie do tego rozwiązania - dodaje kobieta. Przyszła emerytura czy ewentualnie renta malują się jednak w mniej różowych barwach.

- Mam przepracowany pięcioletni okres składkowy, więc jakieś grosze dostanę, ale to raczej "na waciki". Na emeryturę odkładam pieniądze w III filarze, a że mam przed sobą jeszcze sporo lat pracy, zakładam, że coś się uzbiera. Gorzej gdybym zachorowała i nie mogła pracować, ale biorąc pod uwagę wysokość rent w naszym kraju i tak byłaby to sytuacja katastrofalna - ocenia Marta.

Krzysztof, jego syn, szwagier i kuzyn wymyślili inny sposób ograniczenia kosztów związanych z etatem. Panowie są budowlańcami i dobrze sobie radzą, nie chcą jednak pracować na czarno.

- Po pierwsze to spore ryzyko, a poza tym niektórzy klienci chcą dostawać faktury, musi być więc jakaś firma, pieczątka i regon - mówi mieszkaniec niewielkiej miejscowości koło Kartuz.

- Składki są jednak bardzo duże. Tylko na początku - teraz przez dwa lata - można płacić mały ZUS. Dlatego się wymieniamy. Najpierw firma była na mnie. Potem ją zamknąłem, a brat mojej żony otworzył swoją. Teraz "szefem" jest syn, a kiedy miną dwa lata i trzeba będzie przejść na większy ZUS, zamknie ją, a działalność otworzy kuzyn. Zawsze więc jeden z nas ma firmę, a reszta pracuje u niego na umowy o dzieło. Oczywiście to fikcja. Tak naprawdę pracujemy wszyscy razem, a finanse od zawsze prowadzi nam moja żona, bo jest z wykształcenia księgową. Ona też pilnuje żebyśmy prywatnie płacili składki emerytalne – opowiada Krzysztof.

- Z ubezpieczeniem też sobie radzimy. Żona pracuje, więc ja korzystam z jej ubezpieczenia. Szwagier jest w takiej samej sytuacji. Syn prowadzi firmę, więc jest ubezpieczony, a kuzyn jest na rencie, więc nie musi płaci składek. Szkoda, że trzeba tak kombinować, ale choć nie narzekam na brak pracy, dochody są za małe, by prowadzić normalną firmę i wszystkim pracownikom dać umowy o pracę. Wymyśliliśmy więc sposób, by jak najwięcej pieniędzy zostawało w kieszeni - wyjaśnia budowlaniec.

Okazuje się, że pomysłów na ominięcie etatu, a zachowanie przynajmniej części wynikających z niego przywilejów jest znacznie więcej. Niektórzy otwierają firmę za granicą. Taniej jest być biznesmenem zarejestrowanym w Wielkiej Brytanii czy na Słowacji niż założyć firmę w Polsce.

Ci którzy nie chcą inwestować aż tyle, a nie mają współmałżonka, z którego ubezpieczenia zdrowotnego mogą korzystać, mogą za około 200 zł miesięcznie wykupić prywatne ubezpieczenie medyczne, które ustrzeże przed gigantycznymi rachunkami np. w wypadku hospitalizacji.

Są też oczywiście osoby, które zwyczajnie pracują "na czarno", a rejestrują się jako bezrobotni w urzędzie pracy, dzięki czemu kwestią ubezpieczenia martwić się nie muszą.

Okazuje się więc, że choć system się zmienił i kawę w sklepie możne kupić bez znajomości i rozmaitych kombinacji, kreatywność w narodzie nie umarła. Traci na tym niestety budżet państwa, ale nawet eksperci są zgodni, że dopóki koszty zatrudnienia pracownika nie spadną, "etatowców" i ich składek nie będzie przybywać.

GV,JK,WP.PL

Tysiące ofert pracy z całej Polski. Kliknij i wybierz interesujący Cię region!