Szef Cię mami wyższą pensją? Pamiętaj: nic na słowo

- Miałam kiedyś szefa, który dbając o zespół, postanowił dawać poszczególnym osobom podwyżki – opowiada Karolina, pracująca w dużym wydawnictwie. – Niestety nie chciał robić tego na piśmie, tylko w formie premii. Wyjście było jedno, albo godzisz się na tego typu dodatkowy bonus, który na Twoje konto będzie spływało regularnie każdego miesiąca, albo nie. Każdy chciał więcej zarabiać, więc się godziliśmy. Szef miał opasły zeszyt, w którym zapisywał kto i ile powinien dostawać. Wszystko działało jak trzeba, dopóki szef nie został zwolniony. Zespół pozostał jedynie z tym, co dostał na piśmie, czyli z najniższą krajową pensją. Nawet nie mieliśmy jak udowodnić, że premie stanowiły część naszego wynagrodzenia.

Podobnych historii na rodzimym rynku pracy jest wiele. Pracodawcy omijają przepisy na wiele sposobów. Niestety, godząc się na ustne umowy pracownicy zwykle pozbawiają się wszelkich praw. Często bywa, że pracodawcy nie wywiązują się z umów słownych, a samym pracownikom ciężko jest udowodnić ich zawarcie. Oczywiście można udać się do Państwowej Inspekcji Pracy, która udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy i gdzie specjaliści ocenią szanse na wyegzekwowanie należności.

Nie ma jednak pewności, że uda nam się wywalczyć obiecaną płacę. Może się okazać, że niezbędna będzie sprawa sądowa. Wiele osób rezygnuje z tej drogi, ponieważ procedury sądowe są długie, skomplikowane, kosztują sporo nerwów, czasu i pieniędzy.

Zdaniem prawnika

Zasady wynagradzania pracowników tłumaczy Łukasz Berg, Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Posadzkiego w Gdańsku.

- W jaki sposób są lub powinny być ustalane nasze zarobki?

- Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą ustalają układy zbiorowe pracy. Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, nie objętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy, ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania. Jeżeli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, warunki wynagradzania ustala pracownikowi w umowie o pracę. W sposób odrębny uregulowane są warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej.

- Co tak naprawdę nazywa się wynagrodzeniem pracownika?

- Wynagrodzenie pracownika należy rozumieć szeroko. Wynagrodzeniem będzie zatem zarówno wynagrodzenie zasadnicze, dodatkowe składniki wynagrodzenia, np. premie, nagrody, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, wynagrodzenie urlopowe, ale także różnego rodzaju świadczenia i należności ze stosunku pracy, takie jak odprawa emerytalno-rentowa, odprawa pieniężna, nagroda jubileuszowa, ekwiwalenty pieniężne, deputaty, odszkodowania itp.

- Gdzie powinny znaleźć się informacje o wynagrodzeniu?

- Wynagrodzenie stanowi istotny element każdej umowy o pracę. Zgodnie z przepisem art. 29 paragraf 1 Kodeksu pracy, umowa o pracę powinna w szczególności określać wynagrodzenie pracownika odpowiadające rodzajowi wykonywanej pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Pracownikowi należy się co do zasady wynagrodzenie przewidziane w jego zawartej na piśmie umowie o pracę, jak również te składniki wynagrodzenia, o których mowa w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym pracy (o ile istnieją), a także w przepisach prawa pracy.

- Comiesięczna premia może być stałym składnikiem pensji?

- Należy pamiętać, że umowa o pracę musi zostać zawarta w formie pisemnej. W formie pisemnej dokonuje się także zmiany umowy o pracę, w tym zmiany wysokości wynagrodzenia.

ml/
ak