Trwają kontrole najemców. Resort szykuje duże zmiany w przepisach
W niektórych gminach rozpoczęły się kontrole najemców mieszkań komunalnych. Tymczasem resort finansów szykuje w nowe przepisy, które sprawią, że gminy otrzymają nowe uprawnienia do weryfikacji dochodów i majątku najemców mieszkań komunalnych. Zmiany obejmą wszystkich najemców.
Zmiany w kontroli mieszkań komunalnych. Oto co planuje resort
O rozpoczęciu weryfikacji dochodów najemców lokali komunalnych poinformowała na początku października m.in. gmina miasta Gorlice (woj. małopolskie). Jak wyjaśnia na oficjalnej stronie internetowej, ma obowiązek przeprowadzić takie działania nie częściej niż raz na 2,5 roku.
Pracownicy urzędu mają prawo sprawdzać, czy lokator mieszkania komunalnego spełnia kryteria dochodowe, jednak dotyczy to tylko umów najmu zawartych po 21 kwietnia 2019 r. Osoby, które podpisały umowę wcześniej, nie są objęte takim obowiązkiem weryfikacji.
Zapukał do drzwi romskiej rodziny. Dostał wróżbę na całe życie
Rząd bierze się za najem komunalny. Co się zmieni?
Tymczasem Ministerstwo Finansów i Gospodarki pracuje nad nowymi przepisami w zakresie weryfikacji lokatorów mieszkań komunalnych. Portal spidersweb.pl podaje, że przewidują one, że miasta będą mogły dokładniej sprawdzać sytuację finansową osób starających się o mieszkania komunalne oraz obecnych najemców.
Zgodnie z nowymi regulacjami, kontrola dochodów będzie przeprowadzana nie rzadziej niż raz na 5 lat i obejmie wszystkie umowy (również te sprzed 2019 r.).
Wszyscy najemcy będą musieli składać oświadczenia o braku tytułu prawnego do innych nieruchomości w tej samej lub sąsiedniej miejscowości. Jeśli podczas kontroli okaże się, że dochody wzrosły, czynsz również zostanie podniesiony.
Zdaniem ekspertki społeczeństwo jest już gotowe na te zmiany, ponieważ nagłośniono wiele sytuacji, w których mieszkania komunalne zajmowały osoby niepotrzebujące pomocy mieszkaniowej, a posiadające do nich prawo od lat z innych powodów.
- Dotyczyło to na przykład posłów i osób sprawujących wysoko wynagradzane stanowiska publiczne jak np. sędzia. W debacie publicznej uznaliśmy, że w takich przypadkach gmina nie musi dotrzymywać umowy najmu albo przynajmniej może zmienić jej warunki - przyznała Hanna Milewska-Wilk z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, cytowana przez spidersweb.pl.
Zmiany w dodatkach i dziedziczeniu
Obecnie termin na złożenie dokumentów potwierdzających dochody wynosi obecnie najczęściej 30 dni. Natomiast resort proponuje wydłużenie terminu na dostarczenie dokumentów do 45 dni (od wezwania gminy).
Propozycja zakłada wprowadzenie nowych progów dochodowych, które mają być kontrolowane na podstawie średnich dochodów z 12 miesięcy poprzedzających weryfikację.
Nowe zasady przewidują też, że urzędnicy będą mogli odmówić dodatku mieszkaniowego, jeśli liczba osób faktycznie zamieszkujących jest mniejsza niż zadeklarowana. Resort podkreśla, że dotychczas brakowało przepisów pozwalających na taką odmowę.
Kolejną istotną zmianą jest kwestia dziedziczenia mieszkań komunalnych. Obecnie po śmierci najemcy mieszkania komunalne nie trafiają ponownie do zasobu gminy, co sprawia, że właściciel (gmina) nie może swobodnie nimi zarządzać, gdy przechodzą na bliskich zmarłego. Dotyczy to także sytuacji, gdy osoby pozostające w lokalu osiągają wysokie dochody, a przejęcie mieszkania nie wymaga podpisania nowej umowy.
Propozycja resortu zakłada natomiast, że po śmierci najemcy konieczne będzie zawarcie nowej umowy przez osoby pozostające w lokalu, a ich dochody zostaną zweryfikowane.
Ekspertka zaznacza, że czynsze z najmu komunalnego powinny pokrywać koszty utrzymania zasobu. Wskazuje, że obecnie gminy często muszą dopłacać do utrzymania mieszkań, bo czynsze komunalne "nie były podnoszone przez wiele lat", a w koszty utrzymania (np. wywóz śmieci) rosną.
Dzięki weryfikacji dochodów i możliwości podniesienia czynszów, osoby o wyższych zarobkach zapłacą więcej, a wsparcie trafi do tych, którzy go rzeczywiście potrzebują.
Celem tych zmian jest ujednolicenie zasad dla wszystkich najemców niezależnie od daty podpisania umowy najmu, a także uszczelnienie systemu i ograniczenie nadużyć, aby wyeliminować sytuacje, gdy mieszkania komunalne zajmują osoby niepotrzebujące wsparcia mieszkaniowego.
Zmiany dotyczące weryfikacji dochodów najemców mieszkań komunalnych, przygotowywane przez Ministerstwo Finansów i Gospodarki, znajdują się obecnie na etapie wpisania do Wykazu Prac Legislacyjnych i Programowych Rady Ministrów, co oznacza przejście z fazy koncepcyjnej do etapu formułowania konkretnych przepisów.
W najbliższych tygodniach cały pakiet legislacyjny ma zostać skierowany do konsultacji społecznych, a docelowo projekt ustawy powinien być przyjęty przez rząd w drugim kwartale 2026 r., więc nowe zasady mogą wejść w życie najwcześniej pod koniec przyszłego roku.
