Zakres rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych dofinansowane ze środków PFRON

Zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych wymienione są w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych23, zwanej dalej ustawą.

Samorządy realizują ustawowe zadania korzystając ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Realizator zadania: starosta (zwykle za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy). Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może otrzymać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie zawartej ze starostą (prezydentem miasta na prawach powiatu), nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli nie otrzymała środków publicznych na ten cel.

6 grudnia 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych organizuje "Dzień Otwarty dla Osób Niepełnosprawnych". href="http://finanse.wp.pl/kat,104764,title,Dzien-Otwarty-dla-Osob-Niepelnosprawnych-w-ZUS,wid,12869852,wiadomosc.html"> *Więcej informacji »Więcej informacji* »

Osoba niepełnosprawna, która otrzymała jednorazowo środki na wymienione wyżej cele jest obowiązana do ich zwrotu wraz z odsetkami, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, jeżeli z przyczyn leżących po jej stronie zostały naruszone warunki umowy zawartej ze starostą. Wniosek o udzielenie dofinansowania składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.

Wzór wniosku jest określony, stanowi on załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz.U. nr 194, poz. 1403 z późn. zm.). Starosta pisemnie informuje wnioskodawcę o sposobie rozpatrzenia wniosku w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku. Decyzja negatywna musi być przez starostę uzasadniona.
Przeczytaj również:
Renta z tytułu niezdolności do pracy »
Renta socjalna »
Waloryzacja rent »
Orzecznictwo lekarskie w ZUS »
Działania ZUS na rzecz osób niepełnosprawnych »
Uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych »
Rozpoczęcie działalności gospodarczej »

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku starosta wzywa wnioskodawcę do negocjacji warunków umowy. W terminie 14 dni od zakończenia negocjacji starosta zawiera umowę z wnioskodawcą. Starosta rozpatrując wniosek o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej bierze pod uwagę:
* przewidywane efekty ekonomiczne przedsięwzięcia, na które mają być przeznaczone środki,
* popyt i podaż lokalnego rynku na planowaną działalność,
* kalkulację wydatków na uruchomienie działalności w ramach wnioskowanych środków,
* uprawnienia i kwalifikacje wnioskodawcy,
* wysokość środków własnych wnioskodawcy,
* wysokość posiadanych przez PFRON środków przeznaczonych na ten cel w danym roku.

UWAGA!

Wnioskodawca dokonując rozliczenia środków posługuje się w szczególności danymi zawartymi we wniosku i umowie.
Rejestracji działalności gospodarczej należy dokonać po przyznaniu dofinansowania na jej rozpoczęcie. Jeśli kolejność nie zostanie zachowana, wniosek o przyznanie środków finansowych PFRON na ten cel nie zostanie rozpatrzony. Osoba niepełnosprawna, która otrzymała dofinansowanie na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej jest zobowiązana do przechowywania dokumentacji pozwalającej na sprawdzenie zgodności przyznanej pomocy z przepisami przez okres 10 lat od dnia przyznania pomocy.

Realizator zadania: starosta (zwykle za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy). Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków PFRON, dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności. Warunki ubiegania się o dofinansowanie:
* niekorzystanie z pożyczki lub dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej ze środków PFRON oraz z Funduszu Pracy, albo
* spłacenie takiej pożyczki lub jej umorzenie.
Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej ze starostą.

Zwrot pracodawcom kosztów przystosowania i adaptacji istniejących stanowisk do potrzeb osób niepełnosprawnych (art. 26 ustawy)
Realizator zadania: starosta (zwykle za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy). Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów:
* adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
* adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy,
* zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
* rozpoznania przez służby medycyny pracy wymienionych wyżej potrzeb.

Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
* bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,
* pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.

Maksymalna wysokość pomocy finansowej ze środków PFRON nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Zwrotu kosztów dokonuje starosta, na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że:
* zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy,
* kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu wymaganego minimalnego okresu zatrudnienia, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca środków – jeżeli zatrudni, w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną – inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do wymaganego minimalnego okresu zatrudnienia.

Szczegółowe zasady udzielania pomocy pracodawcom zawarte są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. nr 109, poz. 913).

Zwrot pracodawcom kosztów wyposażenia stanowisk pracy (art. 26e ustawy)
Realizator zadania: starosta (zwykle za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy). Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Wniosek składa się do:
* Funduszu – w przypadku wniosków składanych przez starostę,
* starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu – w pozostałych przypadkach.
Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy.
Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty, pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.
Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu, o którym mowa wyżej, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Pracodawca nie zwraca środków, jeżeli zatrudni – w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną – inną osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy i niepozostającą w zatrudnieniu.
Szczegółowe zasady udzielania pomocy zawarte są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz.U. nr 194, poz. 1404 z późn. zm.).

Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy (art. 26d ustawy) Realizator zadania: starosta (zwykle za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy). Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu.

Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy.
Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu.

Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. a oraz art. 10c-10f ustawy)
Realizator zadania: Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie. Uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym należy – według ustawy – do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Dofinansowanie (ze środków PFRON) uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym osoby niepełnosprawnej oraz – ewentualnie – jej opiekuna udzielane jest przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR), właściwe dla miejsca zamieszkania tej osoby. Czas trwania turnusów wynosi co najmniej 14 dni.

Turnusy organizuje się wyłącznie na terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie stacjonarnej i niestacjonarnej. Program turnusu określa:
* rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych,
* rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych,
* kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu.
Organizator turnusów jest obowiązany do:
* zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie,
* opracowania i realizacji programu turnusu,
* udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie takich informacji, jak:
— nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy,
— daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów,
— warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy,
— program turnusu,
— koszt uczestnictwa w turnusie,
* przesłania do właściwego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków Funduszu,
* przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat.
Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON, pod warunkiem że:
* została skierowana na turnus rehabilitacyjny na wniosek lekarza, pod którego opieką się znajduje,
* w roku, w którym ubiega się o dofinansowanie nie korzystała z dofinansowania ze środków PFRON na ten cel,
* wybierze organizatora turnusu, który posiada wpis do specjalnego rejestru ośrodków, prowadzonego przez wojewodę, albo poza takim ośrodkiem, w przypadku, gdy turnus jest organizowany w formie niestacjonarnej,
* wybierze organizatora turnusu, który posiada również odpowiedni wpis do rejestru,
* będzie uczestniczyła w zajęciach przewidzianych programem turnusu,
* nie będzie na turnusie pełniła funkcji członka kadry, ani nie będzie opiekunem innego uczestnika tego turnusu,
* złoży oświadczenie o wysokości dochodu wraz z informacją o liczbie osób we wspólnym gospodarstwie domowym (spełni kryterium dochodowe) (Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
— 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
— 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
W przypadku przekroczenia tych kwot, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony. Z wyjątkiem, kiedy osoba niepełnosprawna znajdzie się w trudnej sytuacji materialnej lub losowej; wówczas dofinansowanie uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia ww. kwot dochodu.),
* w przypadku turnusu, którego program przewiduje także zabiegi fizjoterapeutyczne – przedstawi podczas pierwszego badania zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia, w szczególności o chorobie zasadniczej, uczuleniach i przyjmowanych lekach.
Osobie niepełnosprawnej ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności albo posiadającej orzeczenie równoważne oraz osobie niepełnosprawnej w wieku do 16 lat może być przyznane dofinansowanie pobytu opiekuna, pod warunkiem, że:
* lekarz – wypisując wniosek – uzasadni konieczność pobytu opiekuna,
* opiekun:
— nie będzie pełnił funkcji członka kadry na tym turnusie,
— nie jest osobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby,
— ukończył 18 lat lub
— ukończył 16 lat i jest wspólnie zamieszkującym członkiem rodziny osoby niepełnosprawnej.
Z dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych mogą korzystać osoby niepełnosprawne, które posiadają ważne orzeczenie:
* o zaliczeniu – przez organy orzekające – do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
* o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
* o niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16 roku życia, lub
* orzeczenie równoważne, lub
* o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Wniosek o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym składa się w PCPR – właściwym dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej – osobiście lub za pośrednictwem opiekuna albo organizatora turnusów rehabilitacyjnych.
Bezdomna osoba niepełnosprawna, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, składa wniosek o dofinansowanie w PCPR właściwym dla miejsca jej pobytu. Osoba niepełnosprawna pozostająca pod opieką składa wniosek o dofinansowanie w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie właściwym dla miejsca pobytu. Do wniosku należy dołączyć:
* kopie orzeczeń, o których mowa powyżej,
* wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się osoba niepełnosprawna, o skierowanie na turnus rehabilitacyjny.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie rozpatruje wnioski w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Wysokość dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych wynosi:
* 27% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, osoby niepełnosprawnej w wieku do 16 roku życia oraz osoby niepełnosprawnej w wieku 16-24 lat uczącej się i niepracującej, bez względu na stopień niepełnosprawności,
* 25% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
* 23% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności,
* 18% przeciętnego wynagrodzenia – dla opiekuna osoby niepełnosprawnej,
* 18% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności.

W przypadku uzasadnionym szczególnie trudną sytuacją życiową osoby niepełnosprawnej dofinansowanie dla tej osoby lub dofinansowanie pobytu jej opiekuna na turnusie rehabilitacyjnym może zostać podwyższone do wysokości 35% przeciętnego wynagrodzenia. Podwyższenie dofinansowania pobytu opiekuna może nastąpić, jeżeli opiekun pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą niepełnosprawną lub osoba ta ponosi koszty uczestnictwa opiekuna w turnusie.

W przypadku znacznego niedoboru środków PFRON w danym roku w stosunku do istniejących potrzeb w tym zakresie, PCPR może obniżyć wysokość dofinansowania , nie więcej jednak niż o 20% kwot, o których mowa powyżej, albo przyjąć zasadę przyznawania dofinansowania turnusu tej samej dorosłej osobie niepełnosprawnej raz na dwa lata. Osoba niepełnosprawna, w terminie 30 dni od otrzymania powiadomienia o przyznaniu dofinansowania , nie później jednak niż na 21 dni przed dniem rozpoczęcia turnusu, przekazuje do PCPR informację o wyborze turnusu. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie po otrzymaniu informacji o wyborze turnusu, w terminie 7 dni, sprawdza:
* czy wybrany przez osobę niepełnosprawną ośrodek i organizator posiadają odpowiednio wpis do rejestru ośrodków i organizatorów, obejmujący okres trwania turnusu,
* czy ośrodek, w którym odbędzie się turnus, jest uprawniony do przyjmowania osób niepełnosprawnych z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami,
* czy organizator jest uprawniony do organizowania turnusu wybranego przez osobę niepełnosprawną z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami.
W przypadku niespełnienia któregokolwiek z tych warunków PCPR, w terminie 7 dni, informuje osobę niepełnosprawną o konieczności dokonania wyboru innego ośrodka lub organizatora turnusu rehabilitacyjnego, pod rygorem nieprzekazania przyznanego dofinansowania.

UWAGA!
* Pierwszeństwo w uzyskaniu dofinansowania mają osoby niepełnosprawne, które posiadają orzeczenia o zaliczeniu do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo równoważne, osoby niepełnosprawne w wieku do 16 lat albo w wieku do 24 lat uczące się i niepracujące, bez względu na stopień niepełnosprawności.
* Przy rozpatrywaniu wniosku o dofinansowanie bierze się pod uwagę stopień i rodzaj niepełnosprawności wnioskodawcy oraz wpływ niepełnosprawności na możliwość realizacji przez wnioskodawcę kontaktów społecznych w codziennym funkcjonowaniu, a także uwzględnia się na korzyść wnioskodawcy fakt niekorzystania z dofinansowania w roku poprzednim.
* Dofinansowanie można otrzymać tylko raz w roku kalendarzowym.

Ze środków PFRON nie może być dofinansowane uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym finansowanym, w części lub w całości, na podstawie przepisów o świadczeniach opieki

zdrowotnej opłacanych ze środków publicznych lub o systemie ubezpieczeń społecznych albo o ubezpieczeniu społecznym rolników. Kwota dofinansowania nie może być wyższa od faktycznego kosztu uczestnictwa w turnusie osoby niepełnosprawnej lub pobytu jej opiekuna. Dofinansowanie uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w turnusie rehabilitacyjnym może być wykorzystane jedynie przez osobę, której zostało przyznane. W przypadku skrócenia uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym z przyczyn innych niż losowe, osoba niepełnosprawna oraz opiekun ponosi koszty pobytu na tym turnusie. Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie zobowiązane są do udzielania osobom zainteresowanym informacji dotyczących ośrodków i organizatorów turnusów, którzy posiadają wpisy do odpowiednich rejestrów. Dzięki temu osoby niepełnosprawne mogą wybrać ofertę odpowiednią dla rodzaju niepełnosprawności i zaleceń lekarza.

Aktualne informacje o ośrodkach i organizatorach turnusów rehabilitacyjnych, posiadających wpisy do rejestrów wojewody, dostępne są pod adresem: www.ebon.mpips.gov.pl. Na tej stronie znajduje się centralna baza danych, utworzona z 16 wojewódzkich rejestrów ośrodków i 16 wojewódzkich rejestrów organizatorów. Zawiera ona aktualizowane przez wojewodów informacje o ośrodkach i organizatorach, posiadających wpis do odpowiedniego rejestru wojewody. Na stronie umożliwiono wyszukiwanie ośrodków i organizatorów według zadanych kryteriów (np. rodzaju turnusu, rodzaju dysfunkcji, adresu). Wyszukane pozycje można następnie wydrukować wraz z danymi kontaktowymi.
Szczegółowe zasady udzielania pomocy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz.U. nr 230, poz. 1694). Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. c ustawy)
Realizator zadania: Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
Podstawowymi warunkami uzyskania dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane na podstawie odrębnych przepisów (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze (Dz.U. nr 139 poz. 1141) są:
* posiadanie odpowiedniego dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność,
* spełnienie kryterium dochodowego.
O dofinansowanie mogą ubiegać się osoby, jeżeli przeciętny miesięczny dochód (Przeciętne wynagrodzenie – przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w gospodarce narodowej, ogłaszane (w terminie do 7. roboczego dnia drugiego miesiąca każdego kwartału za poprzedni kwartał) w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego – na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227), w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
— 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
— 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

O dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny ze środków Funduszu mogą ubiegać się:
* osoby niepełnosprawne, jeżeli ich dochód nie przekracza odpowiednio kwot, o których mowa powyżej,
* osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli prowadzą działalność związaną z rehabilitacją osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat przed dniem złożenia wniosku oraz udokumentują posiadanie środków własnych lub pozyskanych z innych źródeł na sfinansowanie przedsięwzięcia w wysokości nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu.
Wysokość dofinansowania zaopatrzenia wynosi:
* w sprzęt rehabilitacyjny – do 60% kosztów tego sprzętu, nie więcej jednak niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia,
* w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze:
— do 100% udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny ustalonym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli taki udział jest wymagany,
— do 150% sumy kwoty limitu, o którym mowa wyżej, wyznaczonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie tych przedmiotów i środków pomocniczych, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit.
Dofinansowanie ze środków Funduszu nie przysługuje, jeżeli podmiot ubiegający się o dofinansowanie ma zaległości wobec Funduszu lub podmiot ten był, w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku, stroną umowy zawartej z Funduszem i rozwiązanej z przyczyn leżących po jego stronie. Osoba niepełnosprawna może złożyć w PCPR wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze w każdym czasie. Szczegółowe zasady udzielania pomocy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. nr 96, poz. 861 z późn. zm.).

Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. d ustawy)
Realizator zadania: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Interpretacja Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych określa, że:
* bariery architektoniczne to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i w jego najbliższej okolicy, które ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom niepełnosprawnym,
* bariery techniczne to przeszkody wynikające z braku zastosowania lub niedostosowania, odpowiednich do rodzaju niepełnosprawności, przedmiotów lub urządzeń; likwidacja tych barier powinna skutkować sprawniejszym działaniem osoby niepełnosprawnej w społeczeństwie i umożliwić jej wydajniejsze funkcjonowanie,
* bariery w komunikowaniu się to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające osobie niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie się i/lub przekazywanie informacji.

Realizacja powyższych zadań ma na celu umożliwienie lub w znacznym stopniu ułatwienie osobie niepełnosprawnej wykonywania podstawowych, codziennych czynności lub kontaktów z otoczeniem. O dofinansowanie mogą ubiegać się:
* na likwidację barier architektonicznych – osoby niepełnosprawne, które mają trudności w poruszaniu się, jeżeli są właścicielami nieruchomości lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości albo posiadają zgodę właściciela lokalu lub budynku mieszkalnego, w którym stale zamieszkują,
* na likwidację barier w komunikowaniu się i technicznych – osoby niepełnosprawne, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności.

Pisemny wniosek o dofinansowanie likwidacji barier osoba niepełnosprawna składa w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, właściwym dla jej miejsca zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć kopię orzeczenia lub kopię wypisu z treści orzeczenia o:
* zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
* całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
* niepełnosprawności, wydanego przed ukończeniem 16 roku życia, lub
40
* zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, dotyczącego niepełnosprawności lub też
* stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydanego przed dniem 1 stycznia 1998 r.
UWAGA! * PCPR nie zwraca kosztów poniesionych w związku z pracami wykonanymi przed przyznaniem środków finansowych i zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu. * Wysokość dofinansowania wynosi do 80% kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Pozostałe 20% pokrywa wnioskodawca. * Osoba niepełnosprawna, która ma trudności z poruszaniem się, może wystąpić o pomoc w likwidacji barier architektonicznych utrudniających jej dostęp do budynku, w którym mieszka (np. budowy podjazdu). * Dofinansowanie ze środków Funduszu nie przysługuje, jeżeli podmiot ubiegający się o dofinansowanie ma zaległości wobec Funduszu lub był on, w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku, stroną umowy rozwiązanej z przyczyn leżących po stronie tego podmiotu. * Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych przysługuje oddzielnie na każdy rodzaj zadania. * Dofinansowanie likwidacji barier w komunikowaniu się i technicznych
nie przysługuje osobom niepełnosprawnym, które w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku uzyskały odpowiednio na te cele dofinansowanie ze środków Funduszu. * Dofinansowanie nie może obejmować kosztów realizacji zadania poniesionych przed przyznaniem środków finansowych i zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu. * Właściwa jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego, w terminie 10 dni od dnia złożenia wniosku, informuje podmiot, który złożył wniosek, o występujących uchybieniach, które powinny zostać usunięte w terminie 30 dni. Nieusunięcie ich w wyznaczonym terminie powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia. * Jeżeli przedmiotem dofinansowania jest np. budowa podjazdu do budynku mieszkalnego lub dobudowa windy, w zależności od kwestii własności budynku lub ziemi, należy dopełnić następujących formalności: — wystąpić do wydziału architektury urzędu dzielnicowego o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (w celu sprawdzenia, że planowana budowa podjazdu jest
zgodna z przeznaczeniem), — przedstawić zgodę właściciela gruntu na budowę podjazdu; gdy właścicielem gruntu jest gmina, należy uzyskać dzierżawę tego terenu, — po uzyskaniu pozytywnej decyzji, należy w tym samym urzędzie złożyć projekt architektoniczno- budowlany podjazdu, — uzyskać pozwolenie na budowę. Szczegółowe zasady udzielania pomocy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. nr 96, poz. 861 z późn. zm.). 3. Zadania ustawowe realizowane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika (art. 25a-d ustawy)
Realizator: Biuro PFRON.
*Fundusz refunduje *– pod warunkiem terminowego opłacenia składek w całości:
* osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą – obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której 41 podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.); składki te nalicza się i opłaca na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
* niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika – składki na ubezpieczenia społeczne rolników: wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe; składki nalicza się i opłaca na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.).

Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą składa Funduszowi wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc. Przepis ten stosuje się odpowiednio do niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, z tym że rolnik składa wniosek o wypłatę refundacji składek w miesiącu następującym po miesiącu, w którym terminowo dokonał zapłaty składek za dany kwartał. Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą, niepełnosprawny rolnik lub rolnik zobowiązany do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika przekazuje wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanego wniosku. Wnioskodawca może przekazać wniosek również w formie dokumentu pisemnego.

Wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne, w formie wydruku z oprogramowania informatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą może nieodpłatnie sporządzić w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, na podstawie danych zgromadzonych w systemie informatycznym ZUS. W terminie 14 dni od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne Fundusz przekazuje na rachunek bankowy wnioskodawcy kwotę refundacji oraz informuje wnioskodawcę o sposobie jej ustalenia, jeżeli kwota ta różni się od kwoty wskazanej we wniosku.

W przypadku nieterminowego przekazania przez Fundusz kwoty refundacji składek na ubezpieczenia społeczne od kwoty należnej nalicza się odsetki, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

Jeżeli wnioskodawca ma zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu refundacji składek na ubezpieczenia społeczne do czasu uregulowania zaległości przez wnioskodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. W przypadku nieuregulowania przez wnioskodawcę zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który wnioskodawcy przysługuje refundacja, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o odmowie wypłaty refundacji składek na ubezpieczenia społeczne za okres wskazany w decyzji. Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne jest udzielana na zasadach pomocy de minimis, określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej.

Refundacja nie przysługuje do składek w części finansowanych ze środków publicznych.
Prezes Zarządu Funduszu może przeprowadzać kontrolę wnioskodawcy w zakresie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne. W przypadku stwierdzenia – w wyniku kontroli – nieprawidłowości, wydaje decyzję nakazującą zwrot wypłaconej refundacji w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. UWAGA!

Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych (art. 26 a-c ustawy)
Realizator: Biuro PFRON.
Pracodawcy przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonej przez Fundusz. Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługuje w kwocie:
* 160% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
* 140% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
* 60% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. Powyższe kwoty zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz niewidomych.

Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej – 75% tych kosztów.

Miesięczne dofinansowanie wypłaca Fundusz w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika.
Jeżeli pracodawca ma zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 złotych, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania.
W przypadku nieuregulowania przez pracodawcę zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o odmowie wypłaty miesięcznego dofinansowania za okres wskazany w decyzji, o której mowa powyżej. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane drogą elektroniczną do Funduszu informacje.

W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. Jeżeli zatrudnienie nowych pracowników niepełnosprawnych w danym miesiącu, u pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, nie powoduje u tego pracodawcy wzrostu netto zatrudnienia ogółem i wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego nie przysługuje, jeżeli jego zatrudnienie nastąpiło w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem, chyba że umowa o pracę uległa rozwiązaniu:
* z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
* za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika,
* na mocy porozumienia stron,
* wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy,
* z upływem czasu, na który została zawarta,
* z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Jeśli nie są spełnione warunki, o których mowa powyżej, miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego przysługuje w przypadku, gdy jego miejsce pracy powstało w wyniku:
* wygaśnięcia umowy o pracę,
* zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika – na jego wniosek.
Wzrost netto zatrudnienia ogółem oraz wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych ustala się w stosunku do odpowiednio przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych.

Prezes Zarządu Funduszu może przeprowadzać kontrole pracodawcy w zakresie miesięcznego dofinansowania , w szczególności dotyczące ustalania wysokości miesięcznego dofinansowania i wypłaty wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję nakazującą zwrot wypłaconego dofinansowania w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

UWAGA!

Zlecanie zadań, w trybie art. 36 ustawy o rehabilitacji
Zgodnie z postanowieniami art. 36 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych mogą być realizowane przez fundacje oraz organizacje pozarządowe:
* na zlecenie Funduszu,
* na zlecenie samorządu województwa lub powiatu – ze środków PFRON (przekazanych według algorytmu).
Rodzaje zadań, które mogą być zlecane fundacjom oraz organizacjom pozarządowym wskazane zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie rodzajów zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zlecanych fundacjom oraz organizacjom pozarządowym (Dz.U. nr 29, poz. 172), które weszło w życie z dniem 1 lipca 2008 r. Fundacjom oraz organizacjom pozarządowym mogą być zlecane na podstawie przywołanego wyżej rozporządzenia następujące rodzaje zadań:
* prowadzenie rehabilitacji osób niepełnosprawnych w różnych typach placówek,
* organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, warsztatów, grup środowiskowego wsparcia oraz zespołów aktywności społecznej dla osób niepełnosprawnych – aktywizujących zawodowo i społecznie te osoby,
* organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów i warsztatów dla członków rodzin osób niepełnosprawnych, opiekunów, kadry i wolontariuszy bezpośrednio zaangażowanych w proces rehabilitacji zawodowej lub społecznej osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących procesu integracji osób niepełnosprawnych w najbliższym środowisku i społeczności lokalnej, zwiększania ich aktywności życiowej i zaradności osobistej oraz niezależności ekonomicznej, podnoszenia umiejętności pracy z osobami niepełnosprawnymi, w tym sprawowania nad nimi opieki i udzielania pomocy w procesie ich rehabilitacji,
* prowadzenie poradnictwa psychologicznego, społeczno-prawnego oraz udzielanie informacji na temat przysługujących uprawnień, dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznej dla osób niepełnosprawnych,
* prowadzenie grupowych i indywidualnych zajęć, które:
— mają na celu nabywanie, rozwijanie i podtrzymywanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych,
— rozwijają umiejętności sprawnego komunikowania się z otoczeniem osób z uszkodzeniami słuchu, mowy, z autyzmem i z niepełnosprawnością intelektualną,
— usprawniają i wspierają funkcjonowanie osób z autyzmem i z niepełnosprawnością intelektualną w różnych rolach społecznych i w różnych środowiskach,
* organizowanie i prowadzenie zintegrowanych działań na rzecz włączania osób niepełnosprawnych w rynek pracy, w szczególności przez:
— doradztwo zawodowe,
— przygotowanie i wdrożenie indywidualnego planu drogi życiowej i zawodowej,
— prowadzenie specjalistycznego poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, mających na celu przygotowanie do aktywnego poszukiwania pracy i utrzymania w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych,
* zakup, szkolenie i utrzymanie w trakcie szkolenia psów przewodników dla osób niewidomych oraz osób z niepełnosprawnością ruchową,
* organizowanie i prowadzenie szkoleń dla tłumaczy języka migowego oraz tłumaczy-przewodników,
* organizowanie lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich imprez kulturalnych, sportowych, turystycznych i rekreacyjnych dla osób niepełnosprawnych wspierających ich aktywność w tych dziedzinach,
* promowanie aktywności osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia społecznego i zawodowego,
* prowadzenie kampanii informacyjnych na rzecz integracji osób niepełnosprawnych i przeciwdziałaniu ich dyskryminacji,
* opracowywanie lub wydawanie publikacji, wydawnictw ciągłych oraz wydawnictw zwartych, stanowiących zamkniętą całość, w tym na nośnikach elektromagnetycznych i elektronicznych:
— dotyczących problematyki związanej z niepełnosprawnością,
— kierowanych do osób niepełnosprawnych – w tym publikowanych drukiem powiększonym, pismem Braille’a lub publikowanych w tekście łatwym do czytania.

Idea zlecania zadań, w trybie art. 36 ustawy o rehabilitacji, oparta została o zasadę subsydiarności. Tym samym przez Biuro PFRON mogą być zlecane te zadania, których realizacja na poziomie regionalnym lub lokalnym jest niemożliwa lub nieuzasadniona. Zadania o charakterze regionalnym (wojewódzkim) mogą być zlecane przez marszałków województw, a zadania o charakterze lokalnym przez starostów. Mając jednak na względzie potrzebę zapewnienia ciągłości rehabilitacji osób niepełnosprawnych, prowadzonej w kierowanych przez fundacje lub organizacje pozarządowe placówkach, Fundusz będzie zlecał realizację zadania polegającego na prowadzeniu rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w różnych typach placówek – nawet w sytuacji, gdy zadanie to będzie miało charakter regionalny lub lokalny. Zlecanie realizacji zadań przez PFRON następuje po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Konkurs ogłaszany jest zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 z
późn. zm.). Fundusz ogłasza kolejne konkursy na podstawie „Zasad zlecania przez PFRON zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych fundacjom oraz organizacjom pozarządowym”, w których przyjęto wiele rozwiązań obowiązujących od wielu lat w konkursach ogłaszanych w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (FIO). Dotychczas Fundusz ogłosił *sześć konkursów *na zlecenie realizacji zadań przez fundacje i organizacje pozarządowe.

Pierwszy konkurs ogłoszony został w dniu 15 października 2008 r. Jego zakresem objęto wszystkie 12 zadań wskazanych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2008 r. Na dofinansowanie zadań zgłoszonych w ramach tego konkursu przewidziano 109 723 005,00 zł.

Drugi konkurs ogłoszony został w dniu 10 marca 2009 r. Celem realizacji projektów zgłaszanych w ramach tego konkursu musiało być:
* wejście osób niepełnosprawnych (beneficjentów) na rynek pracy,
* zwiększenie samodzielności osób niepełnosprawnych (beneficjentów projektu),
* wsparcie działań integracyjnych prowadzonych na rzecz osób niepełnosprawnych poprzez poradnictwo psychologiczne, społeczno-prawne oraz udzielanie osobom niepełnosprawnym informacji dotyczących możliwości uzyskania różnego rodzaju pomocy.

Wysokość środków na dofinansowanie zadań w ramach drugiego konkursu wyniosła 30 000 000,00 zł.
W dniu 30 kwietnia 2009 r. ogłoszony został trzeci konkurs, w ramach którego mogły być składane wnioski dotyczące realizacji zadań nie objętych drugim konkursem.

Na dofinansowanie zadań zgłoszonych w ramach tego konkursu przewidziano 11 818 500,00 zł.
Składane w ramach trzeciego konkursu wnioski mogły dotyczyć wyłącznie zadań o charakterze ponadregionalnym (tzn. zadań planowanych do realizacji na obszarze więcej niż jednego województwa lub zadań skierowanych do beneficjentów ostatecznych, których miejsca zamieszkania znajdują się na terenie co najmniej 2 województw). W ramach pierwszego i drugiego konkursu wnioskodawca mógł także ubiegać się o zlecenie realizacji zadania o charakterze regionalnym lub lokalnym, w przypadku, gdy zadanie to miało charakter ciągły i dotyczyło prowadzenia rehabilitacji osób niepełnosprawnych w specjalistycznych placówkach kierowanych przez tego wnioskodawcę.

W dniu 31 sierpnia 2010 r. ogłoszony został przez PFRON czwarty konkurs o zlecenie realizacji zadań w 2010 r. Dotyczył on wyłącznie projektów wieloletnich, których rozpoczęcie realizacji nastąpi nie później niż w pierwszym kwartale 2010 r. Złożenie wniosku w ramach czwartego konkursu było równoznaczne z ubieganiem się o zawarcie umowy dwuletniej lub trzyletniej. Celem realizacji projektów zgłaszanych w ramach czwartego konkursu musiało być:
* wejście osób niepełnosprawnych (beneficjentów projektu) na rynek pracy, lub
* zwiększenie samodzielności osób niepełnosprawnych (beneficjentów projektu).

Wysokość środków na dofinansowanie zadań w ramach tego konkursu wyniosła 13 566 323,00 zł, z tym że środki te przeznaczone zostały na dofinansowanie kosztów realizacji projektów w okresie od 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2010 r.

W dniu 16 grudnia 2009 r. ogłoszony został przez PFRON piąty konkurs. Objęto nim wszystkie 12 zadań wskazanych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie rodzajów zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zlecanych fundacjom oraz organizacjom pozarządowym. Wysokość środków na dofinansowanie projektów zgłoszonych w ramach piątego konkursu wynosi 25 000 000,00 zł.

W dniu 12 stycznia 2010 r. ogłoszony został przez PFRON *szósty konkurs *o zlecenie realizacji zadań. W ramach tego konkursu mogły być składane wnioski dotyczące realizacji zadania, obejmujące opracowywanie lub wydawanie publikacji, wydawnictw ciągłych oraz wydawnictw zwartych, stanowiących zamkniętą całość, w tym na nośnikach elektromagnetycznych i elektronicznych:
* dotyczących problematyki związanej z niepełnosprawnością,
* kierowanych do osób niepełnosprawnych – w tym publikowanych drukiem powiększonym, pismem Braille’a lub publikowanych w tekście łatwym do czytania.
Zgłaszane w ramach szóstego konkursu zadanie musiało dotyczyć kontynuacji wydawnictwa ciągłego o zasięgu ogólnopolskim, które spełnia łącznie następujące warunki:
a. jest skierowane do wszystkich grup osób niepełnosprawnych,
b. jest publikowane od co najmniej dwóch lat, licząc od daty złożenia wniosku,
c. nakład wydawnictwa wynosi co najmniej 180 tys. egzemplarzy rocznie (z tym że warunek ten badany będzie również w odniesieniu do lat 2008-2009),
d. jest dystrybuowane, do instytucji oraz indywidualnych osób niepełnosprawnych, poprzez ogólnopolską sieć dystrybucji (tj. obejmującą 16 województw).

Warunki wskazane w punktach a i c oraz w punkcie d nie dotyczyły wydawnictw ciągłych o zasięgu ogólnopolskim, publikowanych (w całości lub w części) drukiem powiększonym lub pismem Braille’a.
Wysokość środków na dofinansowanie zadań zgłoszonych w ramach szóstego konkursu wynosi 3 000 000,00 zł.

Na mocy art. 47 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92 z późn. zm.) PFRON może realizować programy, zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej, w szczególności adresowane do osób niepełnosprawnych oraz do rodzin, których członkami są osoby niepełnosprawne.

Jak już wspomniano we „Wstępie”, pełna informacja o aktualnych programach realizowanych przez PFRON i procedurach ich wykonywania – wraz z niezbędnymi dokumentami – zamieszczona jest na witrynie www.pfron.org.pl w zakładce „Programy i zadania PFRON”, do której odsyłamy zainteresowanych.

Opracowanie:
PFRON